Podejmując decyzję o wyborze uczelni prowadzącej studia informatyczne, warto przyjrzeć się nie tylko programowi studiów i reputacji wykładowców, ale również ofercie zajęć, konferencji, staży i stypendiów, będących wynikiem współpracy uczelni z firmami z branży informatycznej. Uczestniczenie w wykładach i zajęciach prowadzonych przez praktyków, zwłaszcza na studiach magisterskich, pozwala studentom nie tylko zdobyć praktyczne doświadczenia z wykorzystania technologii IT, ale też zbudować sobie realny obraz przyszłej pracy zawodowej i zdefiniować cele na przyszłość.

Lista firm informatycznych stale współpracujących z uczelniami prowadzącymi studia informatyczne jest bardzo długa (ich listę przedstawiamy w tabelach na stronach 25-28). Wbrew pozorom, znajdują się na niej nie tylko wielkie, międzynarodowe koncerny, jak Microsoft, Cisco, Intel, IBM czy Google i nie tylko największe polskie firmy, jak Comarch, ale też mniejsze, lokalne firmy informatyczne. Dzięki współpracy z nimi uczelnie zyskują nie tylko dostęp do wykładowców-praktyków, ale też miejsce, w którym ich studenci mogą odbywać praktykę.

Praktyk w murach uczelni

"Początki współpracy czasami bywają trudne. Jako firma musimy wypracować sobie zaufanie u władz uczelni oraz wzbudzić zainteresowanie wśród studentów. Na szczęście dzisiejsze uczelnie postrzegają firmy komercyjne jako partnerów w edukacji, więc niemal od razu można się skoncentrować na istocie współpracy. Raz nawiązana kooperacja owocuje bardzo dobrymi relacjami na płaszczyźnie uczelnia - biznes do tego stopnia, że coraz częściej to właśnie uczelnie wychodzą z różnymi propozycjami wsparcia, które jako firma możemy udzielić w procesie poszerzania wiedzy studentów" - mówi Tomasz Prokopiuk, kierownik ds. rozwoju organizacji w Tieto Poland.

Ze strony uczelni inicjatorami współpracy są często studenckie koła naukowe lub nieformalne grupy zaangażowanych studentów i wykładowców. "Z każdym rokiem uczelnie chętniej widzą w swoich murach praktyków. Ośrodki naukowe skupiają się na prowadzeniu badań, opracowywaniu metod i rozwiązań technicznych, których stosowalność zwykle wymaga weryfikacji w warunkach realnego biznesu, a ten fakt sprawia, że kadra naukowa jest zainteresowana naszymi doświadczeniami. Moje własne kontakty i współpraca z przedstawicielami uczelni są ułatwione dzięki wcześniej realizowanej tam pracy doktorskiej" - mówi dr inż. Sebastian Szymański zatrudniony w Tieto Poland i gościnnie wykładający na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym.

Wykład z praktykiem

Czasem wykłady prowadzone są na uczelni jedynie okazjonalnie i przyjmują postać otwartych seminariów. Przykładowo, na Wydziale Informatyki i Matematyki Uniwersytetu w Białymstoku prowadzone są okazjonalnie wykłady na temat projektowania aplikacji mobilnych na platformie Android, bezpieczeństwa systemów informatycznych czy projektowania grafiki do stron www.

Na drugim biegunie znajdują się bardzo dojrzałe formy współpracy, czego przykładem jest choćby współpraca łącząca Uniwersytet Jagielloński z firmą Motorola. Instytut Informatyki UJ współpracuje od wielu lat z Motorolą w ramach bloków programowych. W poprzednich latach był to blok "Inżynieria Oprogramowania", w obecnym - "Programowanie urządzeń mobilnych". Blok przedmiotowy składa się z czterech semestralnych kursów (wykład i laboratoria). Zajęcia prowadzone są zarówno przez pracowników Instytutu Informatyki, jak i specjalistów Motoroli. Blok programowy skierowany jest nie tylko do studentów Instytutu, ale do najzdolniejszych studentów informatyki ze wszystkich małopolskich uczelni.

Najlepsi absolwenci tego bloku mogą zostać zatrudnieni w krakowskim oddziale firmy Motorola Solutions. "Zwykle jest tak, że jeśli studenci mają możliwość uczęszczania na zajęcia prowadzone przez praktyka, większość, o ile pozwalają na to warunki lokalowe czy organizacyjne toku nauczania, z tej okazji skorzysta" - mówi Łukasz Sienkiewicz, kierownik ds. projektów w Tieto Poland.

