Dodatkowym, lecz ważnym elementem oprogramowania inżynierskiego są biblioteki i bazy danych, zawierające informacje o standardowych elementach wykorzystywanych w projektach, ich parametrach i cenach. Tego typu produkty mogą znacznie ułatwić i przyspieszyć projektowanie i tworzenie dokumentacji oraz kosztorysów. Praktycznie każdemu pakietowi oprogramowania i każdej jego specjalizowanej wersji towarzyszą tego rodzaju biblioteki.

Podstawowe rodzaje podręcznych bibliotek i baz danych odpowiadają ogólnemu podziałowi aplikacji inżynierskich na trzy grupy produktów: programy kosztorysujące, wspomagające projektowanie (w tym programy kreślarskie) i oprogramowanie klasy GIS.

Kosztorysowanie z komputerem

Programy kosztorysujące to jeden z popularniejszych rodzajów programów inżynierskich. Ich dostawcami są zwykle firmy polskie, a odbiorcami zarówno projektanci, jak i wykonawcy lub inwestorzy. Jest to więc dość duży i chłonny rynek. Obszarem zastosowania programów kosztorysujących jest przede wszystkim budownictwo.

Podstawą wykonania kosztorysu jest zestaw katalogów (najczęściej tzw. KNR-ów - Katalogów Nakładów Rzeczowych), które określają części składowe każdej czynności, jej pracochłonność, ilość zużytych materiałów oraz czas pracy używanego sprzętu. Do obliczenia pełnych kosztów inwestycji potrzebne są także dane dotyczące kosztów użytych materiałów, które zawarte są w cennikach, publikowanych (często na dyskietkach) przez takie firmy, jak SEKONCENBUD, Orgbud czy Bistyp. Niezależnie od tego, zarówno bazy danych zawierające katalogi, jak i bazy cen użytkownik może tworzyć samodzielnie.

Katalogów KNR jest ponad sto. Kosztorysant wypełniający standardowy formularz, zamiast wertować stosy zeszytów, może skorzystać z dołączonej do oprogramowania bazy danych. Bazy te coraz częściej można aktualizować za pośrednictwem Internetu. Po przywołaniu jej na ekran można półautomatycznie nanosić na formularz wszystkie normy i opisy poszczególnych prac w procesie inwestycyjnym. Szczególnie ważna jest możliwość przenoszenia pozycji z katalogu do kosztorysu przy jednoczesnym podglądzie na ekranie obu dokumentów. Wiąże się z tym zdolność do wcześniejszego przeszukiwania katalogów w celu wyszukania składników i pozycji potrzebnych do konkretnej wyceny.

Praktycznie każdy dostępny na rynku program kosztorysujący zapewnia elastyczną współpracę z wieloma cennikami publikowanymi w kraju. Funkcje tworzenia baz cennikowych natomiast pozwalają na dokonywanie własnej wyceny odpowiednich pozycji w kosztorysie. Kolejny stopień swobody akceptowany przez programy do kosztorysowania to definiowanie narzutów, zarówno pod względem wartości procentowej, jak i struktury. Wraz z możliwością ustalania różnych grup materiałów i sprzętu (np. materiały inwestora, sypkie, sprzęt ciężki) określenie narzutów pozwala na opracowanie praktycznie dowolnego kosztorysu.

Dla mechanika lub architekta

Inna sytuacja panuje na rynku programów inżynierskich do wspomagania projektowania - CAD. Oprogramowanie tego typu najczęściej oferują firmy zagraniczne. Wiele programów wyposażono w standardowe zestawy biblioteczne symboli lub elementów, pomagające np. mechanikom przy konstrukcji maszyn (normalia, czyli biblioteki elementów, typowe kształtki), architektom przy projektowaniu domów (biblioteka drzwi, okien, ścian, mebli, zieleni przydomowej itp.) lub inżynierom posługującym się schematami i symbolami (biblioteki symboli do instalacji elektrycznych, telekomunikacyjnych, geodezyjnych, dla służb publicznych). Każda z bibliotek to zbiór rysunków bądź symboli (mechanicznych, architektonicznych, elektrycznych) albo podzespołów, urządzeń, mebli i innych elementów. W zależności od wybranego wariantu rysunki te mogą być płaskie lub przestrzenne, stałe wymiarowo lub parametryczne. Oprócz informacji graficznej, biblioteki mogą zawierać inne, niegraficzne atrybuty, pozwalające każdemu z elementów bibliotecznych przyporządkować cenę, adres producenta, parametry użytkowe, opis itp. Biblioteki oferowane są nie tylko jako zbiór samych rysunków - zwykle są to też katalogi zawierające rysunki z opisami. Niezwykle ważna jest łatwość, z jaką można wstawiać symbol czy element biblioteczny do rysunku, dlatego biblioteki opracowywane są przeważnie pod kątem konkretnego programu inżynierskiego.

