Mobilny internet zdominowały pojęcia, których przed kilku laty zupełnie jeszcze nie było na teleinformatycznym rynku. Poczesne miejsce wśród nich zajmują: telefonia VoIP, wiadomości MMS, protokół WAP, mobilna IPTV oraz pakietowe transmisje GPRS, EDGE, HSPA i WiMAX. Chociaż wszystkie dotyczą bezprzewodowego dostępu do internetu za pomocą terminali przenośnych, jedynie niektóre z nich zaakceptowali użytkownicy.

Według organizacji ITU z telefonów komórkowych dzisiaj korzysta na świecie 2,6 mld osób - co oznacza trzykrotny wzrost od 2000 r., podczas gdy dostęp do internetu ma 1,13 mld. Ta dynamika jest imponująca, zwłaszcza w odniesieniu do telefonii stacjonarnej, która w ostatnich latach wykazuje regres, a nawet tendencje spadkowe. Telefonów komórkowych jest już w Polsce więcej niż mieszkańców, więc operatorom coraz trudniej daje się pozyskać nowych klientów. Sieci komórkowe Plus i Orange dawno przekroczyły po 13 mln klientów, a Era - lider sprzed roku w tym sektorze - ma ich dzisiaj ponad 12,5 mln. O ile w pierwszym kwartale tego roku wszystkim operatorom przybyło łącznie ponad milion klientów, o tyle w drugim już tylko 805 tys.

Z upływem czasu zmieniły się także gusty i potrzeby użytkowników. Pierwotna funkcja komórki traci stopniowo na znaczeniu, a zyskują inne, niegłosowe formy komunikacji. Dzisiaj telefon komórkowy służy nie tylko do komunikacji głosowej między abonentami sieci, ale coraz częściej staje się źródłem informacji medialnej pobieranej z serwerów bazodanowych, specjalistycznych witryn firmowych oraz internetu. Jednocześnie rośnie zainteresowanie bardziej zaawansowanymi funkcjami terminali mobilnych, wśród których poczesne miejsce zajmują przenośne wersje palmtopów, smartfonów i notebooków - zwykle działające w wielu typach sieci bezprzewodowych.

Tegoroczny raport Informa Telecoms & Media podaje prognozy rozwoju rynku telefonii komórkowej w obliczu zmieniającego się sposobu wykorzystywania aparatów przenośnych. Do 2011 r. prawie połowa wszystkich użytkowników telefonów komórkowych będzie używała ich do łączenia się z internetem i szybkiego przeglądania stron WWW. Do tego czasu ponad 50% zysków operatorów komórkowych będzie generowanych przez różnego typu komunikację towarzyszącą, a w szczególności przez Instant Messaging, wiadomości MMS, komunikatory VoIP oraz pocztę elektroniczną - nawet z wyłączeniem tradycyjnej funkcji głosowej.

Już dzisiaj znaczący czas zabiera użytkownikom komórek przekaz wiadomości niegłosowych (komunikaty, poczta) lub organizowanie sobie pracy poprzez wbudowane w komórkę aplikacje (kalendarz, notatniki, planowanie zadań, pobieranie danych czy przeszukiwanie internetu). Z czasem czynności te oraz aplikacje z nimi związane będą stawać się bardziej uniwersalne, multimedialne i szerokopasmowe. Rozwój atrakcyjnych serwisów będzie przebiegał równolegle z wdrażaniem nowoczesnych technologii transportowych (głównie rozszerzeń UMTS, takich jak HSDPA czy HSUPA) i to spowoduje, że przesyłanie i pobieranie muzyki przez najbliższe cztery lata będzie stanowić lwią część przychodów operatorów (opłaty za dostęp). Przewiduje się, że dopiero od 2011 r. będą one tracić na znaczeniu (40% udziałów w 2006 r. i prognozowane 36% w 2011 r.) na rzecz bardziej rozrywkowych usług obrazowych, mobilnej telewizji czy interaktywnych gier - również korzystających z szybkich transmisji pakietowych HSPA (High Speed Packet Access).

