Clearingowy Elixir

Przez 14 miesięcy najważniejszym przedsięwzięciem realizowanym przez Unisys/Unilot było opracowanie, dostarczenie i uruchomienie elektronicznego systemu rozliczeń międzybankowych Elixir. Projekt ten jest wspólnym przedsięwzięciem Unilotu i Krajowej Izby Rozliczeniowej.

Przez 14 miesięcy najważniejszym przedsięwzięciem realizowanym przez Unisys/Unilot było opracowanie, dostarczenie i uruchomienie elektronicznego systemu rozliczeń międzybankowych Elixir. Projekt ten jest wspólnym przedsięwzięciem Unilotu i Krajowej Izby Rozliczeniowej.

W pierwszym etapie tworzenia tego systemu, Unilot był integratorem projektu technicznego, w ramach którego, firma zainstalowała hardware, software systemowy i aplikacyjny. W ramach projektu zaadaptowano pomieszczenia dla potrzeb centrum komputerowego, Unilot negocjował w imieniu KIR z poddostawcami oraz koordynował współpracę z Telbankiem i Ośrodkiem Obliczeniowym NBP w Bydgoszczy. Ten ostatni zapewnia wsparcie dla tzw. Elixiru oddziałowego (Elixir-O), który stanowi wejście do systemu dla danego oddziału bankowego.

Software aplikacyjny systemu Elixir opracowano w języku 4 generacji LINC II, jego hardware to seria A Unisysa, model A11-422.

Sprzęt dla tego systemu skonfigurowano jako zestaw dwuprocesorowy, odporny na awarie. Ma on 2 procesory, 2 układy pamięci, układy wejścia/wyjścia. Dzięki temu system ten może pracować jako jedna lub, jako dwie niezależne maszyny.

System Elixir jest systemem rozliczeń netto. - Rozmawiamy w tej chwili z KIR nt. dołączenia systemu rozliczeń brutto w czasie rzeczywistym. Ma to za pośrednictwem korespondentów ułatwić mniejszym bankom uczestnictwo w systemie rozliczeń elektronicznych i usprawnić transakcje rynku międzybankowego oraz współpracę wszystkich, działających w nim banków - mówi Colin H. A. Burton, dyrektor sektora bankowego Unilot.

Infrastrukturę technologiczną systemu zapewnił Unisys i jego partnerzy (Centrum Obliczeniowe NBP i Telbank). Opracowanie i uruchomienie całego systemu, planowane na 12 miesięcy, opóźniło się zaledwie o tydzień. Koszty realizacji projektu były mniejsze od zakładanej kwoty o 34 tys. USD.

W dalszym ciągu Unilot współpracuje z KIR nad ulepszeniem systemu, udostępnieniem go większej liczbie zainteresowanych i uniezależnieniem go od skutków awarii lub katastrofy.

- Korzyści z uczestnictwa w elektronicznym clearingu jest bardzo dużo. Jednak warunkiem sukcesu jest udział w systemie większości polskich banków. Obecnie Tadeusz Ołdakowski, prezes KIR dąży do tego, aby w systemie uczestniczyły wszystkie zainteresowane banki - stwierdził C. Burton. KIR również ma zamiar realizować, przy okazji Elixiru, inne usługi, takie jak: rozliczanie kart magnetycznych, obsługę elektronicznych punktów sprzedaży detalicznej, umożliwienie pobierania/wpłacania gotówki przez dowolnego kilenta, w dowolnym oddziale dowolnego banku z natychmiastowym skutkiem rozliczenia operacji, rozliczanie czeków (w takim trybie, że czek złożony przez klienta pozostaje w pierwszym oddziale na drodze rozliczeń, reszta rozliczana jest elektronicznie), debet bezpośredni. W systemie tym, mogłyby uczestniczyć również przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, np. ZUS.

- Elixir umożliwia szybszy obieg pieniądza, co jest istotne dla poprawy stanu naszej gospodarki. Z tytułu skrócenia czasu przepływu pieniądza zastosowanie Elixiru (łącznie z funkcjonującym systemem rozliczeń papierowo-dyskietkowych SYBIR) dało jednorazowe oszczędności rzędu co najmniej 100 mln. USD - stwierdził Jerzy Horbowski, przedstawiciel sektora bankowego firmy.

Działanie systemu

Elixir jest mechanizmem, pozwalającym bankom na rozliczanie ich wzajemnych zobowiązań, w czasie do dwóch dni roboczych (16 godzin). Dla przykładu jeśli bank A akceptuje pewną kwotę pieniędzy z banku B, to tradycyjnie, kwota ta zostałaby udokumentowana w banku B na jakimś papierze, który zostałby przekazany do drugiego banku. Operacje te należałoby także zaksięgować na kontach. Ten sposób przekazania pieniędzy może trwać wiele dni. W czasie, gdy

pieniądze te są transferowane ani bank B, ani bank A oraz NBP nie mogą ich w żaden sposób wykorzystać.

