Firma Koncept podpisała w kwietniu 1992 r. kontrakt z bankiem Cr‚dit Lyonnais w Paryżu na oprogramowanie akredytywy bankowej i rekomputeryzację sprzętu. Krakowski oddział firmy zatrudnia 80 pracowników, z czego ok. 20% stanowi grupa specjalistów, zajmujących się realizacją tego przedsięwzięcia.

Pierwszym krokiem ze strony Cr‚dit Lyonnais był wybór państwa, w którym stworzona zostanie grupa do pracy nad projektem. Początkowo rozpatrywano oferty z Indii, Polski i innych państw europejskich. Koncept wybrano do realizacji fragmentu polskiej części przedsięwzięca, spośród trzech, wyselekcjonowanych ostatecznie firm: z Poznania, Warszawy i Krakowa.

"Ten etap prac Konceptu wiąże się z zatrudnieniem większej liczby pracowników. Wcześniej nasza sieć była połączona z bankiem poprzez łącza IBM. Jednak okazało się, że są one przeciążone, w związku z tym mniej wydajne. Obecnie uruchamiamy własne, bezpośrednie łącze dzierżawione. Jesteśmy połączeni bezpośrednio z centralą CL w Belgii, za pomocą sieci firmy Novell- NetWare for SAA 1.3. W Polsce była to pierwsza instalacja tego typu" - twierdzi Anrzej Wójtowicz, prezes zarządu firmy Koncept.

NetWare for SAA 1.3 funkcjonujący w dwóch platformach: 3.11 i 4.0 jest zintegrowany z tradycyjnym IBM SNA mainframe oraz środowiskami AS/400. Użytkownicy NetWare for SAA mają dostęp do dużej liczby danych i aplikacji równolegle z dostępem do plików i danych na serwerach NetWare. NetWare for SAA stworzony jako moduł programowy dający się uruchomić na serwerze novellowskim w systemie sieciowym NetWare 3.11 umożliwia dobre wykonanie, bezpieczeństwo, określenie serwisów usług i administrowanie cechami znamiennymi NetWare.

Ciekawy partner

"Współpracujemy z bardzo ciekawym bankiem - Cr‚dit Lyonnais - belgijską spółką, będącą całkowitą własnością CL w Paryżu. Cr‚dit Lyonnais korzysta z tradycji swoich poprzedników: belgijskiego Handelsbanku, który stał się własnością Chase Manhattan. Po reorganizacji działalności Chase Manhattan w Europie, bank sprzedano właśnie Cr‚dit Lyonnais. Skumulował on dobre tradycje bankowości europejskiej oraz wiedzę Chase Manhattan - banku o zasięgu światowym. Obecnie jest częścią sieci banków zagranicznych Cr‚dit Lyonnais, jednego z największych banków na świecie" - mówi Adam Skórkowski z firmy Koncept.

Cr‚dit Lyonnais jest uniwersalnym bankiem europejskim, który poza swoją działalnością belgijską jest notowany w statystykach europejskich. Bank ten ma 900 biur, 17800 pracowników oraz 3287 mld frf w pożyczkach komercyjnych i 305 mld frf w funduszach warunkowych. Właśnie w 1992 r. CL poczynił duże postępy w realizacji swojej strategii europejskiej, kiedy to bank ten przejął między innymi BFG Bank AG, 16 co do wielkości bank niemiecki. Cr‚dit Lyonnais Europe SA, holding bankowych firm europejskich ma zamiar stać się organizacją federacyjną. Celem 3- letniego programu CL (1993- 1995r) jest stworzenie zintergowanej grupy w Europie, gwarantującej efektywne zarządzanie jej wpływami i wydatkami na rynku akcji. Nadzór grupy gwarantuje jakość, wydajność i rentowność udziałowców, którzy podejmują ryzyko udziłu w przedsięwzięciach CL.

Współpraca Konceptu i Cr‚dit Lyonnais rozpoczęła się w kwietniu 1992 r. Jej interesującą stroną jest intensywne szkolenie od strony merytorycznej pracowników krakowskiej firmy przez Cr‚dit Lyonnais. "Przez 3 miesiące pobytu we Francji poznawaliśmy jak wygląda bank w prawdziwym świecie. Nie była to wiedza specjalistyczna, natomiast bardzo szeroki przegląd wszystkich mechanizmów i problemów bankowych, który jest doskonałą podstawą do dalszej działalności" - twierdzi A. Skórkowski.

