Z tych powodów dla gazów obojętnych maksymalna długość przewodów na odcinku od zaworu butli do wylotu dyszy wynosi ok. 100 m. "Mimo większych wymagań co do całkowitej powierzchni składowania, systemy wykorzystujące gazy obojętne można stosować bardzo elastycznie, przenosząc butle poza obszar chroniony, np. do piwnicy. Dzięki temu gazy obojętne dość dobrze nadają się do budowania wielostrefowych instalacji gaśniczych. Instalacje stosujące chlorowcopochodne węglowodorów nie zapewniają takiej elastyczności projektowej, jak systemy bazujące na gazach obojętnych" - mówi Dariusz Pietryk. Konieczność bardzo szybkiego ich uwolnienia sprawia, że w praktyce butle z FM-200, CEA-410 i innymi chlorowcopochodnymi węglowodorów muszą być przechowywane wewnątrz gaszonego pomieszczenia lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Możliwości wykonania instalacji wielostrefowej, choć istnieją, są bardzo ograniczone. Warto więc pamiętać, że w razie decyzji o zmianie jednej technologii gazowej na inną dotychczasowa instalacja prawdopodobnie nie będzie nadawać się do ponownego wykorzystania.

Rurociągi doprowadzające gaz do pomieszczeń muszą być odpowiednio konstruowane. Przewody powinny być wykonane ze stali nierdzewnej lub galwanizowanej - w żadnym razie nie może to być żeliwo czy tworzywa sztuczne. Pojedynczy zawór kierunkowy, znajdujący się między butlami i reduktorami ciśnienia a dyszami, powinien prowadzić do osobnego pomieszczenia. Instalacja powinna być możliwie prosta i w miarę możliwości symetryczna, aby w momencie wzrostu ciśnienia napięcia wzajemnie się znosiły i nie doszło do rozszczelnienia czy zerwania instalacji. Rury powinny być przytwierdzone do stałych elementów konstrukcji budynku za pomocą stalowych uchwytów i obejm - zarówno w pionie, jak i poziomie.

Aby gaz został właściwie rozprowadzony po całym pomieszczeniu i skutecznie wymieszany z powietrzem, przewody muszą być zakończone specyficznymi dla każdego gazu dyszami. Niedopuszczalne jest stosowanie dysz przeznaczonych dla innego gazu, ponieważ mają one różną wielkość i zasięg działania. Dlatego dla każdego pomieszczenia należy określić niezbędną liczbę dysz, aby uwalniany gwałtownie gaz równomiernie i w określonym czasie całkowicie wypełnił gaszone pomieszczenie. W przypadku FM-200 i innych chlorowcopochodnych węglowodorów każda dysza zawieszona przy suficie, nie wyżej jednak niż 3, 4 m, ma promień (nie: średnicę) zasięgu rzędu 8 m (ok. 25 m2). W przypadku gazów obojętnych jest to ok. 10 m (ok. 30 m2). Dysze systemu gaśniczego powinny być umieszczane nie tylko w pomieszczeniu głównym, lecz także pod podłogą techniczną. Pożary często zaczynają się właśnie od przewodów. Osobne dysze należy także umieścić nad sufitem podwieszanym.

Pomieszczenia zabezpieczane za pomocą gazowych systemów gaśniczych powinny być starannie uszczelnione, aby było możliwe utrzymanie stężenia gaśniczego przez dłuższy czas. "Podstawową sprawą jest automatyczne wyłączenie wentylacji i klimatyzatorów przed uwolnieniem gazu, a także zamknięcie drzwi i kanałów wentylacyjnych za pomocą siłowników" - radzi Michał Zalewski, kierownik zespołu ds. budowy ośrod-ków obliczeniowych w IBM Polska w Warszawie. Trzeba jednak pamiętać, że wprowadzenie gazu do szczelnego pomieszczenia wywoła efekt nadciśnienia - w zależności od projektu - rzędu od ok. 1 do ok. 5 milibarów, czyli ok. 10-50 kg na 1 m2. W przypadku dużej szczelności nadciśnienie może naruszyć konstrukcję ścian lub innych elementów, dlatego ważne jest zapewnienie tzw. otworów odciążających, które pozwolą na bezpieczne ujście nadmiaru gazu. Najczęściej są to wyposażone w siłowniki i manometry żaluzje w ścianach lub klapy w kanałach wentylacyjnych. Utratę pewnej ilości gazu przez otwory odciążające przewidziano w normach i zaleceniach producentów systemów gaśniczych, dotyczących stężeń projektowych.

Z notatnikiem w ręku

Formalne wymagania co do zakresu testowania, przeglądu oraz konserwacji gazowych instalacji przeciwpożarowych nie istnieją, dlatego z reguły stosowane są zalecenia dostawcy. Przed oddaniem do użytku instalację należy przetestować. Testy polegają m.in. na stopniowym napełnianiu zaślepionych rurociągów azotem do określonego ciśnienia i jej obserwowaniu pod kątem ewentualnych nieszczelności. Przyjmuje się, że instalacja jest dostatecznie szczelna, jeżeli w ciągu 10 min. od zakończenia jej napełniania nie nastąpi spadek ciśnienia większy niż 20%. Podczas testu odbiorczego należy zachować wyjątkowe środki ostrożności, najlepiej postępować tak, jakby instalacja miała nie wytrzymać ciśnienia.

Przeglądy gazowych systemów gaśniczych powinny być wykonywane przez certyfikowane u dostawcy systemu służby dozoru technicznego. Przyjmuje się, że inspekcja nie powinna odbywać się rzadziej niż raz na 6 miesięcy. Zaleca się jednak, by kontrole były wykonywane raz na kwartał. Przegląd powinien obejmować kilka obszarów. Do czynności podstawowych należy skontrolowanie ciśnienia w butlach (każda z nich powinna być zaopatrzona w manometr) i poprawności działania mechanizmów otwierających zawory. W przypadku zaworów pirotechnicznych trzeba sprawdzić datę ich ważności. Warto także przeprowadzić ogląd rurociągu pod kątem występowania rdzy. Kolejny etap to sprawdzenie poprawności działania systemu sterującego i jego komunikacji z poszczególnymi podsystemami: detekcji, wentylacji, sygnalizacji oraz budynkowym systemem pożarowym, jeśli taki istnieje. "Podczas przeglądów należy sporządzać szczegółową dokumentację i na bieżąco uzupełniać ją między przeglądami. W razie pożaru dokumentacja będzie podstawowym źródłem informacji o tym, co mogło być jego przyczyną i kto ponosi odpowiedzialność za jego wystąpienie" - ostrzega Michał Zalewski z IBM.