Od stycznia czeka nas rewolucja pod nazwą Polski Ład. Według wielu, przygotowywany naprędce i dziurawy. Według rządu – zapewni Polsce złote lata. Ponieważ nie ma już odwołania, sprawdzamy, jakie korzyści może w nim znaleźć sektor nowoczesnych technologii.

Wygląda na to, że Polski Ład to tor z przeszkodami dla księgowych. Zapnijcie pasy.

Podatki – niższa stawka dla informatyków, ale jest warunek

Temat podatków w Polskim Ładzie zdominowała kwestia likwidacji odliczania składki zdrowotnej.

Tymczasem Polski Ład wprowadza nową obniżoną stawkę ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dla informatyków. Od 2022 r. zapłacą 12 proc. zamiast 15 proc.

Jednak z preferencji nie można skorzystać, jeśli współpracuje się z tym samym podmiotem, który był pracodawcą. Aby skorzystać z nowych przepisów, trzeba więc będzie poszukać innego szefa (ew. świadczyć usługę dla kilku, a niżej opodatkowane będą te dla nowych podmiotów).

Sprawą niejasną pozostaje tzw. ulga Morawieckiego – dla podatników zatrudnionych na etacie i zarabiających pomiędzy 6 a 11 tys. złotych brutto. W początkowych założeniach Polskiego Ładu obciążenia podatkowe znacząco wzrastały od progu 6 tys. złotych brutto miesięcznie, zostali oni bowiem uznani za „bogatych”. Po fali krytyki premier zapowiedział ulgę „dla klasy średniej”. Niejasną, ponieważ kalkulatory Polskiego Ładu, w tym ten Ministerstwa Finansów, często podają różne wartości, bynajmniej nie uwzględniające tej ulgi.

Nowe ulgi dla innowacyjnych firm

Według tegorocznego rankingu Bloomberg Innovation Index Polska zajmuje 23 miejsce w świecie (liderem jest Korea Płd.) Z kolei w tegorocznym zestawieniu Komisji Europejskiej „European Innovation Scoreboard 2021” Polska otrzymała 66 punktów (podczas gdy w 2014, od którego to roku jest ujmowana, było to tylko 51 punktów). W rankingu tym Polska oceniana jest jako Wschodzący innowator. Brzmi to trochę mniej ładnie, kiedy spojrzymy na cały raport UE. Belgia, Dania, Finlandia i Szwecja – nr 1 rankingu – to liderzy innowacji (Innovation Leaders), których wyniki w zakresie innowacji są zdecydowanie powyżej średniej UE. Austria, Estonia, Francja, Niemcy, Irlandia, Luksemburg i Niderlandy to silni innowatorzy (ang. Strong Innovators) o wynikach powyżej średniej UE. Wyniki Cypru, Czech, Grecji, Włoch, Litwy, Malty, Portugalii, Słowenii i Hiszpanii plasują się poniżej średniej UE. Państwa te zaliczono do grupy umiarkowanych innowatorów (Moderate Innovators). Bułgaria, Chorwacja, Węgry, Łotwa, Polska, Rumunia i Słowacja to początkujący innowatorzy (Emerging Innovators), których wyniki są znacznie niższe od średniej UE.

W ujęciu globalnym UE ma przewagę nad Brazylią, Chinami, Indiami, Rosją i Republiką Południowej Afryki, ale ma gorsze wyniki niż Australia, Kanada, Japonia, Korea Południowa i Stany Zjednoczone.

Polska od dawna próbuje nie dać się złapać do pułapki kraju taniej siły roboczej (a bardziej dosadnie – montowni). Stąd pomysł na cały wachlarz ulg i rozwiązań mających ułatwiać prowadzenie i rozwój innowacyjnego biznesu.

Ulga na robotyzację

Ma pomagać firmom w zwiększaniu produktywności i konkurencyjności na rynkach krajowym i międzynarodowym. Mogą z niej skorzystać firmy, które chcą zastosować roboty przemysłowe.

Ulga uprawnia do odliczenia od podstawy opodatkowania 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych w danym roku na robotyzację. Kwota odliczenia nie może jednak przekroczyć dochodu uzyskanego przez przedsiębiorcę w tym roku.