Uczelnie najchętniej nawiązują współpracę w obszarach stosunkowo nowych, które nie były przez lata domeną pracowników naukowych uczelni, jak nowoczesna grafika komputerowa, programowanie urządzeń mobilnych, testowanie i jakość oprogramowania, prawo w Internecie, marketing w Internecie, pozycjonowanie stron internetowych, media społecznościowe, zintegrowane systemy zarządzania czy zarządzanie projektami informatycznymi. Przykładem jest współpraca nawiązana przez Uniwersytet Śląski z wieloma firmami zajmującymi się projektowaniem i programowaniem gier komputerowych, której efektem było utworzenie bloku programowego grafika i projektowanie gier. Dzięki współpracy z praktykami studenci mogą poznać takie zagadnienia jak animacje 3D postaci, techniki przechwytywania ruchu postaci, mechanika rozgrywki w grach akcji czy zarządzanie produkcją gier.

Nie tylko technologia

Nie wszystkie wykłady prowadzone przez praktyków z firm IT dotyczą technologii IT. Z zupełnie inną inicjatywą wyszła grupa trenerów biznesu stworzona przez Tomasza Byzię, przez wiele lat pracownika Infovide, i Sebastiana Magdę, przez wiele lat zajmującego się problematyką jakości systemów informatycznych w GTech. "Młodzi ludzie w Polsce nie wierzą w siebie. Kończą uczelnię, mają marzenia, ale boją się je realizować. Mają zakorzenioną w głowie myśl, że są z Polski i mają być tańsi. Może to jeszcze echo kompleksów rodziców? Nie brakuje im znajomości technologii, lecz pozytywnego podejścia do samych siebie, odwagi zmierzenia się z marzeniami" - mówi Sebastian Magda.

Z tego właśnie przekonania wziął się pomysł zorganizowania na Politechnice Poznańskiej cyklu wykładów "Human Bay". "Chcemy ich obudzić. Pootwierać im głowy. Wzbudzić w nich twórczy niepokój, aby zobaczyli, że świat stoi przed nimi otworem, i zadali sobie pytanie, co naprawdę chcą w życiu osiągnąć. Przy okazji sprzedamy im nieco wiedzy praktycznej - jak pracuje się w różnych krajach, jakie są stawki, co można wynegocjować w ramach kontraktu. W przyszłości chcielibyśmy objąć opieką młodych ludzi wyjeżdżających w poszukiwaniu pracy za granicę. Niech zobaczą, jak wygląda świat, a potem zastanowią się, czy i po co wracać. Trochę w tym misji z naszej strony, a trochę nadziei, że poznamy w ten sposób niebanalnych ludzi, z którymi można robić nietuzinkowe projekty IT" - mówi Sebastian Magda.

Warsztaty bardzo praktyczne

"Z naszych dotychczasowych doświadczeń wynika, że studenci najbardziej cenią sobie warsztatową formę dzielenia się wiedzą naszych ekspertów. Podczas takich właśnie warsztatów skupiamy się głównie na ćwiczeniach. Biznesowe podejście do praktycznego wykorzystania wiedzy, którą zdobywają na wykładach, jest dla nich najcenniejszym doświadczeniem, jakie mogą zdobyć podczas zajęć oraz staży organizowanych przez Tieto" - mówi Tomasz Prokopiuk z Tieto Poland. Czasem uczelniom udaje się nawet powiązać warsztaty z faktycznymi wdrożeniami rynkowymi.

Na Politechnice Łódzkiej studenci Wydziału Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki oraz doktoranci uczestniczą w testowaniu aplikacji opracowanych w Instytucie Elektroniki, a wdrażanych przez Telekomunikację Polską. Jest to efekt wieloletniej współpracy tego wydziału z Orange Labs należącego do Grupy TP, a dotyczącej wdrażania wyników projektów badawczych opracowanych przez doktorantów Instytutu. Programy b-link i Asystent wspomagające osoby niepełnosprawne znajdują się już w ofercie TP.

Zdaniem naukowców z Politechniki Łódzkiej, dzięki takim projektom doktoranci potrafią samodzielniej i dojrzalej prowadzić badania naukowe zakończone wdrożeniem i nabywają umiejętności pracy w zespole z partnerami z przemysłu.

Certyfikaty - wymierna wartość na rynku pracy

"O atrakcyjności przyszłych inżynierów na rynku pracy decyduje kilka elementów, wśród nich certyfikaty zawodowe, najlepiej z kilku dziedzin. W trakcie naszej współpracy z uczelniami zwracamy uwagę na fakt, że certyfikacja nawet na najniższym poziomie pomaga absolwentów ukierunkować i poprawić atrakcyjność w oczach przyszłych pracodawców" - mówi Paweł Ratańczuk, Team Manager w Tieto Poland.

Są już uczelnie, które kursy prowadzące do certyfikacji wplotły w standardowy program nauczania. Przykładowo, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie kładzie duży nacisk na zdobywanie umiejętności potwierdzonych certyfikatami honorowanymi na całym świecie. Uczelnia ma umowy partnerskie ze światowymi liderami IT - Cisco, Microsoft, Novell, czy Oracle - wychodząc z założenia, że dyplom uczelni w połączeniu z kilkoma certyfikatami umiejętności praktycznych jest świadectwem wszechstronnych kwalifikacji absolwenta i podnosi jego atrakcyjność na rynku pracy.

