Jak Burmistrz komputeryzował Oploszczyznę

W połowie roku 1992 gminy Opolszczyzny postanowiły wprowadzić na terenie województwa komputerową obsługę urzędów gminnych. Pojedyncze gminy miały już wdrożone u siebie systemy obsługujące część działalności urzędu, np. do naliczania i windykacji podatków. Stąd też znając wady takiej "żywiołowej" komputeryzacji (np. powielanie i niespójność informacji w bazach danych, nakładanie się kompetencji i kłopoty z serwisem) gminy zdecydowały się na komputeryzację przeprowadzoną w sposób ujednolicony.

W połowie roku 1992 gminy Opolszczyzny postanowiły wprowadzić na terenie województwa komputerową obsługę urzędów gminnych. Pojedyncze gminy miały już wdrożone u siebie systemy obsługujące część działalności urzędu, np. do naliczania i windykacji podatków. Stąd też znając wady takiej "żywiołowej" komputeryzacji (np. powielanie i niespójność informacji w bazach danych, nakładanie się kompetencji i kłopoty z serwisem) gminy zdecydowały się na omputeryzację przeprowadzoną w sposób ujednolicony.

Najpierw powstała Rada ds. Informatyzacji Gmin województwa opolskiego. Została wyłoniona przez sejmik samorządowy. Postawiono jej za zadanie możliwie szybką, kompleksową, ujednoliconą i - co ważne - niezbyt kosztowną informatyzację urzędów gminnych. Do sejmiku należy ok. połowy gmin leżących na terenie województwa.

W skład rady wchodziło dziesięciu przedstawicieli gmin, eksperci oraz informatyk wojewódzki. Na przewodniczącego Rady wybrano prof. Zygmunta Kasperskiego, pracownika WSI w Opolu.

Wśrod wielu innych ofert, po zaznajomieniu się z działaniem kilkunastu pakietów z oprogramowaniem członkom rady najbardziej przypadła do gustu oferta firmy Budorex z Opola.

Profesor Zygmunt Kasperski mówi: "Po ogłoszeniu przetargu wpłynęło ok. 15 ofert, w tym dwie niemieckie i jedna szwedzka. System autorstwa Budorexu miał poważną wadę - jeszcze nigdzie nie był wdrożony. Ale za to firma była na miejscu, byli najtańsi, a poza tym mieli oprogramowanie pisane w C++, co było bardziej perspektywiczne niż produkty w Clipperze, jakie oferowały nam inne firmy".

Kontrakt podpisano w listopadzie 1992. Warto w tym miejscu dodać, że rada z tytułu swych doradczych uprawnień nie mogła nic narzucić gminom. W związku z tym podpisana umowa wyłącznie zalecała gminom sprzęt dostarczany przez Budorex i oprogramowanie Burmistrz opracowane przez tę firmę.

Efektem tych zaleceń było podjęcie przez poszczególne gminy decyzji o zakupie sprzętu i oprogramowania dla urzędów w Budorexie. I tak - w największej gminie, w Nysie, zainstalowano sprzęt za kilkaset mln zł i wszystkie elementy składowe systemu Burmistrz. Niektóre gminy, jak np. Wilków, zakupiły oprogramowanie w Budorexie, a komputery i elementy sieciowe w innej firmie. Mniejsze i mniej zasobne gminy, jak np. Ujazd, instalują tylko jeden program na wolno stojącym komputerze.

Co to jest Budorex

Firma Budorex istnieje od 1979 r. Przez dłuższy czas informatyka była tylko jednym z kilku obszarów jej działalności.

Przed przystąpieniem do przetargu na komputeryzację gmin opolszczyzny Budorex był już znany na miejscowym rynku. Budorex miał na swoim koncie komputeryzację średnich i dużych rzedsiębiorstw województwa takich jak: Opolskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego nr 1, Elektrownia "Opole" S.A., Cementownia "Górażdze", Zakłady Dziewiarskie "Opolanka" i inne. Firma współpracowała też z Urzędem Miejskim w Opolu przy tworzeniu sieci lokalnej.

Budorex nie tylko sprzedawał i instalował sprzęt komputerowy, ale również tworzył własne programy, przystosowane z reguły do pracy w środowisku sieciowym.

Burmistrz

System Burmistrz pracuje w środowisku DOS i sieci Novell. Na wyborze takiego, a nie innego środowiska zaważył fakt, że zarówno gminy jak i dostawca mieli doświadczenie w dziedzinie systemów sieciowych dla sieci lokalnych Novell.

Oprogramowanie napisano w języku C++ dla środowiska Turbo Vision. Od strony użytkownika powoduje to, że obsługa programów jest jednakowa, niezależnie od składowej systemu, intuicyjna, bardzo prosta i wspierana przez interakcyjne podpowiedzi. Z drugiej strony, obiektowa technologia programowania umożliwia modułowe i "warstwowe" rozwijanie systemu. W oparciu na mechanizmach takich jak dziedziczenie i polimorfizm, z wykorzystaniem bibliotek wykonanych wcześniej w Budorexie, zespół programistów potrafi bardzo szybko zbudować nowe aplikacje.

Jako System Zarządzania Bazą Danych używana jest biblioteka CodeBase 4.5 firmy Sequiter Software. Umożliwia ona zarządzanie bazą danych w standardzie dBase III i IV z poziomu języka C i C++. Zgodność ze standardem dBase powoduje, że pliki danych są łatwe w obsłudze również z zewnątrz. Dla przykładu przy przenoszeniu danych z wcześniej używanego systemu do systemu Burmistrz osoba znająca język dBase potrafi w ciągu jednego dnia przenieść dane o mieszkańcach niewielkiej gminy do Systemu Ewidencji Ludności.

