Jeśli chcemy zapisać na podręcznym nośniku danych plik o objętości większej niż 1,44 MB, to może się przydać dyskietka Zip lub SuperDisk LS-120.

Jedyną firmą, która standardowo instaluje napędy dyskietek o wysokiej pojemności Zip we wszystkich komputerach, jest Micron Electronics. Użytkownicy innych modeli PC mogą je mieć jako opcję (za dopłatą) lub kupować niezależnie. Do wyboru mają niezgodne rozwiązania Iomega Zip lub OR Technology a:drive.

Wciąż brakuje jednolitego standardu tanich popularnych urządzeń do zapisu danych, które mogłyby zastąpić przestarzałe napędy dyskietek 1,44 MB. Ich koniec zbliża się szybko. Obecnie użytkownicy mają do wyboru kilka nowych technologii napędów dyskietek magnetycznych o wysokiej pojemności 100-120 MB (Iomega Zip, OR Technology a:drive) lub znacznie droższe, ale pojemniejsze urządzenia do wielokrotnego zapisu dysków optycznych CD-RW (650 MB). W tym roku mają też pojawić się nowe propozycje: napędy dyskietek magnetycznych 200 MB, zapowiadane przez Sony i Fuji, oraz DVD-RAM i DVD-RW - napędy zapisywalnych dysków optycznych nowej generacji o bardzo dużej pojemności 2,6-3 GB. Ze względu na parametry, cenę i zastosowania, w praktyce urządzeniami konkurującymi ze stacjami dyskietek 1,44 MB, są jedynie napędy Iomega Zip i OR Technology a:drive.

Napędy 3,5" dyskietek o standardowej pojemności 1,44 MB należą do najstarszych elementów komputera PC, które przetrwały co najmniej kilkanaście zmian w jego architekturze. Na początku były one instalowane obok napędów dyskietek 5,25" (1,2 MB pojemności) w typowych komputerach np. z procesorem 80286SX 16 MHz i 20 MB dyskiem stałym. Obecnie wciąż montuje się je nawet w systemach z dwoma procesorami Pentium II 300 MHz, dyskami 9 GB i czytnikami CD-ROM.

Przyczyną tej trwałości napędów dyskietek 1,44 MB jest ich rozpowszechnienie oraz praktycznie idealna standaryzacja. Kupując komputer PC, nawet najbardziej ostrożny i wybredny użytkownik z reguły nie pyta, kto jest producentem napędu dyskietek i jakie są jego parametry. Podobnie jest w przypadku dyskietek, choć tu zaufanie do wytwórcy ma nieco większe znaczenie. Natomiast nie ma żadnej wątpliwości, że niezależnie od tego, kto jest producentem napędu i dyskietek, każda dyskietka może być odczytana lub zapisana w każdym napędzie i rzadko pojawia się problem.

Podstawowe zastosowania tradycyjnych dyskietek to dystrybucja oprogramowania, przechowywanie lub przenoszenie plików, zapisywanie kopii bezpieczeństwa ważnych dokumentów oraz uruchamianie systemu w przypadku awarii dysku stałego lub uszkodzenia informacji zapisanych w plikach systemowych. Wraz z popularyzacją multimediów, zasadniczym wzrostem liczby funkcji i objętości systemów operacyjnych, aplikacji oraz rozmiarów tworzonych przez nie plików, funkcjonalność dyskietek 1,44 MB zaczęła szybko spadać. Rolę nośnika do dystrybucji oprogramowania przejęły dyski optyczne CD-ROM, funkcje przenoszenia lub przechowywania plików coraz szybciej ograniczają się jedynie do dokumentów tekstowych, a archiwizacja danych lub aplikacji przy wykorzystaniu dyskietek 1,44 MB jest niemożliwa. Jedynym utrzymującym się jeszcze zastosowaniem jest uruchamianie systemu w przypadku awarii, ale już wkrótce i ta funkcja też przestanie mieć znaczenie. Zostanie ona przejęta przez dyski CD-ROM lub nowego typu dyskietki o dużej pojemności.

