Równie ważnym elementem kształcenia na odległość jest przygotowanie do samodzielnego uczenia się. Uczeń (student) powinien otrzymać przewodniki do efektywnej nauki, obrazujące proces samokształcenia, metody docierania do źródeł informacji itd. Powinien również poznać techniki relaksu i ułatwiające zapamiętywanie.

Nauczanie na odległość w Polsce

Technologia nauczania na odległość jest w Polsce niezbyt popularna i niedoceniana jako metoda procesu dydaktycznego. Główne przyczyny tej sytuacji to:

1. niewielka znajomość języków obcych nauczycieli i uczniów, która utrudnia korzystanie z nauczania otwartego prowadzonego w innych krajach

2. zbyt niski poziom wyposażenia technicznego szkół

3. wąski dostęp szkół do Internetu

4. prawie całkowity brak rodzimych audiowizualnych materiałów dydaktycznych

5. zbyt małe zaangażowanie nauczycieli w stosowanie nowoczesnych technologii dydaktycznych

6. zbyt wysokie ceny usług telekomunikacyjnych i dostępu do Internetu

7. brak systemu ewaluacji kursów

8. mała popularność studiów eksternistycznych.

Mimo to istnieje jednak znaczne zapotrzebowanie na zdalne zdobywanie wykształcenia. Dowodem jest duża liczba osób, korzystających z kształcenia pomaturalnego, podyplomowego, zaocznego i krótkich kursów zawodowych. Także kształcenie osób niepełnosprawnych, które w ostatnich latach znacznie rozwinęło się, może być z powodzeniem wspomagane nauczaniem na odległość.

Szybki rozwój usług telekomunikacyjnych i Internetu komercyjnego w Polsce może przyczynić się do popularyzacji nauczania na odległość. Ze względu na ogromne znaczenie technologii informatycznych w kształtowaniu obywatela XXI w., powinny one być uwzględnione w rządowych dokumentach strategicznych dotyczących edukacji.

Do roku 1993 z dostępu do Internetu nauczyciele i uczniowie korzystali sporadycznie, przede wszystkim dzięki uprzejmości znajomych. Pod koniec 1994 r. ruszył z powodzeniem program Internet dla Szkół, realizowany przez pracowników Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego.

Szkoła, uczniowie, nauczyciele i programy nauczania stanęły w obliczu potencjalnych możliwości Internetu, jak i zagrożeń, spowodowanych nieograniczonym dostępem do informacji. W ocenie wielu nauczycieli i innych użytkowników Internetu, informacje dotyczące np. pornografii, obrażające uczucia religijne lub nawołujące do anarchii itd. powinny być filtrowane, aby nie docierały do szkół. Niebagatelną rolę w wychowaniu i kształtowaniu właściwej sylwetki ucznia powinien odegrać nauczyciel. Ale i on nie powinien być osamotniony w tej nowej, odpowiedzialnej roli. Dlatego niezbędne jest jak najszybsze metodyczne i dydaktyczne przygotowanie nauczycieli do rozpoznawania edukacyjnych możliwości sieci komputerowych i wykorzystywania ich w nauczaniu.

Tekst ten to fragmenty z książki Mirosława J. Kubiaka "Jak uczyć na odległość przy pomocy Internetu. Poradnik dla początkującego nauczyciela internauty", BKKK, Warszawa, wrzesień 1996.

Publikacja została przygotowana w ramach programu MOVE (Modernizacja Szkolnictwa Zawodowego), realizowanego przez Biuro Koordynacji Kształcenia Kadr, Fundusz Współpracy (Warszawa), finansowanego z funduszu PHARE Unii Europejskiej.