Decyzje do Komputerowej Konsultacji

Dzisiejsza druga część naszego raportu o systemach komputerowego wspomagania zarządzania przedstawia systemy pomagające menedżerom przy podejmowaniu decyzji.

Dzisiejsza druga część naszego raportu o systemach komputerowego wspomagania zarządzania przedstawia systemy pomagające menedżerom przy podejmowaniu decyzji.

Systemy wspomagania decyzji DSS to systemy komputerowe wyposażone w interaktywny dostęp do danych i modeli, które wspomagają rozwiązanie specyficznych sytuacji decyzyjnych nie dających się rozwiązać automatycznie przy użyciu samego komputera.

Może ktoś powiedzieć, nie bez racji, że każdy system informatyczny w przedsiębiorstwie ma na celu wspieranie zarządzania, a więc i podejmowanie decyzji. Jednak DSS-y zostały wyróżnione ze względu na charakter decyzji i równoprawną współpracę człowiek-komputer. Każdy decydent może podjąć inną decyzję przy rozwiązywaniu identycznej sytuacji decyzyjnej. DSS-y pozwalają na indywidualizację decyzji nie tylko poprzez możliwość zmiany założeń, ale interaktywne rozbudowywanie lub przebudowywanie systemu. Natychmiastowe odpowiedzi jakie uzyskuje decydent pozwalają na "uczenie się" decydenta w trakcie pracy z systemem. DSS również powinien mieć bezpośredni dostęp do baz danych w firmie, chociaż bardzo często zakłada własne zbiory danych ważne z jego punktu widzenia. DSS posiada zestaw procedur i mechanizmów dla badania przydatności możliwych wyborów i odpowiada na pytania "Co jeżeli wybierzemy daną opcję?". W wielu przypadkach DSS jest wdrażany przez samego przyszłego użytkownika. System zostaje w pełni zdefiniowany w trakcie pracy nad nim.

Proponowany decydentowi system, nie jest zdolny do satysfakcjonującej współpracy z użytkownikiem od samego początku, wymagane jest stworzenie lokalnego środowiska dla takiej współpracy.

Generatory DSS

Jak wiadomo DSS bazuje na komputerowych algorytmach i modelach decyzyjnych. Model decyzyjny jest zestawem instrukcji i pewnych relacji matematycznych, logicznych relacji które mogą być wykorzystane dla przyszłych działań w danej sytuacji decyzyjnej. Wymusza to zapotrzebowanie na różnego rodzaju informacje, co nazywane jest analizą decyzji. Po opracowaniu modelu decyzyjnego w następnym kroku tworzy się mały, inicjujący system użytkowy, który rozbudowywany jest dzięki dołączonemu generatorowi DSS. Może on obejmować zarówno odpowiedni hardware i software (język i oprogramowanie) pozwalający na tworzenie łatwo i szybko najbardziej pomocnego dla danej firmy systemu wspomagającego decyzje z uwzględnieniem specyfiki firmy. W przypadku generatorów DSS końcowy użytkownik staje się projektantem systemu, co pozwala na stworzenie systemu uwzględniającego specyfikę problemów, których rozwiązanie ma wspierać. Aby jednak używać skutecznie takiego narzędzia, od decydenta wymaga się dużej fachowości w dziedzinie, w której ma być ten DSS wykorzystywany lub przynajmniej umiejętności doboru specjalistów z tej dziedziny. Wszystko to odbywa się w środowisku pełnej interakcji między podejmującym decyzję (projektantem) a komputerem. Jako przykłady takiego generatora można tu podać: OPTRANS czy GADS.

Poznanie DSS przez decydenta zachęca go często do bardziej dogłębnych i szerszych analiz.

Bardzo często dopiero DSS i uzyskane rozwiązania pozwalają decydentom lepiej zrozumieć firmę, a zwłaszcza środowisko i otoczenie w którym ona tkwi. Oto przykładowa lista pytań stawianych przed decydentami w firmie, a na które wiarygodne odpowiedzi mogą uzyskać przy wykorzystaniu DSS-ów:

Jakie są optymalne warianty planów produkcji, przy różnych zasobach? Jaki jest wpływ różnych czynników na zmiany danego wariantu planu? Jakie będą przyszłe warunki działania? (np. Jakie są przewidywane stopy procentowe?) Jakie powinny być kryteria oceny wariantów?Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia poszczególnych czynników?Które kryteria są najważniejsze i w jakim stopniu? (Jakie nakłady związane są z poszczególnymi wariantami rozwoju?) Czy występują ograniczenia dla nakładów? (np. Jaka jest minimalna stopa zwrotu? Jaki jest limit dla budżetu?) Jakie rozwiązania są preferowane przez konkurencję? Jaki mamy wpływ na konkurencję? Jakie strategie, scenariusze mogą być wybrane przez konkurentów i z jakim prawdopodobieństwem?

Jakie problemy czy możliwości mogą pojawić się w najbliższej przyszłości? Jakie jest ich prawdopodobieństwo i od czego zależy? Ile mamy czasu do ich ewentualnego zaistnienia?

Lista powyższa ma jedynie charakter przykładowy i kolejność na niej nie jest ważna. Ważność stawianych pytań jest sprawą indywidualną każdej firmy i zależy od wielu czynników, np. obszar, na którym działa, kondycja finansowa, otoczenie, konkurencja, sytuacja ekonomiczna i polityczna w kraju, na świecie itd.

Co decyduje o wyborze DDS

A oto główne cechy promujące DSS w firmie: łatwy w użyciu, łatwa i szybka manipulacja danymi, niezależny prawie wcale od profesjonalnych informatyków, zintegrowany z istniejacymi w firmie bazami danych, zwiększa profesjonalność podejścia do procesów planowania i podejmowania decyzji w firmie, umożliwia szybkie analizy, w tym także prowadzenie analizy wrażliwości, daje dokładne i trafne rozwiązanie, zwiększa jakość informacji, wymusza podniesienie wiedzy o zarządzaniu wśród kierownictwa. Jako przykłady systemów DSS wykorzystywanych w praktyce można wymienić np.: PMS - Portofolio Management System, IRIS - Industrial Relations Information, IFPS - Interactive Financial Planning System, ISSPA - Interactive Support System for Policy Analysis, IMS - Interactive Marketing System.

Razem czy osobno

Systemy wspomagania decyzji zostały pomyślane jako systemy uwzględniające indywidualność pojedynczego decydenta. Niemniej większość najważniejszych decyzji jest podejmowana lub przynajmniej konsultowana w grupie decydentów. Okazało się, że DSS-y są również bardzo przydatne i przy takim podejściu. Są to specjalne pakiety komputerowe skupiające się, nie tylko na rozwiązaniu problemów, ale na wymianie informacji, a także uwzględnianiu w rozwiązaniu rozmaitości opinii. Istotna cechą tego typu pakietów jest stwarzanie warunków zachęcających czy wręcz zmuszających uczestników do wyrażenia swojej opinii, czy stanowiska w danej sprawie (podobnie jak ma to miejsce w "burzy mózgów"). System pomaga grupie osiągnąć consensus. W tym przypadku noszą one nazwę Group Decision Support Systems (GDSS). Powstało już nawet kilka szkół promujących różne metodologie dla znajdowania skutecznych rozwiązań przy wykorzystaniu GDSS. Jako przykłady tego typu systemów można tu podać: Coordinator, VisionQuest, SAMM, TeamFocus, OptionFinder, GroupSystems czy Lotus Notes.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200