Zip kontra a:drive zamiast 3,5"

Z punktu widzenia użytkownika, funkcjonalność dostępnych obecnie napędów dyskietek o wysokiej pojemności nie różni się zasadniczo. Mają one zbliżoną pojemność, wymiary, odporność i trwałość zapisu oraz podobną cenę. Jednocześnie żadne z tych rozwiązań nie uzyskało miana standardu. Większość producentów komputerów PC oferuje napędy Zip lub a:drive tylko jako wyposażenie opcjonalne. Pierwszą i jak dotąd jedyną firmą, która odstąpiła od tej zasady, jest Micron Electronics. Wszystkie sprzedawane przez nią komputery mają standardowo zainstalowane napędy Zip.

Mimo że Zip i a:drive mają zbliżoną funkcjonalność, oprócz ich wzajemnej niezgodności występuje jeszcze kilka istotnych różnic. Przede wszystkim napędy a:drive umożliwiają odczyt/zapis dyskietek 1,44 MB, Zip natomiast nie. Z drugiej strony Zip zapewnia ok. 20-krotnie wyższą szybkość transmisji danych w porównaniu do konwencjonalnych stacji 1,44 MB, a a:drive tylko 5-krotnie wyższą. Warto zauważyć, że czas zapisu/odczytu pełnej dyskietki o dużej pojemności jest jednak znacznie dłuższy niż dyskietki konwencjonalnej - ok. 3,5 razy dla Zip oraz 17 razy w przypadku SuperDisk LS-120.

Dyskietki wysokiej pojemności są znacznie droższe od konwencjonalnych, jednak koszt zapisania danych przy ich wykorzystaniu jest ponad 2-krotnie niższy (bez uwzględnienia ceny napędu). Natomiast biorąc pod uwagę cenę napędów o wysokiej pojemności, można ocenić, że inwestycja zwraca się przy zapisaniu ok. 500 MB danych, czyli ok. 350 konwencjonalnych dyskietek 3,5".

Jaka będzie przyszłość?

Trudno ocenić, które z konkurencyjnych urządzeń - Zip czy a:drive - zyska większą popularność. Być może oba będą współistnieć na rynku do czasu, gdy pogodzą je nowe technologie, takie jak CD-RW, DVD-RAM lub nowe, jeszcze nie ujawnione konstrukcje urządzeń do przechowywania danych.

Napędy Zip mają dłuższą historię - Iomega wprowadziła je w 1995 r. Przedstawiciele firmy twierdzą, że sprzedano ich już ok. 10 mln (w 1997r. ok. 6-7 mln). Można powiedzieć - tylko 10 mln, bo oznacza to, że jedynie niewielki odsetek liczby użytkowników ma takie urządzenia. Natomiast a:drive pojawiło się w masowej sprzedaży w 1997 r. Jak twierdzą przedstawiciele Imation (produc- ent dyskietek SuperDisk LS-120), planowana w 1997 r. sprzedaż napędów to ok. 6 mln.

Przy wprowadzaniu napędów a:drive na rynek wydawało się, że mają one dużą szansę na powodzenie w konkurencji z Zip. Choć podstawowa technologia a:drive została opracowana przez mało znaną firmę OR Technology, uzyskała ona wsparcie takich potentatów, jak Matsushita, Compaq i 3M (Imation). Ta ostatnia firma opracowała technologię nośnika dyskietek SuperDisk LS-120.

Natomiast technologię napędów i dyskietek Zip opracowała Iomega, która długo była jedynym ich producentem, co hamowało wzrost podaży, zwalniało szybkość popularyzacji oraz powodowało obniżkę ceny produktu. Dziś sytuacja ulega zmianie, m.in. Matsushita kupiła licencję i zamierza masowo wytwarzać napędy Zip.