Celem nowoczesnego zarządzania technologiami informacyjnymi, ukierunkowanego na budowę wartości przedsiębiorstwa, jest wspieranie przez IT realizacji strategii firmy oraz modyfikacja tej strategii w obszarach, w których zastosowanie technologii może się przyczynić do zbudowania przewagi nad konkurencją.

Nowoczesne korporacje dążą do zwiększenia wpływu technologii informacyjnych na poprawę wyników osiąganych przez przedsiębiorstwo przy jednoczesnej minimalizacji kosztów związanych z funkcjonowaniem IT. Zmienia się także sposób zarządzania IT: korzyści nie płyną już głównie ze standardowych, wbudowanych w oprogramowanie najlepszych praktyk, lecz z umiejętnego wykorzystania oprogramowania i infrastruktury IT do wspierania głównych procesów biznesowych w przedsiębiorstwie. Obecnie źródłem budowania wartości firmy nie są zatem same technologie informacyjne, ale ich umiejętne zastosowanie. Kluczowym zagadnieniem w tej sytuacji staje się dążenie do jak najlepszego dopasowania strategicznego IT i biznesu.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Rola dopasowania biznes-IT

Dopasowanie biznes-IT oznacza zastosowanie technologii informacyjnych w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie, w harmonii ze strategią, celami i potrzebami biznesu. Definicja ta obejmuje zarówno dopasowanie IT do biznesu (czyli wsparcie przez IT realizacji strategii biznesu), jak i sytuację odwrotną, gdy umiejętne zastosowanie IT modyfikuje strategię firmy i staje się podstawą budowy nowych wyróżniających kompetencji przedsiębiorstwa. Dojrzałe dopasowanie ewoluuje w kierunku relacji, w której IT i inne jednostki biznesowe wspólnie dopasowują swoje strategie. Jednocześnie warto zauważyć, że dopasowanie biznes-IT jest ciągłym procesem, który za sprawą zmian w przedsiębiorstwie, jego otoczeniu i w obszarze technologii, nigdy się nie skończy. Celem przedsiębiorstwa powinno być dążenie do bycia lepiej dopasowanym niż konkurenci.

Dobre dopasowanie biznes-IT wpływa na działalność przedsiębiorstwa na trzy główne sposoby: zwiększa efektywność inwestycji w IT, pomaga zdobywać przewagę konkurencyjną dzięki odpowiedniemu zastosowaniu IT oraz zapewnia elastyczne reagowanie systemu informacyjnego firmy na nowe możliwości biznesowe i technologiczne. Znaczenie tego dopasowania potwierdza wiele badań przedsiębiorstw. Przykładowo w "IT Governance Global Status Report 2006", przygotowanym przez Pricewater-houseCoopers na zlecenie IT Governance Institute, 695 menedżerów przedsiębiorstw z całego świata wskazało, że najważniejszą drogą prowadzącą do poprawy efektywności wykorzystania IT jest właśnie lepsze dopasowanie biznes-IT.

Wysiłki w kierunku lepszego dopasowania biznes-IT są podejmowane przez menedżerów przez przynajmniej 20 ostatnich lat, lecz tylko nielicznym przedsiębiorstwom udaje się je osiągnąć na zadowalającym poziomie. Jedną z przyczyn są trudności w pomiarze tego dopasowania i w konsekwencji w zarządzaniu nim. Najczęściej pojawia się jednak stwierdzenie, że przyczyną jest brak uniwersalnej metody na osiąganie dopasowania. Wielu zauważa, że technologia jest relatywnie łatwa do zaimplementowania, w porównaniu do kompleksowości zmian w zarządzaniu, organizacji i kulturze przedsiębiorstwa, które muszą zostać wprowadzone, by wykorzystać nowe szanse oferowane przez technologie informacyjne.