W systemie Elixir jest inaczej. Jeżeli bank B, który ma przesłać pewne środki finansowe do banku A ma na to 4 dni oraz wie, że ma do tego odpowiedni mechanizm rozliczeń międzybankowych, w którym przesłanie pieniędzy trwa 2 dni, to wtedy może on ulokować tę kwotę na rynku międzybankowym i uzyskać z tego tytułu odsetki. Bank A wie z kolei, że dostanie swoją należność na pewno w ciągu czterech dni, więc może zaplanować ją jako lokatę. Wszystkie te fundusze są bezpośrednio lub pośrednio księgowane w NBP, który przy elektronicznym clearingu może mieć lepszą nad nimi kontrolę.

Jakie są korzyści elektronicznych rozliczeń międzybankowych z punktu widzenia klienta? Klient banku, a może być nim zarówno osoba prywatna, jak i wielka korporacja, zgłasza się do swojego oddziału banku i składa w nim odpowiednie instrukcje, dotyczące jego finansów. Bank przyjmujący instrukcję dokonuje obsługi tego rozliczenia - do tego momentu wszystko odbywa się w realacji klient-bank. Dalej oddział klienta (A) przesyła pieniądze do oddziału innego banku (B). W systemie Elixir transakcja ta jest zapisywana elektronicznie. Za pomocą tzw. Elixiru-O (interfejs, pracujący w oparciu o komputery PC) wszystkie transakcje są zbierane, grupowane i przesyłane do KIR. Zależnie od możliwości technicznych dane te są przesyłane na dyskietkach do najbliższego biura regionalnego Izby Rozliczeniowej (jest ich 17 w całej Polsce) lub o ile pozwala na to infrastruktura telekomunikacyjna - bezpośrednio z komputera PC z oddziału banku do KIR. W KIR transakcje te są zbierane i dwa razy dziennie (rano i po południu) następuje rozliczanie wzajemnych zobowiązań banków. Po upływie połowy dnia roboczego pieniądze są dostępne dla banku, który miał je otrzymać (B), KIR przesyła je do odpowiednich oddziałów, również drogą telekomunikacyjną przez sieć Telbank lub na dyskietce. Dane te trafiają znów za pomocą Elixir-O do oddziału B i do systemu komputerowego banku, a dalej na rachunek klienta, który miał otrzymać te pieniądze. Ostatni etap zależy już wyłącznie od rytmu pracy oddziału B.

Schematycznie wygląda to tak:

* klient wpłaca pieniądze w oddziale A

* oddział obsługuje polecenia klienta (zajmuje to tyle czasu ile oddział A potrzebuje)

* przesłanie kwoty poprzez KIR do oddziału B w czasie maksymalnie 2 dni (przeciętnie 1)

* pieniądze są w oddziale B przekazywane na ruchunek klienta.

- Z punktu widzenia rynku, bank nie ma wyboru, musi przystąpić do systemu elektronicznych rozliczeń międzybankowych, o ile chce być nadal konkurencyjny i utrzymać swoją pozycję. Dlatego ważne jest usprawnienie systemu na tyle, aby każdy zainteresowany bank mógł do niego przystąpić w dowolnej chwili i bez problemów - mówi C. Burton.

Awaryjny system dowodzenia

W marcu br. Elixir będzie funkcjonował w pełni operacyjnie. System, o tak żywotnym znaczeniu dla bankowości, wymaga szczególnego planu na wypadek awarii lub katastrofy. System Elixir sam w sobie jest odporny na awarie. Zarówno od strony sprzętowej, jak i programowej został tak skonfigurowany, że awaria pojedynczego komponentu nie ma wpływu na tryb rozliczeń.

- Na wypadek katastrofy niezbędne jest utworzenie w miejscu odległym od obecnego, alternatywnego centrum rozliczeń elektronicznych. Odtworzenie pracy systemu po katastrofie, powinno nastąpić ściśle określonym czasie. Przestawienie z punktu widzenia możliwości technicznych może być niemal natychmiastowe, jednak zwykle wybór rozwiązania jest zoptymalizowany, w zależności od potrzeb użytkowników.

Najważniejsza przy przygotowywaniu ośrodka nie jest dostawa sprzętu, lecz logistyka postępowania na wypadek katastrofy. Konieczne jest opracowanie szeregu procedur pozwalających na przeniesienie załogi (lub przygotowanie drugiego zespołu), przestawienie sieci telekomunikacyjnej, przeniesienie lub odtworzenie danych - powiedział J. Horbowski.

Polski sektor bankowy, zdaniem specjalistów Unilot, w niektórych dziedzinach stoi na wysokim, światowym poziomie. Jednak w wielu wypadkach Unisys może pomóc polskim bankom, przekazując im doświadczenie zdobyte we współpracy z większością banków świata. Unisys zainstalował więcej systemów informatycznych w bankach Europy Środkowo-Wschodniej, niż jakakolwiek inna firma komputerowa.

Najważniejsze dla Unilotu jest zaproponowanie rozwiązania, które będzie sprawnie funkcjonowało, niezależnie od zmieniającej się często technologii - twierdzą specjaliści firmy.

Joanna Szulc

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200