Systemy informatyczne działające w jednostkach służby zdrowia są specyficzne, gdyż muszą wspierać dwa obszary działalności: obszar zarządzania i finansów tzw. część „szarą” oraz obszar związany z pracującymi w jednostce rozwiązaniami informatycznymi, wspierającymi część medyczną, nazywany częścią „białą". - W dalszym ciągu można znaleźć standardową linię podziału między systemami części „szarej” i„białej”. Jednak w obrębie systemów ERP obok modułów tradycyjnych definiowanych jako administracyjne, np.: Finanse, Księgowość, Płace, występują coraz częściej także te definiowane jako medyczne, np.: Ruch Chorych, Diagnostyka, Poradnia. Takich obszarów, gdzie trudno mówić o tradycyjnym podziale będzie się pojawiać coraz więcej i systemy ERP muszą być przygotowane na coraz szersze wymagania klientów z sektora ochrony zdrowia. - mówi Marek Dynowski przedstawiciel Grupy Kapitałowej SIMPLE, prezes spółki Medinet.

Dostawcy systemów ERP dostosowanych do branży medycznych uwzględniają więc coraz częściej tę specyfikę w swoich rozwiązaniach. Ich systemy posiadają dodatkowe moduły i funkcje wspierające nie tylko właściwe dla branży procesy zarządcze i finansowe, ale także część medyczną. Bywa też inaczej: specjalistyczny, zintegrowany system dla części białej może posiadać moduły do obsługi np. finansowej i kadrowej.

Zobacz również:

• Microsoft otwiera się na agencje rządowe - wszystko przez atak

Na polskim rynku jest wielu wyspecjalizowanych dostawców ERP dla sektora medycznego. Takie rozwiązania posiada m.in. BPSC (Impuls Evo poszerzony o funkcje potrzebne do zarządzania przychodniami i sieciami medycznymi); Simple (Platforma SIMPLE.iMED); Comarch (OptiMED24, ); Konsultant IT (system Eskulap); Asseco (InfoMedica); Gabos Software (Mediqus); Kamsoft (KS Medis, KS Somed). Ka-med (KA-Medica); COIG S.A (system KSOP – autorskie oprogramowanie). Są też oczywiście i wielkie systemy globalne jak SAP for Healthcare.

Integracja szaro-biała

Jak już wspominano, w jednostkach służby zdrowia trudno wydzielić ścisłe granice miedzy rozwiązaniami IT, ponieważ nie mogą one działać bez systemowej integracji. Samo oprogramowanie ERP nie spełni swoich zadań zarządczych jeśli nie będzie uwzględniało danych pochodzących z części "białej" włączając w to diagnostykę medyczną. System ERP powinien więc nie tylko dokładnie rozliczyć rentowność każdego rodzaju procedur medycznych, ale przede wszystkim mieć możliwość planowania i budżetowania tych zdarzeń, co bez całościowego spojrzenia na placówkę medyczną jest niemożliwe.

Dlatego praktycznie wszystkie obszary działalności placówki służby zdrowia, zarówno w części szarej jak i białej powinny zostać objęte zintegrowanym oprogramowaniem. - Ścisłe definicje odnoszące się do oprogramowania biznesowego w ogóle nie za bardzo przystają do rzeczywistości. Dzisiaj patrzy się na szpital, placówkę medyczną - przez pryzmat mapy IT i białych plam wymagających pokrycia, a nie konkretnych aplikacji. Granice między poszczególnymi systemami stopniowo zacierają się. Rolą systemu ERP jest zarządzanie wszystkimi procesami – niezależnie od tego czy będzie on „samowystarczalny” czy zintegrowany ze specjalistycznymi aplikacjami części białej.- mówi Arkadiusz Bała Dyrektor Koordynator Działu Współpracy z Partnerami w BPSC S.A.

Bezpośrednie powiązanie systemów ERP ze specjalistycznymi rozwiązaniami w sektorze medycznym najwyraźniej widać w obszarach które mają największy wpływ na liczenie kosztów. Bez możliwości zebrania informacji o wykonanych badaniach, do czego potrzebna jest integracja z obszarami realizującymi diagnostykę trudno je prawidłowo rozliczać w module finansowo księgowym. - Cześć modułów zarządczych tak naprawdę wkomponowana jest w część medyczną, przykładem może być moduł Kalkulacji Kosztów Leczenia, gdzie operując na danych pacjentów i ich danych medycznych (wizyty, hospitalizacje, wykonane procedury oraz leki) wyliczane są koszty hospitalizacji oraz szczegółowe koszty leczenia danego pacjenta, wartość podanych leków, wykonanych badań diagnostycznych, możliwe są też przekrojowe analizy kosztowo - przychodowe - mówi Krzysztof Groyecki, Dyrektor Pionu Opieki Zdrowotnej w Asseco

