Fundamenty ceny ropy naftowej

Analiza wykresu wydobycia przez OPEC i realnej ceny ropy naftowej (rysunek 5) ujawnia silny związek podaży przez OPEC i ceny. Zwiększona podaż w latach 1997 - 1980 spowodowała spadek cen, a wzrost wydobycia pod koniec lat 80. i przez dekadę lat 90. umożliwiła stabilizację niskich cen. Zmniejszanie podaży w okresie 2000 - 2001 spowodowało zatrzymanie spadku cen ropy w 2001 r. (recesja w USA) i niewielki wzrost w następnym roku. Znaczne zmniejszenie wydobycia w 2002 r., gdy widoczne już były symptomy wychodzenia USA z recesji, spowodowało wzrost ceny. W latach 2003 - 2005 OPEC zwiększał dostawy ropy w odpowiedzi na globalny silny wzrost gospodarczy oraz rosnące ceny, ale tempo wzrostu ulegało zmniejszaniu w 2005, a w ciągu 2006 - 2008, pomimo wzrostu zapotrzebowania i gwałtownego wzrostu ceny, OPEC (a zwłaszcza Arabia Saudyjska) zmniejszył podaż. Przyczyny tego spadku wydobycia oraz intencje Arabii Saudyjskiej są trudne do jednoznacznej oceny - prawdopodobnie wystąpił splot okoliczności, które jednak doraźnie nie przyniosły uszczerbku ekonomicznego producentom. Przeciwnie, kraje OPEC gwałtownie zwiększyły przychody ze sprzedaży ropy, pomimo spadku wydobycia. W II połowie 2008 r. trzykrotne cięcia kwot podaży ropy (o 2,2; 0,5 i 1,5 mln boe dziennie, łącznie o 4,5 mln boe dziennie, tj. o 13%) przez OPEC nie przyniosły zamierzonego efektu - powstrzymania spadku ceny z powodu powszechnej opinii o wejściu gospodarki światowej w kryzys - a cena ropy spadła o 80% od najwyższego poziomu 147 USD/boe w lipcu do 31 USD/boe w grudniu. Analiza wpływu cięć dostaw ropy przez OPEC na cenę wykazała, że w okresach recesji mechanizm ten nie jest skuteczny. Tylko w warunkach rosnącego i stabilnego rynku kraje OPEC, a zwłaszcza Arabia Saudyjska, mogą skutecznie wykorzystywać swoją pozycję na rynku (znaczny udział rynkowy) oraz bardzo niską globalną elastyczność cenową do wywoływania wzrostu ceny. Stwierdzony trend malejącej elastyczności cenowej w połączeniu z rosnącymi kosztami wydobycia w przyszłości będą dla Arabii Saudyjskiej dźwignią jeszcze silniejszego oddziaływania na cenę ropy.

Analizy możliwych strategii maksymalizacji zysków OPEC wskazują, że niezależnie od stosowanej strategii OPEC maksymalizuje swoje zyski dla udziału w globalnym wydobyciu wynoszącym od 40% do 45%. Realizuje długoterminową strategię maksymalizacji zysków, przyjmując przedział cenowy, którego dolna granica ma zapewnić wymagane minimalne wpływy budżetowe, górna granica zaś powinna utrzymać konsumpcję na poziomie zapewniającym realizację celu strategicznego. Ustanowiony w 2000 r. i potwierdzany w grudniu 2004 r. przedział cenowy zakładał minimalną cenę w wysokości 22 USD/boe i maksymalną w wysokości 28 USD/boe, ale na początku 2005 r. mówiono o "uczciwej cenie" ("fair price") w wysokości 30USD/boe. W październiku 2006 przedstawiciele OPEC informowali o "uczciwej cenie" w wysokości 60 USD/boe, gdy cena rynkowa osiągnęła 78 USD/boe (sierpniu 2006 r.) i spadła do ok. 60 USD/boe. W grudniu 2008 r., gdy ceny spadały od najwyższego poziomu, mówiono o uczciwej cenie w wysokości 70 USD/boe. Ogłaszanie przez OPEC przedziału cenowego sprawiało, że rynek był bardziej przewidywalny, jeśli chodzi o działania organizacji zmierzające do obrony sufitu i podłogi. Z tego wynika, że OPEC nie jest zainteresowany wypełnianiem luki brakującej podaży, lecz utrzymaniem optymalnego udziału w globalnym wydobyciu. Według wielu specjalistów, prognozy cen ropy powinny opierać się na szacowanym zakresie wymaganej dla pokrycia potrzeb budżetowych przez kraje OPEC ceny ropy naftowej.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

TOP 200