Według opinii osób korzystających z usług ośrodków szkoleniowych, w ciągu ostatnich lat na tym rynku niewiele się zmieniło.

Na pozór wszystko wygląda doskonale. Rokrocznie pojawiają się dziesiątki kursów. Ośrodki edukacyjne oferują możliwość przeszkolenia w coraz to nowych dziedzinach, często luźno związanych z informatyką, takich jak budowanie zespołów czy komunikacja wewnątrz grup. Niestety, liczba szkoleń nie przechodzi w jakość. A bogactwo oferty wcale nie oznacza, że nie ma poważnych luk na rynku usług edukacyjnych.

Wizja, po co wizja

Najpoważniejszym zarzutem stawianym firmom szkoleniowym, a także koncernom i organizacjom zajmującym się prowadzeniem kursów i programów certyfikacyjnych jest brak spójnej wizji, dotyczącej rozwoju usług edukacyjnych. Pomimo istnienia wielu konkurujących ze sobą ośrodków, ich klienci wciąż mają ograniczony wybór zakresu i formy szkolenia. Zazwyczaj mogą zdecydować się na kursy dotyczące podstawowych cech produktów lub zaawansowane szkolenia doskonalące. Te ostatnie często jednak przypominają prezentacje, na których instruktorzy próbują przekonywać, że dany produkt może realizować niemal wszystkie oczekiwania, zamiast podawać realne, specyficzne zastosowania przedstawianego rozwiązania. Brakuje także szkoleń przeznaczonych dla konkretnej grupy użytkowników danego produktu - na przykład sieci rozległych w bankach czy platformy komunikacyjnej w firmach z branży medialnej.

Brak wizji, do czego miałyby służyć te szkolenia, powoduje, że oferta wielu ośrodków jest niepełna i niespójna. Co gorsza, uczestnicy kursów zwykle nie mają możliwości poznania konkretnych przykładów rozwiązania problemów, gdyż w programach kursów rzadko uwzględnia się studia przypadków. Kończący kurs wracają do firm najczęściej tylko z bagażem wiedzy teoretycznej.

Luka w szkoleniach

Rzadkością są wysoko specjalistyczne kursy dedykowane konkretnej grupie odbiorców czy szkolenia wprowadzające dla kończących wyższe uczelnie. Wielu absolwentów kierunków informatycznych ma potrzebę uzupełnienia swojej wiedzy o wiedzę praktyczną. Nawet, jeśli podczas studiów dorabiali sobie pisząc jakieś aplikacje, czy projektując proste bazy danych, potrzebują uzupełniających szkoleń z zakresu rozwiązań stosowanych w miejscu ich nowej pracy. Brakuje również szkoleń informatycznych dla nieinformatyków - księgowych czy kierowników, którzy z racji pełnionych funkcji często stykają się ze specjalistami ds. IT.

Wielu klientów jest niezadowolonych z oferty szkoleń z zakresu zarządzania projektami, gdyż te oferowane na naszym rynku ograniczają się do nauki pewnych metodologii wdrażania albo wręcz narzędzi wspomagających zarządzanie projektami. Brakuje szkoleń, w trakcie których na konkretnych przypadkach można by nauczyć się zarządzania i poznać pułapki, jakie czyhają na kierowników projektów.

Uboga jest także oferta kursów z zakresu tzw. miękkich umiejętności. Brakuje szkoleń z zakresu zarządzania zespołem czy zarządzania relacjami z dostawcami i klientami wewnętrznymi. Nie ma praktycznie szkoleń z komunikacji międzykulturowej. Kursy oferowane na rynku zazwyczaj nie są dedykowane konkretnej grupie zawodowej, przez co, z punktu widzenia informatyków, mają niewielką wartość.

Pokaż, czego dokonałeś, a powiem ci, kim jesteś

Podstawową bolączką niemal wszystkich ośrodków jest słabe przygotowanie praktyczne i dydaktyczne instruktorów (zdarzający się dobrzy szkoleniowcy są raczej wyjątkiem potwierdzającym regułę). Wiadomo że programy kursów, często układane pod kątem przygotowania do zdobycia określonych certyfikatów, traktują pewne partie materiału pobieżnie. Dlatego doskonałym uzupełnieniem mogłoby być prezentowanie przez instruktorów przykładów zastosowań praktycznych. Ci jednak z reguły mają ograniczone doświadczenie. Nie zajmując się na co dzień utrzymaniem i rozwojem systemów, słabo orientują się w problemach, pojawiających się podczas ich eksploatacji. Niewielka znajomość praktycznych zastosowań sprawia, że instruktorzy skupiają się na omawianiu najbardziej konwencjonalnych zastosowań produktu i to właśnie najbardziej zniechęca klientów ośrodków. Pracodawcy wysyłając pracownika na szkolenie bowiem zakładają, że zdobędzie on wiedzę na temat rozwiązania konkretnego problemu występującego w firmie.

