Na tytułowe pytanie próbował już odpowiadać p.Tomasz Chlebowski w ostatnim rankingu '160 firm ComputerWorld' (Raport specjalny, listopad 1993). Istnieje z pewnością wiele czynników wpływających na rozwój firmy i w konsekwencji sukces rynkowy finansowy. Jednym z istotniejszych jest dostęp do kapitału. Jak wykazał Tomasz Chlebowski we wspomnianym artykule o tym samym jak powyższy tytule, istnieje korelacja między formą własności i dynamiką wzrostu obrotów firmy.

Oczywiście przy wcześniejszym założeniu, że z faktu iż firma jest zagraniczna bądź ma zagraniczny kapitał wynika łatwość pozyskania środków finansowych, które umożliwją szersze działanie. Czy tak jest rzeczywiście tego dokładnie nie wiemy, prawdą natomiast jest, że takie firmy są z reguły uprzywilejowane w uzyskaniu kredytu kupieckiego i mogą otrzymywać ten kredyt na lepszych warunkach, co najczęściej sprowadza się do jego wysokości i terminu ostatecznej spłaty.

Firmy polskie są tutaj z reguły w dużo gorszej sytuacji. Najczęściej rozpoczynały swoją działalność z niewielkim kapitałem założycielskim, bardzo rzadko korzystając z kredytów bankowych i praktycznie jedyną formą finansowania - poza kilkoma wyjątkami - są środki własne oraz przedłużone terminy płatności do dostawców. Praktycznie zanikła w 1993 r. stosowana wcześniej możliwość przedpłaty otrzymywanej od klienta. Jakie mogą więc być inne czynniki wpływające na dynamikę rozwoju firmy mierzoną porównaniem obrotów?

Żeby odpowiedzieć na to pytanie podzieliliśmy firmy na 4 grupy. Są to:

grupa pierwsza - przedstawiciele producentów w Polsce

" druga - największe firmy OEM

" trzecia - " firmy dystrybucyjne

" czwarta - " firmy dealerskie.

Zdajemy sobie sprawę z kilku niedoskonałości tego podziału, ale ze względu na brak odpowiednich danych nie mieliśmy podstaw do zastosowania innych kryteriów. Najbardziej na takim "podziale" cierpią polskie firmy - producenci oprogramowania.

W sensie liczbowym porównywaliśmy wyniki sprzedaży w pierwszym półroczu 1993 r. do połowy obrotów osiągniętych w 1992 r. Nie jest to porównanie do końca adekwatne, ponieważ lepsze byłoby zestawienie osobno wyników pierwszego i drugiego półrocza 1992 r. i półrocza 1993 r. Okazało się jednak, że nie dysponujemy wystarczającymi danymi dotyczącymi 1992 r.

Należy pamiętać, że gdybyśmy porównali 1993 r. do rzeczywistego drugiego półrocza 1992 r. to wskaźniki dynamiki byłyby mniejsze, ponieważ drugie półrocze ub.r. było dla większości firm lepsze od pierwszego. Nieco inną zasadę przyjęliśmy dla Della, który rozpoczął działalność 13.05.1992 r. W roku 1992 miał obroty w wysokości 55 mld zł z czego tylko 10% uzyskał w okresie od momentu założenia do końca czerwca 1992 r. W związku z tym w naszym opracowaniu zostały uwzględnione obroty za drugą połowę 1992 r. w wysokości 49,5 mld zł.

Przedstawiciele światowych producentów w Polsce

W grupie tej wyraźnie rysuje się podział na 3 podgrupy:

a) o dynamice przekraczającej 200% są to Dell, Bull, Digital

b) o dynamice ponad 100%: IBM, ICL, HP, Apple

c) zamierające jak Unilot, Siemens-Nixdorf i NCR.

Warto jednocześnie pamiętać, że porównania w tej grupie obarczone są dużym ryzykiem i możliwością popełnienia błędów, ponieważ firmy te bardzo niechętnie ujawniają, a prawie nigdy nie potwierdzają dokumentami swoich wyników handlowych dotyczących Polski. Czy uda się wyciągnąć jakieś ogólniejsze wnioski o źródłach rozwoju bądź jego braku? Zwykle najmniejszą dynamiką rozwoju wykazują się firmy wcześniej duże, a łatwiej i szybciej rozwijają się firmy o dużych możliwościach i dobrych produktach, które weszły dopiero na rynek i porównuje się często ich pierwsze dwa półrocza działalności. Tym tylko można wytłumaczyć sytuację w tej grupie. Dziwi natomiast brak rozwoju trzech firm, które reprezentują w Polsce potentatów światowych. Może ich wspólną cechą jest to, że firmy te nie są firmami komputerowymi jak IBM czy HP, lecz główną ich część obrotu i zainteresowania stanowią pokrewne, ale inne branże.

Największe polskie firmy OEM

Tak nazwaliśmy firmy, które montują komputery PC i sprzedają je pod własną marką - zwykle taką samą jak nazwa firmy. Wyjątkami są JTT - bo ich komputery nazywają się ADAC i Inwar z komputerami INVAR.

Pierwszy wniosek wynika z porównania ze wskaźnikami w grupie pierwszej - przedstawicieli firm światowych. Żadna z polskich firm OEM nie osiągnęła dynamiki wzrostu powyżej 200%. Rekordzistą w tej grupie jest Hector-170%, nieco ustępują mu NTTý152% i co jest dużym zaskoczeniem, sieradzki Inwar-150%!

Nad kierunkami dalszego rozwoju muszą zastanowić się Protech, Mikrokomputery i Apexim, którego obroty ze sprzedaży ich własnych komputerów są realnie mniejsze ze względu na spory udział innego sprzętu i usług. W przypadku dwóch największych firm: Optimusa i JTT pokazane wskaźniki dotyczą jedynie głównych firm, a nie holdingów. Widoczne jest jednak, że firmy te wykazują się dużą dynamiką , a jeśliby uwzględnić rozwój całego holdingu zarządzanego przez p. Romana Kluskę to okazać by się mogło, że Optimus-holding jest liderem w tej grupie. Niestety dysponujemy tylko pełnymi danymi dotyczącymi 1992 r.

Jakie są wspólne cechy firm najbardziej dynamicznych?

Wszystkie są firmami z kilkuletnią tradycją i są zarządzane przez tych samych ludzi, którzy zwykle są właścicielami swoich przedsiębiorstw.

Okazuje się, że lokalizacja w Warszawie nie jest warunkiem koniecznym do szybkiego rozwoju - bo przeczą temu wrocławski JTT, sieradzki Inwar i wspomniany już nowosądecki Optimus. Jedno jest pewne: jeszcze długo będzie się utrzymywał stosunkowo wysoki popyt na niedrogie klony montowane w Polsce, które mają jednak jakiś swój znak firmowy.

Za tydzień: porównanie dynamiki wzrostu dystrybutorów i dealerów.