Koncept zajmuje się budową systemu obsługi działalności akredytywy dokumentowej dla operacji SWIFT.

Światowe Stowarzyszenie Finansowej Telekomunikacji Międzybankowej SWIFT powstało w Brukseli w 1973 r. Założone zostało przez 250 dużych banków międzynarodowych. Obecnie SWIFT zrzesza 3690 banków z 80 krajów, w tym 2065 tzw. członków rzeczywistych.

Sieć SWIFT umożliwia sprawne przesyłanie dowolnych kwot pieniężnych, według ustalonych taryf opłat, zależnych od rodzaju przesyłanego komunikatu. Anulowanie komunikatu jest możliwe dopiero u adresata. Centrum Operacyjne SWIFT nie ingeruje w przesyłane dyspozycje, nadaje im jedynie kolejne numuery identyfikacyjne. Istnieją szczegółówe zalecenia SWIFT co do organizacji elektronicznych przekazów finansowych.

Na świecie pracują dwie równoległe centrale zarządzające systemem sieci SWIFT, w Holandii i USA.

"Wydaje się, że prace przekroczyły punkt krytyczny. Tworzenie tego systemu jest złożone i skomplikowane, dlatego wiadomo że będzie skończony, natomiast nie wiadomo kiedy. Mamy na ten temat pewne wyobrażenie jednak za wcześnie jest o tym mówić" - twierdzi A. Skórkowski.

Fragment kolosa

Problemy przy realizacji projektu dotyczą rozumienia spraw merytorycznie, od strony bankowej, są one rozwiązywane przy ścisłej współpracy ze stroną francuską. Specjaliści z Konceptu mają bezpośredni dostęp do przykładów radzenia sobie z podobnymi problemami w CL. Korzystają również z poradnika bankowego "Paris Chambewr of Commerce". Wiele z tych problemów nie daje się przewidzieć, pojawiają się w trakcie prac.

Większość komunikatów swiftowych jest ustandaryzowana. Dlatego, oprócz zagadnień programistycznych ważne dla punktualnści prac jest rozwiązanie problemów ustandaryzowania komumnikatów, co jest uzależnione od wewnętrznych ustaleń w banku, który wprowadza nowy produkt. "Innym problemem, który musimy "obejść" jest brak komunikatów rozliczeń wielowalutowych w SWIFCIE. Możemy sobie poradzić z tą sprawą, jednak wynmaga to dużo czasu, wiedzy i doświadczenia" - twierdzi A. Skórkowski.

Nowy system nie jest całkowicie zamknięty, ma szereg interfejsów, elementów współpracująch z innymi systemami, działającymi w banku: z kartoteką klientów, adresów, banków- korespondentów, z księgowością. Ma on stać się częścią software'owego systemu działającego w Cr‚dit Lyonnais, budowanego powoli, przez 20 lat. Jest to ogrom wiedzy niemożliwy do ogarnięcia dla jednego człowieka, a nawet całej grupy ludzi.

Grupa Konceptu ma bezpośrednie, komputerowe połączenie z Paryżem, praktycznie na okrągło, bowiem tamtejsze maszyny nie działają tylko w weekendy i święta narodowe. "Sposób organizacji pracy w Cr‚dit Lyonnais pozwala na swobodną współpracę z jednej strony i nieskrępowaną realizację naszych projektów z drugiej. Jesteśmy tłumaczami problemów merytorycznych na język oprogramowania, obecnie tworzymy także analizę i projekt tego przedsięwzięcia" - mówi A. Skórkowski.

Wszystkie oddziały Cr‚dit Lyonnais mają ze sobą połączenie, zarządzają tym dwie duże maszyny Bulla, pracuje także ok. 10 minikomputerów VAX, które służą jako serwery telekomunikacji. Funkcjonuje również kilkadziesiąt różnych typów komputerów AS/400, do których podłączone są dodatkowe sieci, oparte do tej pory na komputerach Compaq. Jednym z założeń francuskiego banku jest wymiana całego parku maszynowego, budowanego przez wiele lat, kiedy to do starszych elementów stale dokładano nowsze. Urządzenia te wprawdzie nadal funkcjonują, ale nie są na tyle nowoczesne, by spełniać wystarczająco obecne zadania banku. Fragment prac wykonywany przez Koncept dotyczy tworzenia oprogramowania bankowego, w całej jego sieci oraz wymiany parku maszynowego. Cykl rekomputeryzacji ma potrwać ok. 5 lat, nie wiadomo jeszcze na jakie maszyny oraz w jakim czasie to się stanie. Jest to gigantyczne zadanie. Do wymiany sprzętu, oprogramowania, telekomunikacji w sumie zostanie zaangażowane ok. 10 tys. ludzi. Centrala w Paryżu zatrudnia 3 tys. ludzi w dziale software'owym.

