Informatyka w firmie LOT

Informatyka w LOT przechodziła różne koleje, jak samo przedsiębiorstwo i sama informatyka. W tak dużej firmie, przy dużej liczbie obsługiwanych pasażerów (w 1993 roku LOT przewiózł około 1,4 mln osób), bez dobrego systemu informatycznego nie jest możliwa efektywna praca.

Informatyka w LOT przechodziła różne koleje, jak samo przedsiębiorstwo i sama informatyka. W tak dużej firmie, przy dużej liczbie obsługiwanych pasażerów (w 1993 roku LOT przewiózł około 1,4 mln osób), bez dobrego systemu informatycznego nie jest możliwa efektywna praca.

Systemy informatyczne muszą ułatwiać rezerwację miejsc w samolocie, odprawę pasażerów, zajmować się zadaniami związanymi z obsługą samego lotu, obsługą samolotów, działaniami operacyjnymi, planowaniem lotów, prognozami pogody, rozliczaniem sprzedanych i wykorzystanych biletów, rozliczeniem z biurami podróży i agentami sprzedającymi bilety. Jak z tego pobieżnego wyliczenia wynika, ilość danych przetwarzanych przez system jest ogromna. Im szybciej będą one przetworzone, tym lepsza praca przewoźnika i tym większe oszczędności finansowe.

Uczestnictwo w ruchu międzynarodowym wymaga, aby firma korzystała co najmniej z systemu rezerwacji miejsc zgodnego z systemami innych przewoźników. Z tego powodu LOT korzysta z opracowanego we wspólnej dla wielu przedsiębiorstw lotniczych firmie SITA (Societe Internationale de Telecommunication Aeronautiques), podstawowego systemu rezerwacji miejsc i odpraw pasażerskich DCS (Departure Control System), planowania lotów i prognozowania pogody i in. oraz systemu rezerwacji miejsc GABRIEL 2, działającego w centrum operacyjnym SITA w Atlancie. Do DCS trafia np. stan rezerwacji miejsc z GABRIEL-a. Systemy planowania rozkładu lotów OPERA, system obsługi operacyjnej samolotów TOSCA i prognozowania pogody METEO działają w centrum SITA w Londynie. Podstawowe dane z tych systemów są dostępne dla innych programów, dzięki możliwości importu danych z ich lokalnych kopii baz danych. LOT negocjuje także korzystanie z innych systemów SITA.

W czasach gdy każdy musiał robić wszystko od podstaw, a próba zakupienia sprawdzonego oprogramowania u uznanych producentów była traktowana co najmniej podejrzliwie, w LOT próbowano także wykonać wszystkie te systemy własnymi rękami. Powstała nawet spółka Unilot, złożona z Unisys, LOT i PKO S.A. Spółka zamierzała opracować takie systemy dla potrzeb bratnich krajów. Miała zresztą dobre podstawy do takiej działalności, gdyż systemy działające w SITA zostały zakupione w Unisys, ale rozwijane dalej niezależnie w SITA. Problem ten zmienił się kompletnie wraz z rozpadem obozu socjalistycznego o tyle, że już nie trzeba robić wszystkiego samemu. Także przejście na samoloty produkcji zachodniej zasadniczo zmieniło sam problem.

W owych czasach szczytem osiągnięć technicznych były komputery ODRA i RIAD. Na szczęście ich zgodność ze standardami, odpowiednio ICL i IBM, umożliwiła uruchamianie na nich niektórych systemów dzierżawionych od SITA. Obecnie w LOT nadal działają systemy komputerowe z rodziny ICL 29 i IBM 43xx, podtrzymujące działanie już istniejących systemów. Firma posiada także sporą liczbę komputerów PC. Po pierwszym okresie zachłyśnięcia się możliwościami uruchamiania lokalnie aplikacji dla indywidualnego użytkownika, w LOT zdano sobie sprawę, że jedynie integracja wielu systemów daje szansę efektywnego wykorzystania tych PC.

Mówi Zygmunt Bluj, szef działu informatyki w Polskich Liniach Lotniczych LOT: "Wprowadzenie nowoczesnej technologii klient/serwer pozwoli nam efektywnie wykorzystać istniejący park komputerów PC".

Z tego powodu LOT wykorzystuje system zarządzania bazami danych produkcji Software AG - Adabas, język programowania Natural i moduł komunikacyjny Entire Natural Connection w celu uzyskania dostępu z PC do danych na większych komputerach. LOT kupił pod koniec 1994 r. duży system komputerowy IBM ES/9221 model 211 (chłodzony powietrzem) z macierzą dyskową RAMAC, na którym zostanie zainstalowana większość obecnie działających programów. W ramach obszernego kontraktu IBM zapewnia LOT-owi usługi kompleksowe, łącznie z okablowaniem całości przedsiębiorstwa (typu campus), dołączeniem istniejących sieci lokalnych Ethernet i Token Ring, stworzeniem sieci szkieletowej itd. Kontrakt będzie realizowany przez kilka lat.

