Biblioteka przyszłości

"W systemie tym pojemniki magazynowane są nie w jednym, lecz w pięciu rzędach, na regałach o wysokości prawie 9 metrów" - mówi Jurand Jarecki, architekt. "Kiedy zamówienie na książkę dociera przez sieć komputerową do jednego z pięciu podajników zwanych mustangami, po szynach przesuwa się on do wskazanego miejsca w swoim segmencie magazynu i podnosi na odpowiednią wysokość. Wysuwa następnie pięć połączonych ze sobą pudełek, odkłada na bok zbędne (zapamiętując jednak ich tymczasowe miejsca), a właściwe pudełko przenosi na pas transmisyjny, którym dociera ono do stanowiska magazyniera". W pojemniku znajduje się około 30 tomów, każdy w kopercie opatrzonej kodem kreskowym. Magazynier identyfikuje książkę za pomocą elektronicznego czytnika kodów, kontrolując przepływ informacji na ekranie komputera. Wkłada następnie książkę do pojemnika teleliftu, który poruszając się w pionie i poziomie po szynie błyskawicznie dociera do odpowiedniej czytelni lub wypożyczalni. " Centralny komputer optymalizuje pracę systemu. Na podstawie prowadzonej przez siebie statystyki wskazuje najintensywniej eksploatowane pojemniki, które trafiają do pierwszego, najłatwiej dostępnego szeregu w regale" - wyjaśnia Jurand Jarecki.

System biblioteczny

Biblioteka Śląska kupiła system PROLIB w 1994 r. "PROLIB jest przeznaczony do obsługi i zarządzania różnego rodzaju bibliotek, wspomaga wszystkie czynności związane z udostępnianiem dokumentów, rejestracją i kontrolą czytelników, kontrolą zwrotów dokumentów oraz planowaniem i statystyką pracy biblioteki" - mówi Adam Jeske, prezes firmy Max Elektronik. System jest zbudowany z modułów (gromadzenie dokumentów, opracowanie wydawnictw zwartych, ciągłych i czasopism, wypożyczalnia, katalog OPAC) połączonych w bloki funkcjonalne, co umożliwia odpowiedni dobór funkcji oprogramowania dla potrzeb danej biblioteki bez konieczności zakupu pełnego oprogramowania.

Zdaniem Jana Malickiego, bibliotekarze, wykorzystując zintegrowany system, natychmiast wiedzą, jakie są nowe nabytki biblioteki, i mogą od razu z nich skorzystać. Administracja zaś zyskuje pełną kontrolę nad zakupami od chwili zamówienia książki czy czasopisma do płatności za fakturę. Zmienia to radykalnie model zarządzania biblioteką.

Wprowadzenie na taką skalę rozwiązań informatycznych powoduje, że w bibliotece zastosowano też nowe koncepcje metodyczne do opracowywania zbiorów i udostępniania książek. Zmienił się system organizacji i pracy biblioteki. Książka nie wędruje już od stanowiska do stanowiska. Wprowadzenie informacji o książce do bazy danych powoduje, że akcesje i sygnatury są dostępne natychmiast dla wszystkich, którzy mogą pracować jednocześnie.

Informacja na zawołanie

Wielu pracowników i niektórzy starsi czytelnicy muszą przemóc w sobie lęk przed komputerami, które w pierwszej chwili przytłaczają człowieka przyzwyczajonego do tradycyjnych metod pracy. To szok technologiczny uczyć się i pracować w bibliotece, która przerosła najśmielsze oczekiwania jej pomysłodawców. A może inaczej. Tylko nieliczni, jak prof. Jan Malicki, wierzyli, że można zbudować bibliotekę, która zrewolucjonizuje sposób docierania do informacji: szybko i przyjaźnie.

"Chociaż lepiej czuję się w średniowieczu niż we współczesności, nie boję się informatyki" - deklaruje prof. Jan Malicki. "Bez niej nie byłoby nowoczesnego dostępu do źródeł. Obecnie wśród bibliotekarzy ścierają się dwie tendencje: pierwsza preferuje wolny dostęp do półek, do wszystkich książek, druga - szybkość informacji. Opowiadam się za drugą tendencją. Dzisiaj liczy się przede wszystkim czas dostępu do informacji, źródeł. Model wolnego dostępu do półek jest typowy dla placówek o charakterze tylko i wyłącznie naukowym, gdzie można czytać, studiować i kontemplować. My zaś stawiamy na czytelnika, któremu zależy na szybkim dostępie do informacji".

Wilhelm z Baskerville byłby zachwycony, pracując w katowickim Gmachu. Czcigodne Jorge przekląłby tę bibliotekę jako szatański wynalazek.

Rozwiązania techniczne w Bibliotece Śląskiej

Oprogramowanie

Podstawowe aplikacje to: system zarządzania biblioteką PROLIB dla 180 użytkowników, katalog książek PROLIB OPAC WWW dla 50 użytkowników, PROMAX - Bibliografia Śląska, PROWEB - PROMAX Web Gateway i POMOST - integrujący PROLIB z systemem LibroMag, zarządzającym magazynem wysokiego składowania. Systemami operacyjnymi są: Sun Solaris 2.6, Windows NT i Windows 95.

Sprzęt

W sieci pracują serwery Sun Sparc Server 1000E, Sun Ultra Enterprise 3000, Sun Netra, które wykorzystują Sun Sparc Storage Array. Biblioteka korzysta ze 150 komputerów PC (w tym modele wyposażone w funkcje multimedialne) i 80 terminali (połowa dostępna jest w katalogach i czytelniach). Biblioteka jest podłączona do Internetu łączem światłowodowym poprzez sieć POL-34.


TOP 200