Prezentowane wyniki pochodzą z badania na próbie 14 255 internautów w wieku 18-64 lat, wykonanego w maju br. dla magazynu Computerworld. Respondentów pytano o posiadane urządzenia elektroniczne oraz zamiar ich zakupu w ciągu sześciu miesięcy. Dodatkowe pytania dotyczyły rodzaju dostępu do internetu, z którego korzystają oraz płatnych audycji telewizyjnych (Video on Demand, Pay per View).

Jeśli chodzi o posiadanie urządzeń elektroniki konsumenckiej, warto rozróżnić te, które są na ogół używane przez jedną osobę, i takie, z których zwykle korzysta więcej osób w gospodarstwie domowym. W konsekwencji tego rozróżnienia respondenci byli pytani o posiadanie i zamiar zakupu w ciągu sześciu miesięcy przez nich samych: notebooków, netbooków, tabletów (w podziale na iPada i pozostałe marki), smartfonów i czytników e-booków. Kolejne pytania dotyczyły posiadania i zamiaru zakupu przez gospodarstwo domowe jako całość: drukarek, kserokopiarek, faksów, urządzeń wielofunkcyjnych, komputerów stacjonarnych, dysków przenośnych, routerów Wi-Fi, telewizorów plazmowych, LCD bądź LED, Smart TV, telewizorów 3D i konsol do gier.

Akceptacja innowacji w elektronice

Duże różnice w zakresie posiadania tego rodzaju sprzętu występują między mężczyznami a kobietami. Wśród mężczyzn jest znacznie więcej "gadżeciarzy". Mężczyźni częściej mają smartfony (29% wobec 18% wśród kobiet), iPady (6% do 2%), inne tablety (7% do 2%), czytniki e-booków (4% do 1%). Mniejsza, choć wciąż zauważalna dysproporcja występuje w przypadku netbooków (15% do 10%). Jedynym rodzajem urządzenia, które nie podlega tej zasadzie, jest notebook - częściej jest on w posiadaniu kobiet (70%) niż mężczyzn (62%).

Widoczne są też socjodemograficzne wzory akceptacji innowacji w elektronice konsumenckiej. Nowe kategorie urządzeń na początku są przyjmowane znacznie szybciej przez mężczyzn niż kobiety. Dopiero kiedy dany produkt zwiększa swoją popularność, odsetek kobiet wśród jego użytkowników wzrasta. Inną tego rodzaju cechą jest dochód. Choć większy dochód sprzyja posiadaniu większości kategorii sprzętu elektronicznego, to różnica jest znacznie bardziej widoczna w przypadku produktów ekskluzywnych niż w przypadku produktów popularnych. Przykładowo, czytniki e-booków są w posiadaniu 9% osób z gospodarstw domowych o średnim miesięcznym dochodzie powyżej 7000 zł i tylko 1% osób z gospodarstw o dochodzie poniżej 2000 zł. Bardzo zróżnicowany jest też zakres występowania smartfonów (41% do 17%), iPadów (10% do 2%) i innych tabletów (13% do 2%). Z kolei notebooki, choć są bardziej popularne wśród osób z gospodarstw o dochodzie powyżej 7000 zł (76%), to i wśród osób z gospodarstw o dochodzie poniżej 2000 zł występują dość powszechnie (60%).

Odmienny charakter ma inna cecha - wykształcenie. Jest ona silnie związana z zakresem posiadania notebooków. Komputery przenośne tego rodzaju posiada tylko 49% internautów z wykształceniem poniżej średniego, 67% z wykształceniem średnim i 76% z wykształceniem wyższym. Komputer jest przez osoby lepiej wykształcone częściej wykorzystywany w celach zawodowych, rozrywkowych i komunikacyjnych. Z drugiej strony, wykształcenie znacznie słabiej wiąże się z zakresem posiadania produktów bardziej ekskluzywnych. Dane sugerują, że nie jest ono równie istotną determinantą szybkości akceptacji innowacji w zakresie elektroniki konsumenckiej jak płeć i dochód. Podobnie, mniej istotny jest wiek. O ile można zakładać, że w całej populacji Polaków wiek ma znaczenie, o tyle po zastosowaniu filtra korzystania z sieci wiek staje się cechą znacznie mniej istotną.

Różnice w potencjale zakupowym

Różnice w zakresie planowania zakupów różnych produktów są mniejsze niż różnice dotyczące ich posiadania. Najwięcej osób deklaruje chęć zakupu w ciągu sześciu miesięcy notebooka (19%), w dalszej kolejności smartfona (12%). Pozostałe kategorie produktów planuje nabyć w ciągu pół roku 5-8% internautów. Tego rodzaju deklaracje składają częściej mężczyźni i osoby z gospodarstw domowych o wysokich dochodach, choć różnice są już mniejsze niż w przypadku faktycznego posiadania.

Inną różnicą w zakresie urządzeń o różnym stopniu penetracji jest zależność między posiadaniem danego rodzaju sprzętu a chęcią zakupu nowego egzemplarza, przeznaczonego dla bliskiej osoby, czy nowego modelu, który zastąpi model obecnie używany. W przypadku technologii młodszych, bardziej ekskluzywnych, nowi nabywcy rekrutują się głównie spośród osób, które teraz używają danego rodzaju sprzętu. Nigdzie nie widać tego tak dobrze, jak w przypadku czytników e-booków. Chęć zakupu czytnika w ciągu sześciu miesięcy zgłasza aż 23% internautów, którzy czytnik już posiadają, i zaledwie 4% tych, którzy go nie mają. Znaczna różnica jest też w przypadku iPadów (20% do 5%), mniejsza zaś w przypadku innych tabletów (14% do 7%). Na drugim biegunie są notebooki. Zamiar ich zakupu zgłasza 14% osób, które je posiadają i aż 26% osób, które ich nie mają.