Ulgę będzie można zastosować do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację w latach 2022–2026, czyli po raz pierwszy w rozliczeniu za rok 2022.

Koszty uzyskania przychodów poniesione na robotyzację to:

a) koszty nabycia fabrycznie nowych:

• robotów przemysłowych

• maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów przemysłowych, funkcjonalnie z nimi związanych maszyn, urządzeń oraz innych rzeczy, funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi: czujników, sterowników, przekaźników, zamków bezpieczeństwa, barier fizycznych (ogrodzenia, osłony), optoelektronicznych urządzeń ochronnych (kurtyny świetlne, skanery obszarowe)

• maszyn, urządzeń lub systemów służących do zdalnego zarządzania, diagnozowania, monitorowania lub serwisowania robotów przemysłowych (czujników i kamer)

b) urządzeń do interakcji pomiędzy człowiekiem a maszyną do robotów przemysłowych

c) koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych, niezbędnych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz wyżej wymienionych środków trwałych

c) koszty nabycia usług szkoleniowych dotyczących robotów przemysłowych oraz wyżej wymienionych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych

c) opłaty leasingowe od robotów przemysłowych oraz wyżej wymienionych środków trwałych, jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący przenosi własność tych środków trwałych na korzystającego.

Z ulgi na robotyzację mogą skorzystać wszystkie firmy opodatkowane:

• według skali podatkowej (PIT-36)

• podatkiem liniowym (PIT-36L)

• podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT-8).

Ulgę można rozliczyć w kolejnych 6 latach podatkowych, w którym przedsiębiorca skorzystał lub miał prawo skorzystać z ulgi, jeżeli w danym roku podatkowym:

• przedsiębiorca poniósł stratę albo

• dochód jest niższy od kwoty przysługującego odliczenia.

Żeby skorzystać z ulgi należy złożyć wykaz poniesionych kosztów podlegających odliczeniu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie złożenia zeznania podatkowego.

Odliczeniu podlegają wydatki, które nie zostały zwrócone przedsiębiorcy w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania.

Ulga na prototyp – wsparcie przekucia pomysłu w realizację

Mogą z niej skorzystać jedynie firmy opracowujące nowe, niesprzedawane wcześniej produkty. Ułatwieniem jest niewysoko zawieszona poprzeczka – technologie nie muszą być rewolucyjne w skali globalnej, wystarczy jeśli są nowością dla ich producenta. Innowacje muszą jednak powstać w wyniku prac badawczo-rozwojowych (B+R, R&D) prowadzonych przez przedsiębiorcę. Ulga na prototyp wspiera koszty poniesione na etapie testowania nowego produktu, przed rozpoczęciem produkcji na masową skalę i przed sprzedażą.

Z ulgi na prototyp mogą skorzystać firmy opodatkowane:

• według skali podatkowej (PIT-36)

• podatkiem liniowym (PIT-36L)

• podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT-8).

Ulga uprawnia do odliczenia od podstawy opodatkowania 30% kosztów związanych z próbną produkcją oraz wprowadzeniem na rynek nowego produktu (ale maksymalnie 10% dochodu firmy).

Według resortu finansów do kosztów produkcji próbnej nowego produktu można zaliczyć:

• cenę zakupu lub koszt wytworzenia fabrycznie nowych środków trwałych niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu, zaliczonych do grup 3–6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (między innymi wszelkiego rodzaju maszyny i urządzenia)

• wydatki na ulepszenie, poniesione w celu dostosowania środka trwałego zaliczonego do grup 3–6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu

• koszty nabycia materiałów i surowców nabytych wyłącznie w celu produkcji próbnej nowego produktu.

Z kolei koszty wprowadzenia na rynek nowego produktu to:

• wydatki na badania i ekspertyzy

• wydatki na przygotowanie dokumentacji niezbędnej do uzyskania: certyfikatu, homologacji, znaku CE, znaku bezpieczeństwa

• koszty uzyskania lub utrzymania zezwolenia na obrót lub innych obowiązkowych dokumentów lub oznakowań – związanych z dopuszczeniem do obrotu lub użytkowania

• koszty badań cyklu życia produktu

• wydatki na system weryfikacji technologii środowiskowych.