Egzaminy certyfikujące można zdawać w istniejących na uczelni centrach egzaminacyjnych Prometric i Pearson Vue. Wybrane szkolenia i kursy realizowane są na uczelni w ramach planu studiów poszczególnych kursów i specjalności. Studenci mogą też uczestniczyć w dodatkowych kursach w cenach nawet pięciokrotnie niższych od szkoleń komercyjnych. Testy certyfikacyjne w systemie Prometric prowadzone są też przez pracowników IBM Polska w pracowni IBM Technical Exploration Center Wydziału EEIA Politechniki Łódzkiej. Przygotowaniem studentów do testów np. z zakresu technologii baz danych IBM DB2 zajmują się certyfikowani pracownicy Politechniki Łódzkiej rekomendowani przez IBM.

Z kolei Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki ma status Akademii Regionalnej Cisco CNA. Elementy programu CNA zostały wprowadzone do programu studiów inżynierskich i stanowią bazę programową dla studiów podyplomowych prowadzonych przez uczelnię. Studenci objęci programem mają możliwość uzyskania w ramach studiów wybranych certyfikatów Cisco, jak również IBM i Microsoft.

Praca z dwoma promotorami

Coraz częściej współpraca firm IT z uczelniami przybiera postać prac magisterskich i doktorskich realizowanych pod kierunkiem promotora naukowego i mentora pracującego w firmie IT. Tego rodzaju współpraca prowadzona jest z uczelniami na przykład przez krakowski Comarch. "Dajemy studentom do realizacji fragmenty naszych projektów w zakresie tematyki, którą się zajmujemy bądź będziemy się zajmować w najbliższym czasie. Są to często obszary jeszcze przez nas niezbadane, ale dla nas z różnych względów interesujące, jesteśmy więc żywo zainteresowani dokonaniami studenta na wybranym polu i jeśli okażą się obiecujące, jesteśmy gotowi włączyć je do realizowanych projektów" - mówi Marcin Rapacz, dyrektor Comarch Innovation Lab.

Studenci, którzy chcą uczestniczyć w tego rodzaju programie, muszą przejść kompleksowy proces rekrutacji: wykazać się średnią powyżej 4.0, przedstawić CV, wypełnić odpowiednie formularze i zdać test znajomości narzędzi, które będą pomocne w realizacji projektu, a następnie przejść rozmowę kwalifikacyjną. Studenci nie są, oczywiście, zostawieni samym sobie. Badania prowadzą w ścisłej współpracy z kierownikiem komercyjnego projektu, promotor naukowy dba zaś o to, aby ich praca miała też wartość naukową. Wspólny mentoring pracowników firmy IT i pracowników naukowych uczelni może dotyczyć nie tylko prac magisterskich, lecz również drużyn startujących w konkursach organizowanych przez firmy IT, takich jak Intel Challenge czy Microsoft Imagine Cup. Współpraca, która często nawiązywana jest z myślą o jednym projekcie, rozciąga się często na kolejne lata.

Rada Starszych

"Wiemy, dokąd zmierzają technologie informatyczne i dokąd zmierzają klienci, jakie umiejętności mają zastosowanie w obecnych i przyszłych projektach - i tę naszą wiedzę jesteśmy w stanie udostępnić uczelni" - mówi Paweł Ratańczuk, który wchodzi w skład Rady Wydziału Teleinformatyki Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, gdzie pełni funkcje doradcze w obszarach związanych z tworzeniem programów nauczania wybranych przedmiotów, a jednocześnie prowadzi program staży dla pracowników naukowych. "Chcemy zwiększyć atrakcyjność młodych ludzi na rynku pracy, a działając w radzie wydziału możemy sygnalizować, które technologie i obszary kompetencji wygasają i nie warto w nie inwestować, a które wydają się szczególnie obiecujące" - dodaje.

Z kolei w Warszawskiej Wyższej Szkole Informatyki działa Kolegium Rektorskie, w którego skład wchodzą dyrektorzy zarządzający firmami Microsoft, Cisco, HP, IBM, Intel, Oracle, NASK i Acton. Kolegium opiniuje plany działalności i rozwoju uczelni, opiniuje program studiów i plany dotyczące współpracy uczelni z rynkiem pracy i wyraża opinie w innych sprawach przedstawionych przez rektora. Natomiast na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technicznym działa Rada ds. Kompetencji Absolwentów Wydziału Informatyki, której celem jest systematyczne dostosowywanie programów nauczania do potrzeb rynku.

W innych szkołach wyższych działają różnego rodzaju rady ds. kompetencji absolwentów, będące platformą wypracowywania przez kadrę naukową i firmy sektora IT programu studiów gwarantującego odnalezienie się absolwentów uczelni na rynku pracy.