Czy w czasach smart, IoT, ale także niedoborów i niepokojów, w roku 2022 polska branża produkcji jest scyfryzowana? Na to pytanie postanowiło znaleźć odpowiedź NTT. Badanie przeprowadzono metodą ilościową CAWI (96 respondentów) oraz jakościową (8 wywiadów pogłębionych) wśród szefów produkcji oraz managerów cyfryzacji i IT we wrześniu i październiku 2021. Partnerami badania były firmy SAP Polska, Centrum Badań i Rozwoju Nowoczesnych Technologii oraz czasopismo „Production Manager”.

Badanie obrazuje, jak firmy produkcyjne definiują pojęcie fabryki przyszłości, jakie drogi dojścia do niej wybierają oraz z jakimi wyzwaniami mierzą się w procesie cyfrowej transformacji. Raport zawiera analizę wyników badania oraz rekomendacje dla firm będących w procesie cyfryzacji lub przygotowujących się do niej.

Zobacz również:

• Trendy i wyzwania dla przedsiębiorców w 2024 roku – ekspercka analiza Comarch

Ważne jest, żeby transformację cyfrową definiować jako połączenie procesów technologicznych i biznesowych. Raport NTT podzielono na cztery główne obszary: strategia, analiza dojrzałości cyfrowej, kompetencje i wiedza, gotowość na zmiany.

„W raporcie pokazujemy kondycję cyfryzacji w polskich firmach produkcyjnych. Przedstawiamy też uniwersalny plan przybliżenia firmy do fabryki przyszłości. To efekt zebranych wyników ankiety oraz naszych rozmów z klientami i wizyt w wielu firmach produkcyjnych” – mówi Krystian Stypczyński, Head of Consulting Department w NTT DATA Business Solutions sp. z o.o. „Szczególną uwagę zwróciliśmy na: projekty transformacyjne osadzone w strategii firmy, postrzeganie pojęcia „fabryki przyszłości”, jak również priorytetowe kierunki cyfryzacji”.

Pojęcie „fabryki przyszłości”

Przyspieszenie cyfryzacji i wdrażanie nowych technologii stają się kluczowe dla wzrostu gospodarczego. Coraz bardziej istotną rolę w rozwiniętych gospodarkach zaczynają odgrywać fabryki przyszłości – organizacje w głównej mierze oparte na big data i analizie dużych zbiorów danych. Głównymi założeniami koncepcji fabryki przyszłości są szybsze i efektywniejsze planowanie oraz zarządzanie procesami produkcji.

Jednocześnie wzrasta znaczenie wykorzystywania technologii i systemów IT przy przetwarzaniu informacji, które są kluczowe dla efektywnego zarządzania produkcją. Posiadanie zasobów kompetencyjnych jest kluczowe dla odpowiedniego zaplanowania i przeprowadzenia skutecznej transformacji cyfrowej. Istotna jest wiedza, na podstawie której budowane jest doświadczenie projektowe, ponieważ projekty transformacyjne prowadzone są praktycznie we wszystkich kluczowych obszarach działalności firm.

Badanie wykazało, że zmiany technologiczne w branży produkcyjnej są obecnie powszechne, a ich planowanie i wdrażanie wykracza poza działy IT. Według 92% respondentów, transformacja cyfrowa to połączenie biznesu i technologii, a połowa zadeklarowała, że w ich przedsiębiorstwach systemy IT są obecne w każdym kluczowym obszarze działalności. Jednocześnie respondenci uważają, że dla powodzenia cyfrowej transformacji istotne jest skupienie się w pierwszej kolejności na zautomatyzowaniu produkcji, wdrożeniu i optymalnym wykorzystaniu systemów ERP. Cyfryzacja produkcji opiera się na systemach IT, gdzie istotne znaczenie mają systemy ERP i ich funkcjonalności dedykowane dla branży. To m.in. ERP wpływają na optymalizację procesów biznesowych oraz determinują osiągane korzyści, takie jak poprawa elastyczności działania, zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa, czy redukcja kosztów. Z badania wynika, że 9/10 firm wykorzystuje system ERP, najczęściej (bo aż w 49%) jest to SAP. Wśród innych systemów IT dominuje CRM (45%).

Transformacja cyfrowa – gdzie i po co?

Największe korzyści biznesowe z transformacji cyfrowej to poprawa elastyczności procesów, zwiększenie konkurencyjności firmy, redukcja kosztów.

Z kolei kluczowe czynniki decydujące o transformacji cyfrowej to ustandaryzowanie procesów, nowe wymagania biznesowe i poprawa elastyczności procesów.

Transformacja cyfrowa jest wpisana w strategię biznesową w wypadku niemal połowy ankietowanych firm. 38% przebadanych organizacji nie ma umieszczonych w strategii zapisów związanych z cyfryzacją, a tylko 15% planuje je zawrzeć. W wypadku 74% organizacji, wraz ze wzrostem przychodu transformacja cyfrowa jest lub będzie znajdowała się w strategii biznesowej w najbliższych latach. Strategia firm zatrudniających poniżej 100 pracowników, w 67% wypadków nie uwzględnia zagadnień z zakresu transformacji cyfrowej. Właśnie dla tej wielkości firm udostępniane są m. in. środki publiczne, mające na celu zdynamizowanie działań i obranie transformacji cyfrowej jako drogi rozwoju na najbliższe lata.