Tak jak przy innych ulgach, tę można odliczyć w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty produkcji próbnej nowego produktu lub koszty wprowadzenia na rynek nowego produktu.

Firma może odliczyć ulgę odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części w zeznaniach za kolejnych 6 lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym skorzystała lub miała prawo skorzystać z odliczenia, jeżeli:

• poniosła w tym roku stratę albo

• wielkość jej dochodu jest niższa od kwoty przysługujących odliczeń.

Ulga B+R – umożliwia podwójne odliczenie wydatków

Ulga badawczo-rozwojowa (B+R) obowiązuje od 5 lat, ma zostać rozszerzona od 2022 r. Jej założenie to wsparcie prac koncepcyjnych nad nowym produktem, usługą lub procesem. Tak więc mogą z niej skorzystać firmy oferujące usługi. Od 1 stycznia 2022 r. będzie można łączyć ulgę B+R z innymi (np. z IP Box), wzrośnie też limit odliczeń na koszty pracownicze.

Jej mechanizm polega na tym, że część wydatków poniesionych na działalność badawczo-rozwojową w deklaracji rocznej można odliczyć podwójnie. Głównym wyznacznikiem prac badawczo-rozwojowych (B+R) jest twórczy charakter działalności.

Tak jak w uldze na prototyp, efekt działalności B+R nie musi być innowacją na skalę międzynarodową, nie ma znaczenia, czy takie rozwiązania stosuje konkurencja. Wystarczy, że jest to nowość dla firmy korzystającej z tej ulgi.

Ulgi na prototyp i B+R są komplementarne.

Koszty kwalifikowane to:

• wynagrodzenia (wraz z narzutami) i składek pracowników zatrudnionych na etacie oraz na podstawie umów cywilnoprawnych (ale nie B2B) w części, w jakiej wykonywanie prac rozwojowych ma się do całości czasu ich pracy; te osoby muszą poświęcać na działalność B+R minimum 50% czasu pracy

• surowców i materiałów;

• amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych do prac rozwojowych;

• nabycia innego sprzętu wykorzystywanego w prowadzonych pracach;

• korzystania z aparatury naukowo-badawczej

• różnego rodzaju ekspertyz i opinii, o ile wykonywane są określone podmioty wskazane w ustawie o szkolnictwie wyższym (np. uczelnie lub instytuty badawcze);

• ochrony patentowej.

Nie można odliczyć prac, których firma nie wykonuje we własnym zakresie, np. zakupu systemu, doradztwo czy wynagrodzenia dla osób samozatrudnionych.

Od stycznia 2022 r. koszty pracownicze (wynagrodzenia i składki pracowników oraz osób współpracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, ale nie umów B2B) będzie można odliczyć w ramach ulgi B+R w wysokości 200%.

Centra badawczo-rozwojowe będą uprawnione do odliczenia 200% wydatków kwalifikowalnych.

Ulga wymaga wypełnienia formalności, np. osobnego ewidencjonowania kosztów na działalność badawczo-rozwojową oraz czasu pracy zajmujących się nią pracowników. W razie wątpliwości warto wystąpić do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o interpretację indywidualną, która potwierdzi prawo do stosowania ulgi w danej firmie.

Jak informuje Ministerstwo Finansów, od 2022 roku przedsiębiorca, który komercjalizuje wyniki prac badawczo-rozwojowych i osiąga z nich dochody kwalifikowane (w rozumieniu przepisów o IP Box) oraz ponosi koszty kwalifikowane do ulgi B+R, będzie mógł stosować obie ulgi jednocześnie.

Ulga IP Box

Nazwa pochodzi od angielskiego „Intellectual Property”. Jest to w opodatkowaniu dochodów wynikających z praw własności intelektualnej, a mogą z niej skorzystać przedsiębiorcy prowadzących działalność badawczo-rozwojową oraz wytwarzających kwalifikowane IP. Trzeba spełnić oba te warunki jednocześnie.