Klient, nasz...?

Obserwacja niektórych praktyk na rynku szkoleń prowadzi do wniosku, że - mimo pozorów - jest to wciąż jeszcze rynek, na którym reguły dyktuje dostawca. I choć klienci niemal codziennie zasypywani są ofertami z dziesiątków ośrodków i teoretycznie mogą wybrać najbardziej sprzyjający termin, a także warunki płatności, to zazwyczaj jednak, gdy dochodzi do ustalenia ostatecznych szczegółów współpracy, ostatnie słowo należy do ośrodka. Rozpoczyna się przesuwanie terminów szkoleń i zmiana warunków jego przeprowadzenia. Najczęściej zupełnie niespodziewanie okazuje się, że instruktor, który miał przeprowadzać kurs, będzie w określonym terminie nieobecny. Albo nie zebrała się dostateczna grupa chętnych do przeprowadzenia szkolenia otwartego. Niewielka liczba słuchaczy powoduje, że na ten sam kurs trafiają ludzie reprezentujący różny poziom wiedzy i doświadczenia. Co najmniej jeden dzień szkolenia jest poświęcony na wyrównanie "różnic programowych", a zatem dla części uczestników jest dniem straconym.

Terminarz szkoleń zazwyczaj pokrywa się z godzinami pracy firm. Pół biedy, gdy szkolenie trwa dzień, 2 dni. Wiele jednak trwa pięć, siedem, a nawet dziewięć kolej-nych dni - pod rząd. "Kto zgodzi się na zwolnienie kluczowego pracownika na niemal 2 tygodnie" - pytają zdumieni klienci.

Wiemy, wiemy

Większość tych zastrzeżeń jest doskonale znana przedstawicielom ośrodków szkoleniowych. Odpierają je mówiąc, że oczekiwania klientów znacznie przewyższają ich możliwości. Tłumaczą, że jako firma szkoleniowa, nie mają odpowiednich zasobów, by świadczyć usługi konsultingowe klientom zamawiającym kursy. Nagminne w branży przekładanie kursów, a także brak odpowiednich szkoleń dostosowanych do wymagań specyficznych grup zawodowych wyjaśniane jest brakiem odpowiedniej liczby zainteresowanych czy problemami lokalowymi.

Tłumaczenia te są niewiarygodne, wszak klientów nie muszą interesować problemy marketingowe ośrodka szkoleniowego czy nieumiejętność dogrania terminów z wszystkimi uczestnikami kursu. To leży w gestii ośrodka, by zapewnić swoim klientom zgodny z deklarowanym poziom usług. A do dobrych praktyk biznesowych należy stałe utrzymywanie pewnych towarów i usług ze względów prestiżowych, niezależnie od wahań popytu.

Każdy sobie

Pracodawcy przyzwyczajeni do ułomności polskiego rynku edukacyjnego podejmują szkolenie pracowników we własnym zakresie. W najlepszej sytuacji są menedżerowie z zagranicznych koncernów, którzy w razie potrzeby mogą wysłać pracownika na szkolenie wewnątrzkorporacyjne. Pozostali radzą sobie sami. Wysyłają pracowników na konferencje produktowe, podczas których jest okazja do skonsultowania nurtujących ich problemów. Korzystając z nieformalnych kontaktów, organizują spotkania z użytkownikami podobnych systemów informatycznych. Kształcą się samodzielnie korzystając z książek i opisów dołączanych do produktów.

Samokształcenia jest więc ciągle podstawową formą zdobywania uzupełniającej wiedzy informatycznej. Wydaje się jednak, że nie tędy droga. Oczywiście, rynek szkoleń powoli się zmienia, lecz wciąż brakuje ośrodków, które byłyby prawdziwymi partnerami dla firm. Zamawiając szkolenie każdorazowo trzeba przejrzeć dziesiątki ofert, określić na ile ich program pokrywa się z potrzebami działu i dobrać jego termin. Firmy zaś szukają możliwości nawiązania współpracy, aby przedstawiciele ośrodków wspomagali je w analizie potrzeb szkoleniowych. A także aby zapewnili odpowiedniej klasy instruktorów, którzy orientują się w praktycznych problemach pojawiających się w firmie. I dopiero na tej podstawie zaoferowali usługi na odpowiednim poziomie.