Priorytetowe obszary cyfryzacji to wg badanych śledzenie stopnia realizacji produkcji w czasie rzeczywistym (65% ankietowanych) oraz analizę kosztów produkcji 60%. Bez wątpienia ma na to wpływ sytuacja geopolityczna oraz pandemia COVID-19. Brak stabilności cen towaru połączona z niestabilnym łańcuchem dostaw, determinuje potrzebę kontrolowania w czasie rzeczywistym procesu produkcyjnego w celu odpowiedniej reakcji na zmiany.

Procesy finansowe, księgowe oraz sprzedażowe są najrzadziej wskazywanymi obszarami, wymagającymi wzmocnienia w zakresie cyfryzacji. Procesem, który według respondentów w pierwszej kolejności wymaga scyfryzowania, jest kontrola jakości. Kierunki dla intensyfikacji działań rozwijających cyfryzację danych obszarów, obrazują świadomość własnego zapotrzebowania w zakresie procesów kluczowych do zautomatyzowania. Jednocześnie dane te pokrywają się ze wskazaniami potencjału określonych technologii, niezbędnych z punktu widzenia budowania skutecznej przewagi konkurencyjnej na rynku. Najmniejszą uwagę respondenci zwracają na technologię 5G, co świadczy o jeszcze relatywnie małej świadomości jej wykorzystania. Big data w połączeniu z predictive maintenance to kierunek działania największych organizacji, o wielkości zatrudnienia powyżej 250 osób.

Dla zachowania konkurencyjności przedsiębiorstwa niezbędne jest działanie wielokierunkowe.

Każda zmiana powinna zaczynać się od ludzi

Rewolucja cyfrowa opiera się na ludziach i jest realizowana dla ludzi. Przedsiębiorstwa o dużym potencjale kompetencyjnym personelu wyraźnie przodują w rankingach innowacyjności.

Najpopularniejszym źródłem pozyskiwania wiedzy o cyfryzacji przez ankietowane firmy jest internet, wybrany przez ponad 90% respondentów. Im większa i bardziej zamożna organizacja, tym jej pracownicy mają większy dostęp do płatnej wiedzy eksperckiej. W dalszej kolejności popularnością cieszą się konferencje tematyczne, webinary, konsultacje z ekspertami oraz kanały social media – wynik zawsze oscyluje tutaj wokół 50%. Niecałe 30% ankietowanych czerpie wiedzę z prasy i tylko 8% - z telewizji.

W wypadku 51% ankietowanych firm, transformacja cyfrowa prowadzona jest przez zespół wykonawczy. W jednej piątej przedsiębiorstw tą tematyką zajmuje się jedna osoba, a w 30% organizacji brakuje odpowiedzialnego za ten zakres pracownika. Jednocześnie potwierdza to fakt, że aż 37% ankietowanych nie ma i nie planuje wpisania w strategię transformacji cyfrowej.

Wyzwania dla wdrożenia zmiany technologicznej

Pandemia COVID-19 wymusiła na wielu firmach w odłożenie w czasie planów transformacji cyfrowej. Główną przeszkodą we wprowadzaniu nowych technologii są koszty i wysoka cena oprogramowania lub sprzętu potrzebnego do zwiększenia automatyzacji (wg 73% badanych).

Największym wyzwaniem w drodze do fabryki przyszłości jest strategia biznesowa, w której nie są uwzględniane elementy transformacji cyfrowej. Siedem najczęstszych wyzwań transformacji cyfrowej to:

- zbudowanie spójnej strategii w firmie - kluczowy element dający możliwość bieżącego kontrolowania działań i odpowiedniej reakcji na zmieniające się warunki zewnętrzne;

- niewystarczająca wiedza - brak odpowiedniego poziomu wiedzy bardzo często jest powodem niepowodzenia w realizacji procesu transformacji cyfrowej;

- integracja modelu biznesowego z technologicznym – bowiem ten zabieg daje największe prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu;

- finansowanie - transformacja cyfrowa powinna być traktowana jako inwestycja, a nie jako koszt;

- utrzymanie ciągłości realizacji procesu produkcji – jeden z ważniejszych aspektów, na który bardzo wyraźny wpływ ma pandemia i globalne niedobory surowców;

- budowa zasobów kadrowych – to personel ma wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw.

- zarządzanie ryzykiem, jego akceptacja, dopuszczenie do popełnienia błędów.

Na podstawie wyników badania można wnioskować że firmy niedostatecznie wykorzystują potencjał, jaki niesie cyfryzacja. 34% ankietowanych widzi duży potencjał w transformacji cyfrowej, a 42% uznaje ten potencjał za średni.

Cały raport można pobrać tutaj.