Mniej wdrożeń, więcej uzupełnień

Systemy zintegrowane wdrażane są w coraz większej liczbie jednostek służby zdrowia. Według ankiety przeprowadzonej przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ) najwięcej zintegrowanych systemów IT (nie jest wyszczególnione czy są to stricte systemy ERP) posiadają szpitale - 44 %, natomiast przychodnie i ambulatoria - 34 %. - Wyższy poziom zastosowania tego typu rozwiązań informatycznych można zaobserwować w placówkach zlokalizowanych w Polsce centralnej i południowej, przeważnie w dużych organizacjach (np. szpitalach wysoko specjalizowanych), których organami założycielskimi są podmioty na poziomie wojewódzkim czy centralnym. - mówi Marek Walczak – wiceprezes Zarządu Gabos Software.

Niestety w wielu przypadkach, zwłaszcza w odniesieniu do mniejszych jednostek medycznych wciąż do obsługi zarządczej wykorzystywane są rozwiązania przestarzałe, niekompatybilne ze sobą w zakresie integracji danych, a w związku z tym mało wydajne. Mimo to nowych wdrożeń systemów ERP nie ma w sektorze medycznym zbyt dużo. Całościowe wdrożenia są rzadkie.- Od kilku lat obserwujemy, że nie następuje wzrost ilości wdrożeń systemów informatycznych klasy ERP. Sytuacja jest stabilna. Wynika to głównie z tego, że rozwiązania do obsługi części administracyjnej funkcjonują już w większości jednostek od dawna, a teraz są uzupełniane o dodatkowe moduły, np. hurtownie danych, czy kalkulacje kosztów leczenia pacjentów - mówi Krzysztof Groyecki.

Krajobraz będzie się zmieniać i coraz więcej jednostek będzie inwestować w rozwiązania IT, inaczej nie zapanują nad rosnącymi w tym sektorze wolumenami danych. Dodatkowym czynnikiem przyspieszającym informatyzację są wymagania Narodowego Funduszy Zdrowia - rosnące i stale zmieniające się potrzeby wymiany informacji pomiędzy jednostkami medycznymi a NFZ. Kolejnym "przyspieszaczem" może okazać się również EDM (elektroniczna dokumentacja medyczna), choć tu zdania dostawców są podzielone.

ERP a elektroniczna dokumentacja medyczna

Czy konieczność prowadzenia dokumentacji elektronicznej od 2017 roku wpłynie na zwiększenie implementacji ERP w medycynie? Wymuszenie prowadzenia dokumentacji medycznej w formie zdigitalizowanej praktycznie oznacza pełną rejestrację zdarzeń medycznych w systemach komputerowych. To z kolei w naturalny sposób prowadzi do wdrażania zaawansowanych systemów wspomagających zarządzanie.

Jednak zdaniem dostawców cyfryzacja dokumentacji medycznej wpłynie nie tyle na wdrażanie całych systemów ERP, co funkcjonalności wspierających ten obszar, takich jak np. Zarządzanie Obiegiem Informacji. Wymogi dotyczące cyfryzacji dokumentacji medycznej mają więc na wdrożenia ERP tylko wpływ pośredni, gdyż dokumentacja medyczna to obszar, który jest obsługiwany głównie przez systemy klasy HIS. Jedynie wdrożenia kompleksowych rozwiązań, łączących część administracyjną z częścią medyczną lub naturalna wymiana najstarszych systemów na nowe może się to przełożyć na wzrost wdrożeń ERP w sektorze.

Czy rozwiązania informatyczne w podmiocie leczniczym mają charakter zintegrowany (w % wskazań)?

Tak, ale wykorzystywany jest jeden główny system IT

szpitale - 44

ambulatoryjne świadczenia zdrowotne -34

zakłady opieki leczniczej - 31

Tak, ale integracja dotyczy tylko części komórek organizacyjnych

szpitale - 16

ambulatoryjne świadczenia zdrowotne - 6

zakłady opieki leczniczej - 8

Nie, ale komunikacja pomiędzy rozwiązaniami (laboratorium, radiologia, rejestracja) przebiega sprawnie

szpitale - 10

ambulatoryjne świadczenia zdrowotne -6

zakłady opieki leczniczej -3

Nie, stosowanych jest kilka niezależnych rozwiązań IT

szpitale - 19

ambulatoryjne świadczenia zdrowotne - 11

zakłady opieki leczniczej - 15

Nie, brak rozwiązań IT

szpitale - 11

ambulatoryjne świadczenia zdrowotne - 43

zakłady opieki leczniczej - 43

źródło: Stan informatyzacji według CSIOZ (Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia) badanie ankietowane, 2014