Dopasowanie biznes-IT w Polsce

Przeprowadzone przez autora badania wśród spółek notowanych na GPW w Warszawie wykazały dość niski ogólny poziom zarządzania technologiami informacyjnymi w przedsiębiorstwach, przejawiający się niską dojrzałością aplikacji IT, strukturą wydatków na IT ukierunkowaną na najprostsze rozwiązania, rzadkim stosowaniem selektywnego outsourcingu IT, a także niezbyt częstym wykorzystywaniem standardów i dobrych praktyk do zarządzania IT oraz metod poprawiających dopasowanie biznes-IT1.

Badane spółki wykazały dość niską dojrzałość aplikacji IT: przeciętnie tylko dwie kategorie aplikacji (ERP i BI) były na tyle dojrzałe, aby móc wspierać realizację strategii przedsiębiorstwa.

Analiza struktury wydatków na IT wykazała z kolei, że jest ona inna niż w przedsiębiorstwach w rozwiniętych gospodarkach (Europa Zachodnia, USA): badane firmy inwestowały mniej w utrzymanie obecnie posiadanych aplikacji i infrastruktury IT, koncentrując się na rozwoju nowych aplikacji pozwalających wprowadzać usprawnienia w przebiegu procesów w przedsiębiorstwie, bądź na rozwiązaniach innowacyjnych. Jest to najprawdopodobniej wynik zapóźnienia technologicznego polskich przedsiębiorstw, inwestujących w rozwiązania, które ich zagraniczni konkurenci wykorzystują już od pewnego czasu. Z drugiej strony obecny stosunkowo niski poziom rozwoju IT w badanych firmach nadal umożliwia łatwiejsze niż w krajach rozwiniętych zdobycie przewagi nad konkurencją.

Rozkład wydatków na poszczególne rodzaje aplikacji IT jest odmienny w badanych przedsiębiorstwach w porównaniu do trendów obserwowanych w rozwiniętych gospodarkach. Polskie firmy inwestują głównie w najprostsze aplikacje (transakcyjne), automatyzujące podstawowe procesy przedsiębiorstwa. W Europie Zachodniej i w USA firmy zdobywają obecnie przewagę nad konkurencją głównie z wykorzystaniem aplikacji analitycznych i innowacyjnych. Jest to kolejne potwierdzenie dość niskiego poziomu rozwoju IT w badanych przedsiębiorstwach. Udział wydatków na infrastrukturę IT jest na podobnym poziomie w obu grupach przedsiębiorstw.

Analiza wykorzystywania metod służących do poprawienia dopasowania biznes-IT wykazała, że nieco ponad 80% badanych przedsiębiorstw śledzi przebieg projektów IT i wykorzystanie zasobów IT. Oznacza to, że blisko 20% firm nie wie, jak przebiegają ich projekty IT oraz w jaki sposób wykorzystywane są zasoby IT! Umowy gwarantujące jakość usług świadczonych przez IT, stanowiące podstawę efektywnego wykorzystania zasobów IT, stosuje już tylko 60% badanych firm. Tylko połowa przedsiębiorstw posługuje się formalnymi metodami oceniającymi wartość biznesową dostarczaną przez IT.

Pomiar dojrzałości procesów odpowiedzialnych za dopasowanie biznes-IT wykazał, że w badanych przedsiębiorstwach największą dojrzałość miały procesy odpowiedzialne za nadzór IT oraz stosowanie standardów w zakresie architektury IT. Najsłabiej rozwinięte były procesy związane z oceną efektywności inwestycji IT (rysunek 1).

Jednocześnie badania wykazały brak korelacji między zyskownością przedsiębiorstw (mierzoną wskaźnikami C/Z, C/WK oraz stopą zwrotu) a dojrzałością procesów odpowiedzialnych za dopasowanie biznes-IT (rysunek 2).

Przyczyną tej sytuacji może być ogólnie niski poziom zarządzania IT w badanych przedsiębiorstwach. W związku z tym nawet najbardziej rentowne firmy mają jeszcze duże możliwości bardziej efektywnego zastosowania technologii informacyjnych poprzez dążenie do minimalizacji luki dopasowania biznes-IT.