"Dwa lata temu związaliśmy się poważnie z Software AG. Wynikało to trochę z przekonania o wysokiej jakości produktów, a po części z zaszłości: wiele naszych aplikacji było wykonanych przy użyciu rosyjskich kopii produktów Software AG. Byliśmy pierwszym klientem firmy w Polsce, który zakupił Adabas, Natural, Natural Security i Natural Connection w wersji na MVS. Decyzja związania się z bazą danych Software AG i sprzętem IBM wynikła także z potrzeby uporządkowania i zintegrowania działalności informatycznej w firmie. Zarówno IBM, jak Software AG mają narzędzia ułatwiające ten proces", mówi Z. Bluj.

Doświadczenia z systemem zarządzania bazami danych Adabas i produktów towarzyszących Software AG, zaowocowały opracowaniem we współpracy z Rosjanami systemu obsługi naziemnej samolotów LOTOS. Adabas szczególnie dobrze nadaje się do tego rodzaju zastosowań, gdyż przez odpowiednie zdefiniowanie parametrów może obsługiwać zarówno bazy danych typowo relacyjne (to jest takie, w których podstawowe dane można zapisać w tabelach), jak bazy hierarchiczne i inne.

"Adabas jest świetnie przystosowany do specyfiki działania takiej firmy jak LOT, gdyż można za jego pomocą wykonywać różne aplikacje: nie ma potrzeby części z nich realizować pod innymi, czysto relacyjnymi systemami zarządzania bazami danych, np. IBM DB2. Ułatwia to administrowanie zasobami ośrodka obliczeniowego", dodaje Z. Bluj.

System obsługi samolotów wymaga właśnie raczej hierarchicznej struktury bazy, gdyż łatwo jest zdefiniować pewną całość za pośrednictwem części. Z tego powodu model hierarchiczny dobrze pasuje do problemów obsługi technicznej samolotu. Przy użyciu Adabasa realizowany jest także szeroko rozumiany system gospodarki materiałowej SIGMA (zakupy, śledzenie obiegu części zamiennych, obsługa finansowa).

Rozliczenia pasażerskie

Zakupienie przez pasażera biletu u agenta nie oznacza jeszcze wpływu gotówki do kas LOT-u, gdyż faktyczna sprzedaż następuje w momencie realizacji usługi, to jest przewiezienia tegoż pasażera. W dobrym i szybkim przepływie informacji między agentem sprzedającym bilet, linią świadczącą faktyczną usługę przewiezienia pasażera a systemem księgowym przedsiębiorstwa lotniczego kryją się duże możliwości uzyskania oszczędności. Dlatego dobry system rozliczeń pasażerskich daje każdemu przewoźnikowi lotniczemu spore możliwości lepszego gospodarowania.

Chwilowo LOT nie posiada dobrego systemu online gotówkowych rozliczeń pasażerskich. Obecnie operacje rozliczania są wykonywane wsadowo raz na miesiąc. Niesie to ze sobą wiele niedogodności, związanych z opóźnieniem płatności, trudnościami odzyskania należności od agentów, którzy w międzyczasie utracili płynność finansową oraz utrudnia prowadzenie nowoczesnej gospodarki finansowej firmy, wymagającej aktualnej informacji o stanie finansowym przedsiębiorstwa. Już skrócenie okresu rozliczeń do 10 dni dałoby znaczne oszczędności finansowe.

Wielu znanych przewoźników opracowało własne, specjalistyczne systemy rozliczeń pasażerskich. LOT także rozważał możliwość opracowania własnego systemu, zakupienia produktu gotowego lub wspólnego opracowania z innym przewoźnikiem.

W efekcie zdecydowano się na zakup systemu rozliczeń od Tureckich Linii Lotniczych, adaptowanego dla potrzeb LOT. W pewnej mierze zaważyła tu także wspólna platforma software'owa i sprzętowa. W Tureckich Liniach Lotniczych także korzysta się z systemu zarządzania bazami danych Adabas, języka Natural i produktów towarzyszących zaś system działa na maszynie IBM 3090 pod MVS i CICS. "Zakupiono kompletny kod źródłowy systemu rozliczeń oraz uzyskano dane dotyczące struktury baz danych. Pozwoli to na przygotowanie we własnym zakresie raportów oraz stworzenie interfejsów do innych systemów, wykorzystywanych w LOT", dodaje Z. Bluj.

Przewiduje się, że wdrożenie pierwszych modułów systemu nastąpi w drugim kwartale br. System ma powiązania z systemem rezerwacyjnym, obsługi agentów przez system bankowy oraz współpracuje z systemami innych przewoźników.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200