W tradycyjnej stacjonarnej szkole, której idee wywodzą się ze średniowiecza, uczeń praktycznie nie ma szans skonfrontowania metod nauczania z innymi niż oferowane w ramach programu nauczania danej szkoły. Niewiele osób może sobie pozwolić na kosztowne podróże, by kształcić się w renomowanych uczelniach za granicą. I oto Internet umożliwił pokonanie tej bariery, udostępniając on-line wiedzę ludzi zamieszkujących dowolne rejony świata.

Dzięki dynamicznemu rozwojowi informatyki i telekomunikacji stało się możliwe stworzenie wirtualnej szkoły bądź uczelni, w której uczeń (student) wybiera nauczycieli z różnych rejonów świata i ma realną możliwość zdobycia dyplomu bez odbywania kosztownych i uciążliwych podróży. Ma on również szansę na spotkanie w sieci z laureatem Nagrody Nobla czy skonfrontowanie wiedzy z wybitnymi specjalistami.

Na obszarach o niewielkim zaludnieniu, gdzie uczniowie są oddaleni od siebie i nauczyciela o wiele kilometrów, od wielu lat w nauczaniu pomocne jest radio, telewizja i techniki telekomunikacyjne. Metody te stosuje np. Norwegia, Szwecja, Finlandia, Australia, Alaska i Islandia. W dobie szybko rozwijających się technologii komputerowych, telekomunikacyjnych i Internetu nauczanie na odległość zyskało światową popularność. Rozwinięte państwa zachodnie i kraje Azji Południowo-wschodniej dostrzegły, że zastosowanie nowoczesnych technologii znacznie przyspiesza i zwiększa efektywność nauczania.

Komputery dają ogromne możliwości gromadzenia, przetwarzania i prezentacji wiedzy oraz symulacji wielu zjawisk przyrodniczych z wykorzystaniem interakcji, grafiki i animacji komputerowej, dźwięku itp. Nowoczesna technika filmowa, telewizyjna i telekomunikacyjna umożliwia ich integrację. Dzięki temu proces dydaktyczny w danej szkole jest wzbogacany dorobkiem innych uczelni, szkół i osób.

Nauczanie przez sieć komputerową (LAN, MAN, Internet) umożliwia wielokierunkową łączność między uczniami a nauczycielem - przekazywanie wiedzy może dokonać się poza tradycyjnym budynkiem szkolnym. Uczniowie i nauczyciele mają dostęp do zasobów informacyjnych i programów komputerowych zgromadzonych w Internecie , dzięki czemu mogą uzupełniać wiedzę i wymieniać informacje. Ma to ogromne znaczenie w np. nauce języków obcych. Nauczanie na odległość za pomocą poczty elektronicznej nie wymaga obecności uczniów (studentów) przy komputerach. Uczeń ma "skrzynkę pocztową" i tam przesyłane są informacje, instrukcje itd., natomiast prace kontrolne odsyła w ten sam sposób.

Największe możliwości oferują systemy wideokonferencyjne, angażujące wiele zmysłów ucznia, jak również pozwalające na prowadzenie lekcji dla wielu oddalonych (np. na innych kontynentach) uczniów, którzy jednocześnie mogą porozumiewać się między sobą i z nauczycielem.

Podstawowe określenia

Nauczanie na odległość umożliwia zdobycie wykształcenia nie tylko osobom, zamieszkującym tereny słabo zaludnione, jak też niepełnosprawnym i tym, którzy z różnych powodów nie mogą dojeżdżać do szkół. Najczęściej stosowane są następujące metody.

* Nauczanie korespondencyjne, opierające się na przesyłaniu uczniom specjalnie przygotowanych materiałów szkoleniowych (np. kaset magnetofonowych lub wideo, tekstu drukowanego itd.). Uczeń wykorzystuje je, samodzielnie odrabia ćwiczenia, prace kontrolne itd. Kontakt z nauczycielem jest korespondencyjny (np. ESKK - Europejska Szkoła Kształcenia Korespondencyjnego).

* Nauczanie za pomocą radia i telewizji, umożliwiające tworzenie i emisję programów edukacyjnych. Ich odbiór jest jednak bierny i polega na oglądaniu lub nagrywaniu audycji z możliwością robienia notatek. Czasami dołączany jest podręcznik z tekstem i zestawem ćwiczeń.

* Nauczanie za pomocą radia i telewizji z interakcją telefoniczną, telefaksową, komputerową i wizyjną, umożliwiające kontakt za pomocą telefonu lub faksu. Uczeń (student) może zadawać pytania i otrzymywać odpowiedzi.

* Nauczanie wspomagane komputerem z wykorzystaniem techniki multimedialnej, gdzie informacja tekstowa, graficzna i dźwiękowa przekazywana jest w przyjazny sposób, zachęcający do samodzielnego kształcenia.

* Nauczanie przez sieć komputerową, które daje możliwość wielokierunkowej łączności między nauczycielem a uczniami. Zastosowanie techniki multimedialnej znacznie podnosi efektywność nauczania. Nauczyciele i uczniowie mają dostęp do nieograniczonych zasobów informacyjnych i programowych, zgromadzonych w Internecie. Dzięki łączności wielokierunkowej istnieje możliwość prowadzenia dialogu, poczynając od zwykłego tekstu (np. poczta elektroniczna e-mail), po przesyłanie np. filmów lub programów multimedialnych. Dzięki skrytkom pocztowym informacja może być przesyłana w dowolnym czasie, co ma ogromne znaczenie w indywidualizacji procesu nauczania. Udokumentowano już pozytywne doświadczenia w zakresie wykorzystania sieci komputerowych na różnych poziomach nauczania np. geometrii, matematyki, fizyki, ochrony środowiska.