Ulga ta ma opinię skierowanej wprost do sektora nowych technologii. IP BOX to prawo do płacenia podatku w wysokości 5% od dochodów uzyskanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w podatku PIT i CIT. Najczęściej korzystają z niej programiści (zawsze jednak warto „wykupić ubezpieczenie”, czyli wystąpić do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o interpretację indywidualną).

Standardowo, nie ma możliwości zastosowania prawa do ulgi w zaliczkach na podatek. W okresie epidemii pojawił się jednak wyjątek: przedsiębiorcy, którzy dochody uzyskują z praw własności intelektualnej, wykorzystywanych do przeciwdziałania COVID19 mogą odliczać ją od zaliczek.

Zgodnie z ustawą o CIT, do kwalifikowanych IP zalicza się:

• patent

• prawo ochronne na wzór użytkowy

• prawo z rejestracji wzoru przemysłowego

• dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin

• prawo z rejestracji topografii układu scalonego

• prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonego do obrotu oraz wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie o ochronie prawnej odmian roślin

• autorskie prawo do programu komputerowego.

Jest to ulga trudna w zastosowaniu, skomplikowały ją jeszcze tzw. przepisy covidowe. Ministerstwo Finansów opracowało wytyczne na temat jej stosowania, dostępne pod tym adresem:https://www.podatki.gov.pl/media/5137/obja%C5%9Bnienia-podatkowe-z-15-lipca-2019-r-w-sprawie-ip-box.pdf

Ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników

Z kolei ta ulga ta wyklucza się niejako z ulgą B+R (nie obejmuje podatników, którzy korzystają z prawa do zwrotu gotówkowego uregulowanego w uldze B+R). Również mogą z niej skorzystać firmy rozliczające się według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Ulga dotyczy przychodów pracowników, których czas pracy przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej wynosi co najmniej 50% ogólnego czasu pracy. Pracownicy mogą być zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, umowy-zlecenia, umowy dzieło lub z tytułu praw autorskich.

Przedsiębiorcy korzystający z ulgi muszą prowadzić dodatkową ewidencję czasu pracy dla potrzeb działalności B+R.

W przypadku utraty prawa do ulgi przedsiębiorca musi zwrócić jej wartość.

Wysokość odliczenia wynosi:

• iloczyn stawki podatkowej 17% oraz kwoty niedoliczonej ulgi B+R dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych (PIT-36)

• iloczyn stawki podatkowej 19% oraz kwoty nieodliczonej ulgi B+R dla przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym (PIT-36L)

• iloczyn stawki podatku CIT oraz kwoty nieodliczonej ulgi B+R dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych (CIT-8).

Przedsiębiorca może odliczyć ulgę na innowacyjnych pracowników począwszy od następnego miesiąca po miesiącu, w którym złożył swoje zeznanie podatkowe. Odliczenie stosuje do końca roku podatkowego, w którym złożył zeznanie z wykazaną kwotą ulgi na innowacyjnych pracowników.

Ulga na ekspansję i rozwój firm – możliwość dwukrotnego odliczenia wydatków

Polski Ład umożliwia (od stycznia 2022) dodatkowego odliczenia kosztów, które musi ponieść firma, aby rozszerzać swoje rynki zbytu (w tym zagraniczne). Wydatki na ekspansję będą mogły zostać odliczone dwukrotnie – raz jako koszty uzyskania przychodów, drugi raz w ramach ulgi – przy czym dla celów proponowanej ulgi odliczeniu może podlegać maksymalnie 1 mln zł w danym roku podatkowym. Jedynym warunkiem jest wzrost sprzedaży danego towaru o 30% w ciągu dwóch lat.

Od podstawy opodatkowania przedsiębiorca odliczy koszty, które poniósł w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów. Nie ma znaczenia wielkość przedsiębiorstwa.

Wśród warunków jest opodatkowanie firmy według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub

podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Drugi warunek skorzystania z ulgi dotyczy wielkości przychodów - w ciągu kolejnych 2 lat podatkowych od końca roku, w którym firma poniosła koszty zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów:

• zwiększyła przychody ze sprzedaży produktów w kolejnym roku lub

• wprowadziła na rynek produkty nowe bądź też w na nowym rynku (=kraju).

