Wykorzystanie narzędzi data science do analizy danych z raportu Computerworld TOP200 odsłania nowe, często zaskakujące wnioski z zestawienia. Siłą rzeczy, najciekawsze (bo najkompletniejsze) są dane dotyczące przychodów i zysków. Pierwsze spostrzeżenie wskazuje, że polski rynek pod względem przychodów jest silnie spolaryzowany. Jest kilku gigantów i cała masa „krasnoludków”, czy raczej po prostu średniaków, których poziom przychodów plasuje ich w zasięgu mniejszych uczestników rynku.

Analiza tzw. standaryzacji Z (z-score, wartość bezwzględna z różnicy pomiędzy przychodami a średnią całej populacji, podzielona przez odchylenie standardowe), często stosowana do analizy fundamentalnej spółek giełdowych, pokazuje cztery firmy, które przychodowo „odjechały peletonowi”. To AB SA, Asseco Poland i dwaj producenci gier: CD Projekt oraz Techland. W sytuacji, gdy dla większości firm standaryzacja Z kształtuje się na poziomie 2 i mniej, dla AB sięgnęła 14. W dalszych analizach te cztery firmy zostaną wyłączone – stanowią klasę sami dla siebie i mówiąc o „obrazie rynku”, należałoby je, jako wyjątki, odseparować od reszty.

Zobacz również:

• Computerworld TOP200 – rozpoczęliśmy ankietowanie rynku

Przychody i zyski

Interesujący obraz pokazuje także spojrzenie na przychody i zyski firm, a w szczególności na zależność między nimi. Teoretycznie – wydawałoby się – na w miarę jednolitym rynku, jakim jest rynek IT, zysk będzie tym większy, im większy będzie przychód. Tymczasem tak nie jest – zależność jest nieoczywista, o ile istnieje w ogóle (patrz: wykres „Przychody a zyski”).

Każda z ponad 200 firm to jedna kropka na wykresie (a odsialiśmy już czwórkę gigantów). Nie sposób się tutaj dopatrzeć ani żadnej prostej, ani krzywej. Wyraźnie widać natomiast zasadę Pareto – za zdecydowaną większość pieniędzy w naszym sektorze IT, zarówno przychodów, jak i zysków, odpowiada bardzo niewielka grupa firm.

Długi ogon dostawców

Ciekawe wnioski płyną także z analizy rynku usługowego. Jest to rozkład z „długim ogonem”. Na sklasyfikowanych 249 dostawców usług 1/4 osiągała przychody powyżej 60 mln zł rocznie, 3/4 powyżej 5,2 mln rocznie, a połowa 15,3 mln zł (tyle wyniosła mediana). Wydaje się to dość typowa i zdrowa charakterystyka rynku, który rósł w sposób organiczny.

Rentowność kategorii działalności

Spojrzenie nieco głębiej – na dostawców poszczególnych typów usług – pokazuje wyraźnie, że są bardziej i mniej rentowne rodzaje działalności usługowej. Najwięcej zarabiają integratorzy – średnio 13% ich przychodów to zysk. Serwis i szkolenia pozwalają osiągnąć dobrą, ponad dziesięcioprocentową marżę.

Najgorzej wypadają usługi związane z bezpieczeństwem. Jest to dość zaskakujące, zważywszy na to, jaki jest na nie popyt i jak wysoko plasuje się ono wśród priorytetów dla biznesu.

Lepsze i gorsze rynki

Różnie kształtuje się także zysk ze świadczenia usług dla poszczególnych sektorów gospodarczych. I znów, patrząc na 20 największych informatycznych usługodawców różnych branż, daje się zauważyć, że marża może się bardzo różnić. Najbardziej rentowne są firmy informatyczne świadczące usługi innym firmom informatycznym – średni poziom marży przekracza 12%. Za nim są sektory handlu i energetyki. Najmniej rentowna działalność to usługi dla rynków mediów, transportu i zdrowia. W tych przypadkach marża nie przekracza 6%.

Gdzie nie bywać, kogo nie znać – czyli korelacje ujemne

Interesująco przedstawiają się macierze korelacji pomiędzy przychodami i zyskiem a wielkościami pokazanymi w tabelach szczegółowych, takich jak przychody w sektorach albo zysk na pracownika. Po przeanalizowaniu wszystkich tabel i skorelowaniu ich ze wzrostem przychodów pomiędzy rokiem 2017 a 2018 (absolutnym i relatywnym) staraliśmy się odpowiedzieć na pytania: jaka działalność przyniosła szczególnie obiecujący wzrost lub też jaka okazała się szczególnie nietrafiona.

Na drugą część pytania odpowiedź była zdecydowanie bardziej wyrazista: źle działo się dostawcom usług telekomunikacyjnych, gorzej niż reszta radzili sobie także eksporterzy i grupy kapitałowe. Dla tych pierwszych współczynnik korelacji Persona wyniósł -0,98 dla wzrostu w kwotach i -0,88 (dla wzrostu jako procentu przychodów z poprzedniego roku). Mówiąc bardziej obrazowo: ich spadek wyniósł w ostatnim roku nieomal dokładnie tyle, ile wzrost całego rynku. W pierwszej dziesiątce firm o największym procentowym spadku są głównie producenci gier i integratorzy, w tym tak nieszczęśliwe firmy jak Cube.ITG oraz Qumak – obie znajdujące się w stanie restrukturyzacji lub upadłości.

Czempioni wzrostu

Kto zaś radził sobie lepiej? Przede wszystkim zwraca uwagę pozycja producentów gier i integratorów – prowokując do stwierdzenia, że obie branże to „narowiste konie”: równie łatwo wysuwają się na prowadzenie, co i zamykają stawkę. Duży kontrakt integracyjny lub gra-hit sprzedaży oznaczają gwałtowny wzrost. W pierwszej dziesiątce firm o największym procentowym wzroście przychodów aż sześć firm to studia tworzące gry, m.in.: One More Level SA („God’sTrigger”, „Warlocks vs. Shadows”), Ten Square Games (symulatory wędkowania i polowania) oraz 11 bit studios (znane przede wszystkim z hitów „This War of Mine” i serii „Anomaly”).

Korelacje w przypadku wzrostów nie są tak oczywiste jak w przypadku spadków. Najlepsze parametry uzyskali dostawcy urządzeń mobilnych oraz usług outsourcingu pracowników. Uwaga – wysoka korelacja z rynkiem oznacza tylko tyle, że dany sektor / grupa rozwija się tak jak rynek; jeśli nie – nie określa czy lepiej, czy gorzej.

Konkluzje

Czym zajmować się w informatyce, aby dobrze zarobić? Na takie pytanie nie ma prostej odpowiedzi. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że proces budowania dobrej firmy informatycznej trwa lata, jeśli nie dekady. Dziesięć lat temu należało zajrzeć w szklaną kulę, aby zobaczyć przyszłość AD 2018 i wtedy podjąć decyzje, które wyprowadziłyby nas na krzywą wzrostu w ostatnim roku.

Produkcję gier można doradzić młodym ludziom, którzy mają świetne pomysły i niewiele do stracenia. Ten sektor albo wyniesie w chmury, albo strąci do piekieł. Jak ktoś lubi taką jazdę, powinien się zająć rynkiem elektronicznej rozrywki.

Nieco bardziej konserwatywnym uczestnikom rynku należałoby doradzić zajęcie się integracją. To nadal obiecująca i zyskowna działalność. Najlepiej dla sektora informatycznego, energetyki oraz handlu – tutaj są najwyższe marże.