Elastyczne informacje - nowoczesne zarządzanie wytwarzaniem

Przechodzenie od zarządzania materią do zarządzania informacjami zmienia formy organizacji przedsiębiorstw zarówno w sferze wytwórczej, jak i usługowej. Jakie perspektywy rysują się przed elastycznymi systemami produkcji?

Przechodzenie od zarządzania materią do zarządzania informacjami zmienia formy organizacji przedsiębiorstw zarówno w sferze wytwórczej, jak i usługowej. Jakie perspektywy rysują się przed elastycznymi systemami produkcji?

Bezludna fabryka

Jest godzina druga w nocy. W słabo oświetlonej, zimnej hali produkcyjnej nie ma żywego ducha. Jednak słyszalne odgłosy wskazują na rytmiczną pracę maszyn. W półmroku można dostrzec precyzyjne ruchy wykonywane przez metaliczne ramiona robotów. Szelest szybko przesuwających się wózków transportowych uzupełniany jest przerywanymi zgrzytami działających obrabiarek. Tak pracuje bezludna fabryka. Tego typu obrazki dawno już przestały budzić zdziwienie. W każdym razie nie dla pracowników zakładu, którzy w tej samej chwili spokojnie śpią w swoich domach. Rano przyjdą, aby odpowiednio zmodyfikować programy sterowania urządzeniami, dokonać niezbędnych czynności kontrolnych czy konserwacyjnych. Na drugą i trzecią zmianę zostanie zaledwie garstka osób w portierni i dyspozytorni.

Środkiem wiodącym do takich fabryk są elastyczne systemy wytwórcze (FMS - Flexible Manufacturing System). Warto przy tym odróżniać pojęcia: "produkcja" (production) i "wytwarzanie" (manufacturing). Bez cytowania podręcznikowych definicji nadmieńmy, że pierwsze z tych określeń jest szersze; w szczególności wytwarzanie może być częścią procesów produkcyjnych. Konsekwencją takiego podejścia jest, nie zawsze spotykane, rozróżnianie Elastycznych Systemów Produkcji (ESP) i Elastycznych Systemów Wytwórczych (ESW). Utożsamianie tych terminów miało swego czasu pewne uzasadnienie, wynikające z poziomu rozwoju środków techniczno-organizacyjnych, utrudniających osiąganie elastyczności poza systemem wytwórczym i w bardziej uniwersalny sposób (elastyczność informacyjna) niż tylko za pomocą określonych maszyn i urządzeń (np. pewne typy obrabiarek).

Z tego powodu elastyczność produkcji, czyli adaptacyjną zmienność asortymentu wyrobów, utożsamiano ze zautomatyzowaną elastycznością wytwarzania. Tak rozumiana elastyczność dotyczyła głównie jej wymiaru technologicznego w podsystemie wytwarzania. Obecnie w tym zakresie można wyróżnić dwa ważne nurty rozwojowe:

elastyczność jako cecha systemu wytwórczego i związane z nim środki wytwarzania, takie jak obrabiarki NC i ośrodki obróbkowe, roboty przemysłowe i manipulatory, automatyczne urządzenia transportowe, zautomatyzowane magazyny materiałów, narzędzi i wyrobów, sterowniki mikroprocesorowe itp. elastyczność to cecha systemu produkcyjnego wraz z jego podsystemami, w tym wytwórczym, przy czym główne znaczenie przypisuje się przetwarzaniu informacji w systemie, a więc środkom informatyki (sprzęt i oprogramowanie) oraz metodom zarządzania z nimi skojarzonym.

Wytwarzanie i produkcja

W pierwszym przypadku zakłada się, iż w elastycznym systemie produkcyjnym można wyróżnić dwa podstawowe komponenty: elastyczny system wytwarzania, przetwarzający zasoby typowo materialne, oraz skojarzony z nim elastyczny system zarządzania, przetwarzający zasoby informacyjne. W takim ujęciu elastyczność uzyskuje się głównie za pomocą automatyzacji procesów wytwarzania w połączeniu z komputeryzacją planowania i sterowania wytwarzaniem, co prowadzi do rozwoju komputerowo zintegrowanych systemów wytwarzania (CIM - Computer Integrated Manufacturing).

Kilka tych uwag wskazuje na fakt, że wdrażanie elastycznych systemów wytwarzania jest zadaniem interdyscyplinarnym, wymagającym współpracy specjalistów z różnych dziedzin: inżynierów, informatyków, ekonomistów, matematyków, socjologów, itp. Z kolei to stwierdzenie koresponduje z drugim z wymienionych nurtów rozwojowych, z uwagi na kluczową rolę technologii informacyjnej we współczesnych systemach produkcyjnych. Drugi trend ma charakter integracyjny i wykorzystuje także elastyczność o charakterze informatycznym (np. łatwą modyfikowalność baz danych czy algorytmów) oraz w sferze zarządzania (np. adaptacyjno-procesowa organizacja firmy czy zmienne struktury pracownicze).

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200