Ze względu na to, że gospodarstwo domowe tworzą osoby o różnych cechach socjodemograficznych, specyfika osób z gospodarstw mających poszczególne urządzenia jest słabiej zarysowana niż w przypadku grupy indywidualnych użytkowników produktów. Jednak także tutaj można wyodrębnić pewne prawidłowości. Gospodarstwa domowe, w których występuje większa liczba mężczyzn, częściej posiadają routery Wi-Fi (na ich występowanie w gospodarstwie wskazuje 47% mężczyzn i 37% kobiet), konsole do gier (19% do 14%), dyski przenośne (26% do 20%), faksy (9% do 5%), telewizory 3D (9% do 5%). Żadna kategoria sprzętu nie jest wskazywana przez kobiety wyraźnie częściej niż przez mężczyzn. W przypadku konsol najpopularniejsza jest marka Sony Playstation (62%) i Microsoft Xbox (28%). Pozostałe konsole stanowią razem 10% całości.

Jeśli chodzi o zamiar zakupu urządzeń z tej grupy w ciągu najbliższych sześciu miesięcy, najwięcej osób deklaruje zamiar zakupu telewizora plazmowego, LCD lub LED (13%). O telewizorze z funkcją 3D wspomina 9% internautów, a o konsoli do gier - 8%. W przypadku pozostałych kategorii produktowych odsetki te wynoszą od 3% do 6%. Główną socjodemograficzną determinantą zamiaru zakupu jest płeć. Mężczyźni deklarują taki zamiar znacznie częściej niż kobiety w przypadku wszystkich produktów, z wyjątkiem telewizorów - tam gdzie odsetki są niemal równe. Telewizory plazmowe, LCD lub LED są też jedną kategorią urządzeń, które zamierzają kupować głównie osoby jeszcze ich niemające (19% wobec tylko 5% wśród posiadaczy).

Kontakt z siecią i nowe e-usługi

W badaniu pytaliśmy też o dostęp do internetu. Kobiety częściej niż mężczyźni jako jedno z głównych miejsc korzystania z internetu wskazują miejsce pracy (23% do 15%), rzadziej natomiast dostęp przez telefon komórkowy (14% do 24%) oraz w takich miejscach, jak kawiarnie internetowe (5% do 9%). Korzystanie ze stałych łączy w domu zdecydowanie preferują starsi internauci (77% wśród osób w wieku 50-64 lat); dla młodszych jest to też nadal główna forma dostępu (63% w grupie osób w wieku 18-29 lat), ale częściej łączą ją z dostępem przez telefon komórkowy (24% w grupie 18-29 lat wobec 16% w grupie 50-64 lat). Dostęp mobilny przez komputer cieszy się zbliżoną popularnością we wszystkich grupach wiekowych.

Wraz ze wzrostem dochodu wzrasta różnorodność form dostępu, z jakich korzystają użytkownicy. Osoby z gospodarstw o wysokich dochodach znacznie częściej wskazują różne formy dostępu, inne niż stałe łącze kablowe. W przypadku tego ostatniego zależność od dochodu jest dużo słabsza. Wraz ze wzrostem wykształcenia wzrasta częstość wskazywania dostępu za pośrednictwem stałego łącza w domu (od 59% w grupie internautów z wykształceniem poniżej średniego do 71% w grupie z wykształceniem wyższym), a przede wszystkim - w pracy (od 7% do 33%).

Jedynie 13% internautów korzysta z treści telewizyjnych dostępnych na żądanie (Video on Demand, Pay per View). Mężczyźni korzystają z nich dużo częściej niż kobiety (17% do 8%). Zakres korzystania znacznie zwiększa się wraz ze wzrostem dochodu (9% w grupie osób z gospodarstw o dochodzie poniżej 2000 zł, 25% wśród członków gospodarstw o dochodzie powyżej 7000 zł), a jednocześnie maleje wraz ze wzrostem wykształcenia (18% wśród osób bez średniego wykształcenia, 11% wśród osób z wykształceniem średnim i wyższym).

O metodologii badania

Analiza została przygotowana na podstawie ankiet internetowych wypełnionych między 9 a 28 maja 2012 r. przez 14 255 osób w wieku 18-64 lat. Zbiór danych z ankiet został doważony do szacowanej struktury populacji internautów w wieku 18-64 lat ze względu na płeć, wiek, wykształcenie, wielkość gospodarstwa domowego, wielkość miejscowości zamieszkania i częstość korzystania z internetu. Internautów definiujemy tutaj jako osoby korzystające z internetu średnio co najmniej raz w miesiącu.

Rafał Bera jest project managerem w Dziale Analiz, a Łukasz Szymański specjalistą ds. wsparcia GIS i analitykiem w Acxiom Polska. Firma jest częścią notowanej na giełdzie NASDAQ korporacji Acxiom, jednego z liderów w dziedzinie usług z zakresu marketingu bezpośredniego i nowoczesnych technologii, które pozwalają zarządzać relacjami z klientami, personalizować doświadczenia klienckie i podnosić ich wartość.