System Burmistrz jest skonstruowany modułowo. Każdy z jego składników może być instalowany osobno - zarówno dla sieci jak i na wolno stojącym komputerze. Mimo to wśród zrealizowanych instalacji jest tylko kilka implementacji jednostanowiskowych. Użytkownicy systemu doceniają, że sieć lokalna pozwala na pełniejsze i lepsze wykorzystanie możliwości jego pracy.

Na system Burmistrz składa się w chwili obecnej osiem podsystemów:

SEL - System Ewidencji Ludności;

SWWP - System Wymiaru i Windykacji Podatków;

SEP - System Ewidencji Pojazdów;

SEPG - System Ewidencji Podmiotów Gospodarczych;

SOS - System Opieki Społecznej;

SKFB - System Księgowości Finansowo-Budżetowej;

SM - Straż Miejska;

REJ - Uniwersalny Rejestr.

Podsystemy mogą współpracować z sobą - i tak przy zainstalowaniu modułów podatkowego oraz finansowo-księgowego, ten drugi potrafi zbierać dane o podatnikach i przenosić wartości podatków na konta modułu księgowego.

Część baz danych, zwana słownikami, zawiera informacje wspólne dla różnych programów. Są tam m.in. słownik imion, ulic, baza kalendarza, tabela stóp procentowych odsetek itp. Bazy pojedynczego systemu mogą być wykorzystywane przez inne moduły jako słowniki. Tak dzieje się np. z kartoteką mieszkańców zbudowaną w Systemie Ewidencji Ludności. Jest to baza podstawowa, zawierająca najbardziej szczegółowe dane o mieszkańcach gminy (np. stosunek do służby wojskowej, dane współmałżonka) - w Systemie Ewidencji Pojazdów jest ona wykorzystywana jako słownik właścicieli pojazdów, gdzie istotne są tylko: imię, nazwisko i adres.

Omawiane programy mają wiele elementów wspólnych - są one tworzone wg jednego szablonu, poprzez obiektowy mechanizm dziedziczenia. Z punktu widzenia użytkownika przejawia się to w obecności jednolitej obsługi modułów - zawierają one te same narzędzia (kalkulator, kalkulator odsetek, kontrola baz danych, procesor wydruku) i są wyposażone w analogiczny system nadawania uprawnień.

Wymiana danych może zachodzić między programami pracującymi w różnych miejscach. I tak System Ewidencji Pojazdów wyposażony jest w możliwość eksportu danych do Wojewódzkiej Ewidencji Pojazdów. Już dzisiaj wymiana danych może odbywać się za pomocą dyskietek zaś na przyszłość planuje się wykorzystanie pośrednictwa sieci rozległej typu X.25.

Wreszcie możliwa jest wymiana między systemem Burmistrz a centralnymi bazami danych. System Ewidencji Ludności potrafi produkować bazy danych w formacie akceptowanym przez PESEL i przyjmować raporty oraz informacje aktualizujące dane wysyłane z poziomu centralnego.

Budorex stara się o uzyskanie homologacji swojego systemu - jak do tej pory nie udało się jej jeszcze uzyskać, chociaż firma twierdzi, że prowadzi już końcowe konsultacje w tej sprawie. Henryk Stężała, dyrektor Budorexu mówi "Homologację utrudnia fakt, że system PESEL jest w trakcie ciągłej przebudowy i wymagania zmieniają się stosunkowo często".

Gminy użytkowników

System Burmistrz wprowadzany jest w tej chwili w 26 spośród 65 gmin Opolszczyzny. Praktycznie każda gmina indywidualnie podchodzi do sprawy komputeryzacji. System nie jest wdrażany w samym Opolu, który podobnie jak Namysłów i Strzelce Opolskie zdecydował się na rozwiązania w środowisku Unix. W Namysłowie wdrażany jest system firmy "Efekt" z Gliwic. Zaletą systemów opartych na Unixie jest ich nowoczesność i otwartość - wadą spory koszt. Z tego też powodu Nysa, drugie co do wielkości miasto w województwie opolskim, zdecydowała się na rozwiązania zalecane przez Sejmik Samorządowy.

Typową instalacją systemu Burmistrz jest Urząd Miasta i Gminy w Niemodlinie. To miasto leżące ok. 25 km od Opola liczy kilkanaście tysięcy mieszkańców. Pracują tam, System Ewidencji Ludności, System Wymiaru i Windykacji Podatków oraz System Ewidencji Pojazdów, wszystko w sieci lokalnej Novell.

Witold Turowski, wiceburmistrz gminy, mówi: "Wybraliśmy rozwiązanie Budorexu spośród trzech innych. Istotna była rekomendacja rady i niewygórowana cena systemu. Podobała się nam kompleksowość oferty Budorexu - z jednej strony system zawiera składniki dotyczące większości działań gminy, z drugiej zaś kontrakt zapewnia nam wszystko - sprzęt, sieci, oprogramowanie i szkolenia. Duże znaczenie ma fakt, że system jest wdrażany w wielu gminach na Opolszczyźnie, stąd też można łatwo wymieniać dane i razem stanowić silniejszą grupę nacisku".

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200