Biblioteką jest zarówno prosty program z oknem wyświetlającym obraz symbolu i jego nazwę, jak i biblioteka złożona, oparta na profesjonalnej bazie danych, pozwalająca na tworzenie zestawień wstawionych elementów i materiałowych, uzyskanie danych wymiarowych elementów, obliczanie cen na podstawie wymiarów elementów, użytych materiałów itp.

Tak skonstruowane biblioteki umożliwiają skrócenie czasu tworzenia projektu, automatyzują i upraszczają prace inżyniera i eliminują możliwość powstawania błędów. Przykładem biblioteki elementów może być oferowana na CD-ROM-ie biblioteka konstrukcji elektromechanicznych PowerParts, dodawana przez firmę Autodesk do każdego programu AutoCAD, Mechanical Desktop i aplikacji Genius. Zapisane są w niej katalogi elementów 20 firm, m.in. Bosch, Siemens, Festo i Mannesmann. Powstawanie bibliotek gotowych elementów np. do wyposażenia wnętrz czy bibliotek mebli pozwala jednocześnie producentom tych produktów na promocję swojej oferty (we wszystkich wariantach wzorów i kolorów, niezależnie od stanu magazynów). Często producenci przesyłają swoje katalogi projektantom, pośrednikom lub dystrybutorom. Niestety, tego typu promocja nie jest popularna wśród firm krajowych. Być może sytuacja ta zmieni się choć w niewielkim stopniu wraz z ukazaniem się na rynku w niedalekiej przyszłości polskiej wersji PowerParts. Do zastosowań mechanicznych niezwykle ważne są biblioteki elementów znormalizowanych. Są to biblioteki łożysk, śrub, nakrętek, kołków itp. Przykładem - bogata biblioteka tzw. normaliów sprzedawana wraz z programem Genius. Jej elementy są dostępne w 8 standardach norm (np. ISO, DIN, ANSI, Polskie Normy).

Oferowane na krajowym rynku biblioteki stowarzyszone z programami inżynierskimi nie zawsze są dostosowane do polskich warunków. Zwykle są to biblioteki elementów katalogowych, których nie ma u nas, a biblioteki symboli nie zawsze są zgodne z Polskimi Normami. Brak bibliotek opartych na dostępnych na rynku elementach i korzystających z symboli lub elementów znormalizowanych zgodnie z PN są dużą niedogodnością pakietów, szczególnie pojawiających się na naszym rynku. Na użyteczność takich programów może wpływać import bibliotek zbudowanych z myślą o innym programie lub tworzenie własnych przez użytkownika, jeśli takie funkcje są dostępne.

Są firmy, które opracowują biblioteki zgodne z realiami krajowymi do tak popularnych programów, jak MicroStation, Solid Edge, Drafting, AutoCAD, Imagineer. Zajmują się tym głównie twórcy aplikacji opartych na niezależnych produktach, które są jednocześnie platformą do tworzenia specjalistycznych rozwiązań branżowych (AutoCAD, MicroStation). Dzięki takiej filozofii działania powstaje wiele aplikacji krajowych z dołączanymi mniej lub bardziej obszernymi bibliotekami uniwersalnymi (symbole, normalia) lub branżowymi. Wymienić tu można aplikację firmy IGE, opartą na MicroStation, aplikację WSGNorma, produkty oferowane przez TDS Technik, Abrys i wiele innych.

GIS zawsze działa lokalnie

Inny charakter mają biblioteki stowarzyszone z systemami informacji geograficznej GIS (systemy te nazywa się często przestrzennymi bazami danych). Specyfika tego oprogramowania polega na ścisłej współpracy danych graficznych z niegraficznymi, czyli map numerycznych z zewnętrznymi systemami baz danych. W średnich i większych systemach GIS są to najczęściej systemy baz SQL (np. Sybase, Informix, Oracle). Podstawowe oprogramowanie GIS służy do tworzenia, edycji i zarządzania systemem map i skorelowanymi z nimi informacjami. Dzięki stosowaniu przestrzennych systemów baz danych możliwe jest, poza prezentacją danych, prowadzenie odpowiednich analiz oraz tworzenie bilansów, wykazów, rejestrów, wyrysów i wypisów, które mogą służyć do wspomagania podejmowania decyzji. System relacyjnej bazy danych, stowarzyszony z GIS, może być także wykorzystany do integracji i obsługi dotychczas istniejących i rozproszonych opisowych baz danych w firmie lub urzędzie.

Również i w przypadku tych produktów dużą rolę odgrywają biblioteki graficzne. Zawierają one głównie symbole graficzne do map cyfrowych. Na polskim rynku dostępne są biblioteki GIS dostosowane do realiów krajowych, np. nowa wersja Geo-Info - systemu do zastosowań w administracji samorządowej. Lecz po instalacji odpowiednich bibliotek-nakładek (nakładka telekomunikacyjna, kolejowa) umożliwia łatwe tworzenie map cyfrowych wyposażonych w standardowe symbole. Ponadto oferowane są opracowane, gotowe mapy cyfrowe kraju, powiatów, gmin lub miast, które można uzupełniać o własne dane przestrzenne. Takie "surowe" mapy oferuje m.in. Geodan, Imagis, StrateGIS.