Według prognoz Informa Telecoms & Media globalny rynek usług i produkcji atrakcyjnych dla klientów treści wyniesie w 2011 r. aż 150 mld USD, z czego dużą część pochłoną interaktywne serwisy skupiające tysiące użytkowników, także m-commerce (mobile commerce) oraz mobilna telewizja mTV. Największym źródłem mobilnych zysków serwisów obrazowych nadal pozostaje rynek Azji Środkowo-Wschodniej (Japonia, Chiny, Korea Południowa) oraz USA i kraje Ameryki Południowej (Brazylia). W Europie prym w tej dziedzinie wiodą przede wszystkim: Wlk. Brytania, Niemcy, Włochy i Francja.

Internet w komórce z WAP

Telefon komórkowy dysponuje zbyt małym ekranem, więc eksponowane na nim strony internetowe muszą być maksymalnie uproszczone, dostosowane przede wszystkim do transmisji tekstowej i w śladowej ilości czarno-białej lub kolorowej grafiki. Pierwszym produktem, który pozwolił abonentom sieci komórkowych GSM na korzystanie z aplikacji niegłosowych, był protokół WAP (Wireless Application Protocol), zapewniający komunikację z platformami i serwerami obsługującymi ściśle określony format plików. Klasyczne strony internetowe WWW dla terminali ruchomych są pisane w języku WML (Wireless Markup Language), będącym uproszczoną formą języka HTML (Hypertext Markup Language) - przeznaczonego do generowania zwykłych stron webowych internetu.

Przekazy internetowe dla telefonów WAP zawierają przede wszystkim dane tekstowe (serwisy informacyjne, prognozy pogody, notowania giełdowe i bieżące kursy walut czy przegląd funduszy emerytalnych) z prostą grafiką, dostosowaną do możliwości wyświetlaczy. Aplikacja ta w założeniu miała umożliwiać użytkownikom urządzeń mobilnych wszechstronny dostęp do internetu i jego zawartości, ale prawidłowa ekspozycja stron WWW na ekranie jest uzależniona od faktu, czy konkretny serwis dostosowano wcześniej do tego standardu. Niestety w sposób oczywisty zawęża to użyteczność protokołu komunikacyjnego WAP, którego premiera odbyła się w 1998 r. w Cannes.

Przez lata usługa ta nie cieszyła się popularnością, głównie z powodu zbyt wysokich kosztów dostępu za pośrednictwem terminali komórkowych z aplikacją WAP. Z tego też względu dąży się do opracowania zunifikowanego standardu projektowania stron WWW, nad którym to projektem pracuje World Wide Web Consortium (W3C). W ubiegłym roku konsorcjum to opublikowało pierwszy zestaw wytycznych dotyczących zasad projektowania stron WWW dla małych urządzeń przenośnych (telefony komórkowe, smartfony, komunikatory PDA).

Po negatywnych początkowo doświadczeniach eksploatacyjnych z WAP (tzw. killer application), znacznie większe przychody operatorom zaczęła przynosić aplikacja Instant Messaging - czyli przeniesienie na telefon komórkowy rozwiązań znanych z komputerów klasy PC. Chociaż w tradycyjnym systemie GSM (2G) tego typu transmisje IP niezupełnie sprawdziły się komercyjnie, znacznie lepsze efekty przyniosła powszechnie już wdrażana technologia EDGE (2,5G). Rzeczywiste przyspieszenie nastąpiło dopiero w środowisku telefonii trzeciej generacji HSPA (HSDPA, HSUPA), gdzie usługi IM wzbogacone o transmisje multimedialne nabierają innego wymiaru. Dzisiaj mobilne wersje komunikatorów PDA mogą operować zarówno w specjalizowanych serwisach WAP, jak i jako niezależne aplikacje zgodne z procedurą Java. Dzięki temu prawie wszystkie nowe telefony komórkowe mogą już funkcjonować jak komunikator osobisty.