Innowacyjny świat i jego aktorzy
- Marek S. Szczepański,
- Anna Śliz,
- 30.03.2010
Szybkie upowszechnianie współczesnych innowacji jest rezultatem tempa przepływu informacji i szerokiego dostępu do wszelkich nowości technologicznych.
Joseph Alois Schumpeter, znakomity ekonomista XX wieku, rozróżniał innowacje, których źródło tkwi w ulepszaniu samego produktu oraz innowacje polegające na ulepszaniu technologii produkcji. Przekonany był również, iż to kapitalizm posiada wyróżniającą go cechę, którą nazwał "twórczą destrukcją", czyli nieustanną innowacyjnością. W kapitalizmie upatrywał przestrzeni dla innowacyjności, a głównym aktorem zmian był dla niego przedsiębiorca. Sam rozwój kapitalizmu stał się możliwy w wyniku rozwoju kultury i infrastruktury ryzyka. To na skutek tego niebywałego sprzężenia nastąpił radykalny przełom w dziejach ludzkości: w czasach przedkapitalistycznych innowacje były wyjątkami napędzającymi rozwój cywilizacji, w epoce kapitalistycznej innowacyjność stała się częścią codziennej rutyny.
Dyfuzja (czyli upowszechnienie) innowacji jest uzależniona od czterech determinant:
- skali korzyści wynikających z zastosowania innowacji,
- zgodności innowacji z określonymi przekonaniami, oczekiwaniami i potrzebami potencjalnych jej użytkowników,
- ewentualnych trudności ze zrozumieniem innowacyjności i jej zastosowaniem,
- przekonania co do skutków innowacji po jej próbnym zastosowaniu.
Współczesną innowacyjność przestrzennie można przypisać globalnym miastom (global cities), które wyróżnia i równocześnie łączy przestrzeń przepływów - są one centrami informacji, wiedzy, decyzji i właśnie innowacyjności. Centra metropolitalne na całym świecie kumulują czynniki indukujące innowacje oraz wytwarzają synergię, tak w produkcji, jak i w zaawansowanych usługach.
Nie wszystkie jednak centra innowacyjne w produkcji technologii informacyjnej zajmują przestrzenie metropolitalne. Wiele z nich, przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych Ameryki, znajduje się w przestrzeni związanej z najpóźniejszą falą industrializacji opartej na technologii informacyjnej. Są to: Dolina Krzemowa, bostońska Route 128 czy trójkąt badawczy Północnej Karoliny, Seattle i Austin. Ich rola w innowacyjności, to rezultat skupienia takich czynników, jak kapitał, praca i surowce, zgromadzone przez pewnego rodzaju instytucjonalnego przedsiębiorcę i ukonstytuowanych przez szczególną formę organizacji społecznej. Priorytetowym surowcem jest wiedza dotycząca strategicznie ważnych obszarów zastosowań, wytwarzana przez główne centra innowacji, takie jak Uniwersytet Stanforda, Kalifornijski Instytut Technologiczny (CalTech) albo zespoły badań inżynieryjnych szkół MIT oraz zbudowane wokół nich sieci. Ich praca wymaga skupienia wielkiej liczby wysoko wykwalifikowanych naukowców i inżynierów oraz kapitału pozwalającego na wysokie ryzyko inwestowania we wprowadzenie zaawansowanych technologii.
Dynamika innowacyjności
Wynalazczość i upowszechnianie innowacji, to proces dynamiczny, który tworzą trzy fazy: 1. Inwencji/Pomysłu, 2. Innowacji, 3. Dyfuzji/Upowszechnienia. Pierwsza faza, to aktywność naukowo-badawcza i rozwojowa ulokowana w umysłach jednostek, które wyposażone są zarówno w wysoki kapitał społeczno-kulturowy, jak i wysokie kompetencje cywilizacyjne. To jednostki, które w stopniu najwyższym tworzą elitę intelektualną i elitę metropolitalną współczesnego świata.