Do ww. kosztów można zaliczyć wydatki poniesione na:

• uczestnictwo w targach zagranicznych

• reklamę, promocję i komunikację)

• zmianę designu opakowań

• przygotowania dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów – w szczególności dotyczącej certyfikacji towarów i rejestracji znaków towarowych

• przygotowania dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu, a także w celu składania ofert innym podmiotom.

Przedsiębiorca może odliczyć ulgę w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniósł koszty na zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów.

Jeżeli odliczenie w ramach ulgi jest wyższe od dochodu, który firma osiągnęła w danym roku podatkowym (albo wręcz odnotowała stratę), to możliwe jest dokonanie odliczenia w zeznaniach za kolejnych 6 lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym firma miała prawo do tej ulgi.

Ulgi (nie tylko) dla start-upów

Polska ma ambicje stania się supernowoczesnym centrum kapitałowym dla naszej części Europy – tak wynika z deklaracji oraz działań ministra finansów Tadeusza Kościńskiego. Od stycznia 2022 r., w ramach rozwoju Strategii Rynku Kapitałowego, powstaje możliwość skorzystania z kilku zachęt do inwestowania w innowacje.

Ulga dla Venture Capital

Polega na tym, że fundusz VC inwestujący w innowacyjną firmę może odliczyć od dochodu 50% inwestycji (ale nie więcej niż 250 tys. złotych rocznie). Warunek to trzymanie w portfelu akcji innowacyjnej firmy (VC musi ich nabyć minimum 5%) nie krócej niż przez 24 miesiące.

Ulga na IPO, dla emitentów oraz inwestorów indywidualnych

Można z niej skorzystać tylko raz, jest bowiem skierowana do spółek nienotowanych wcześniej

na Giełdzie Papierów Wartościowych. Musi to być spółka akcyjna będąca polskim rezydentem podatkowym. Może odliczyć wydatki bezpośrednio związane z pierwszą emisją akcji na GPW (np. na opłaty notarialne, sądowe, giełdowe, skarbowe, a także z związane z tym usługi eksperckie, przygotowanie prospektu emisyjnego itp.). Łącznie można odpisać aż 150% bezpośrednich wydatków (choć same usługi doradcze to maksymalnie 50 tys. zł odpisu).

Ulga ta ma też ładny rewers dla inwestorów: każdy inwestor indywidualny, który kupi akcje firmy w ramach IPO i zachowa je w portfelu przez minimum 3 lata zostanie zwolniony z tzw. podatku Belki przy ich sprzedaży.

Ulga konsolidacyjna

Z tej ulgi mogą skorzystać tylko płatnicy CIT. Firma może odliczyć maksymalnie 250 tys. zł rocznie od podstawy opodatkowania, jeżeli zakupi udziały bądź akcje polskiej lub zagranicznej spółki kapitałowej (czyli SA i z o. o.). Spółka zagraniczna musi mieć jednak siedzibę w kraju, z którym Polska ma ważną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Udziały/akcje trzeba zatrzymać przez nie mniej niż 36 miesięcy, aby nie stracić prawa do ulgi. Do wydatków kwalifikowanych w uldze zalicza się nie tylko koszt samych akcji, ale też wycenę i obsługę prawną zakupu, podatki, opłaty notarialne, skarbowe i sądowe.

Zebraliśmy w tym zestawieniu elementy rewolucji podatkowej w Polskim Ładzie, które mogą być przydatne dla przedsiębiorców z sektora IT. Oprócz wyżej omówionych ulg, mających stymulować przedsiębiorczość, wchodzi wiele nowych obowiązków dla firm, a tradycyjnie na pierwszy ogień zostali rzuceni księgowi, którzy np. w bieżącym grudniu muszą rozliczać jednocześnie w dwóch systemach.

Czy nowy system zachęt rzeczywiście wzmocni polskich przedsiębiorców i zatrzyma ich w kraju? Mało firm jest nadal zainteresowanych poprzednim sztandarowym produktem resortu finansów, czyli Estońskim CIT-em.

Tak więc, o ile absolutnie każdy księgowy ma już alergię na Polski Ład, warto na chłodno rozważyć nowe rozwiązania o charakterze stymulacyjnym.