Nowy system dla starych problemów

System tworzony przez Koncept ma za zadanie obsłużyć wszystko, co dotyczy akredytywy dokumentowej. Przez rok opracowywano analizę, z której powstał tzw. projekt wstępny. Specjaliści firmy bazują na dokładnym zrozumieniu wszystkich problemów związanych z tym przedsięwzięciem. Główne sprawy to: otwarcie akredytywy, realizacja oraz wszelkie koszty z nią związane, dostarczenie danych do systemu oceny ryzyka. System zawiera także opis treści kontraktu, zazwyczaj w systemach bankowych problem bankowy jest tłumaczony na zapisy księgowe - modelem rzeczywistości jest zapis księgowy, seria zapisów na różnych kontach. Na tej zasadzie działają starsze systemy. Nowy system zawiera taki model w postaci ruchów na rachunkach, który daje możliwość zanotowania treści kontraktu w sposób dobrze zorganizowany. Warunki, na których partner życzy sobie zrealizowania kontraktu przez bank są bardzo różne. "Istnieje możliwość odnnotowania w systemie opisowej formy kontraktu, który wyczerpie, jeżeli nie wszystkie możliwości, to te które potrafiliśmy sobie wyobrazić" - mówi A. Skórkowski.

Akredytywa pieniężna jest formą nie uwarunkowanego zlecenia płatniczego. Występuje ona rzadko i jest wspierana przez sprawniejsze metody rozliczeń, np. za pomocą czeków podróżnych i kart kredytowo-płatniczych. Akredytywa pieniężna ma formę dokumentu, w którym wystawiający ją bank upoważnia inne banki do dokonywania wpłat na rzecz beneficjenta akredytywy do wysokości kwoty i w granicach terminu, określonych w akredytywie.

Akredytywa dokumentowa - jest zobowiązaniem banku importera do uregulowania eksporterowi należności w zamian za złożenie dokumentów reprezentujących towar. Mimo, że bank otwiera akredytywę, w związku z umową kupna-sprzedaży, jest ona jego zobowiązaniem samoistnym i niezależnym od tej umowy. Banki realizujące akredytywę nie są związane umową między importerem a eksporterem. Samoistność zobowiązania banku, który zlecił otwarcie akredytywy oznacza, że beneficjent akredytywy bezwzględnie otrzyma zapłatę, o ile spełni warunki wymienione w akredytywie.

Transakcje eksportowo-importowe rozliczane w formie akredytywy zawierają kontrahenci z różnych krajów, w których obowiązują odmienne przepisy prawne i obyczaje, a umowy są sporządzane w różnych językach, co czasem powoduje rozbieżne interpretacje.

Warunki płatności zawsze są opisane bardzo szczegółowo. W przypadkach bardziej skomplikowanych postępowanie jest złożone i odnotowanie zmian zachodzących w sytuacji bieżącej w systemie komputerowym może być bardzo trudne. Niecodzienne punkty kontraktu służą niejednokrotnie jako pretekst do odrzucenia towaru przez importera w każdym momencie. W innym przypadku potrzebna jest dodatkowa procedura zgody na odstępstwa od umów akredytywy. Jest to cała procedura wysyłania zapytania do banku eksportera, który musi się wypowiedzieć w imieniu eksportera - w imieniu importera zachodzą podobne konsultacje, by transport był dopuszczony do przyjęcia pomimo niespełnienia wszystkich warunków kontraktu. Dopiero po uzyskaniu takiej zgody, która zostaje odnotowana w systemie komputerowym może nastąpić moment płatności. Ma to istotne znaczenie dla banku, ponieważ jest on zobowiązany warunkami ogólnymi do realizacji kontraktu, pod rygorem wykluczenia z interesów. Wiedza o kontraktach jest przechowywana w tym systemie i dostępna dla operatora przez cały czas. Na przykład, jeżeli warunki kontraktu uległy zmianie, to system ma wersje sprzed i po zmianach oraz może je szczegółowo wskazać.

W terminologii używanej przy budowie systemu obowiązuje język angielski, a narzędziem jest język RPG.