Gmach w PROLIB-ie

LIBROMAG jest w pełni zintegrowany z kompleksowym systemem zarządzania biblioteką PROLIB, który powstał w firmie Max Elektronik SA z Zielonej Góry. Zresztą, bez niego magazyn wysokiego składowania nie miałby sensu. Tylko biblioteka o całkowicie skomputeryzowanym katalogu może w pełni wykorzystać tego typu magazyn.

Biblioteka Śląska zakupiła system PROLIB w 1994 r. "To był na Śląsku pierwszy klient, który zaufał temu systemowi" - wyznaje Adam Jeske, prezes Max Elektronik SA. - "Za nimi poszły inne śląskie biblioteki". Podkreśla, że sukces w realizacji kontraktu na kompleksową komputeryzację nowego gmachu biblioteki otwiera zupełnie nowy rozdział w dziejach firmy. Jego zdaniem, odtąd firma może brać udział w innych wielkich przetargach, nie obawiając się, że nie podoła wymaganiom.

"PROLIB jest przeznaczony do obsługi i zarządzania wszelkiego rodzaju bibliotekami, wspomaga wszystkie czynności związane z udostępnianiem dokumentów, rejestracją i kontrolą czytelników, kontrolą zwrotów dokumentów oraz planowaniem i statystyką pracy biblioteki" - opowiada Adam Jeske. Jak tłumaczy, system zbudowany jest z modułów (gromadzenie dokumentów, opracowanie wydawnictw zwartych, ciągłych i czasopism, wypożyczalnia, katalog OPAC - Online Public Access Catalogs) połączonych w bloki funkcjonalne, co umożliwia odpowiedni dobór funkcji oprogramowania do potrzeb danej biblioteki bez konieczności zakupu pełnego oprogramowania.

Zdaniem prof. dr. hab. Jana Malickiego, dyrektora Biblioteki Śląskiej, bibliotekarze wykorzystując zintegrowany system natychmiast wiedzą, jakie są nowe nabytki biblioteki, i od razu mogą z nich skorzystać. Administracja natomiast zyskuje pełną kontrolę nad zakupami od chwili zamówienia książki czy czasopisma do płatności za fakturę. Zmienia to radykalnie model zarządzania biblioteką, która upodabnia się do przedsiębiorstw wykorzystujących systemy klasy ERP.

Czytelnik w Gmachu

Wprowadzenie skomputeryzowanych katalogów uniezależnia czytelnika od bibliotekarza. Może sam zaplanować kolejność czytania książek i moment, w którym po nie sięgnie. Nie musi obawiać się kaprysów magazyniera, chyba że jest przesądny i nie wierzy robotom. Twórcy systemu LIBROMAG przyznają jednak, że jeżeli nastąpiłby błąd w programie albo książka zostałaby włożona przez magazyniera do pojemnika o innym kodzie kreskowym niż ten, który wcześniej wprowadził do systemu, to dany tytuł mógłby się odnaleźć już tylko przez przypadek.

Czytelnik przeprowadza kwerendę w katalogu OPAC na ekranie terminala umieszczonego w bibliotece lub przeszukuje zbiory przez Internet. Jeśli jest zarejestrowanym użytkownikiem, może złożyć elektroniczny rewers. W przypadku, gdy książka znajduje się w magazynie wysokiego składowania, czytelnik, zamawiając ją, sam uruchamia robota, który odtąd postępuje zgodnie z opisaną procedurą. Jeżeli zaś książka jest przechowywana w magazynach zwartych przesuwanych, to elektroniczny rewers trafia do dyżurnego bibliotekarza, który wyszuka żądany tytuł i przekaże go czytelnikowi, wykorzystując telelift.

Taka organizacja pracy biblioteki diametralnie zmienia szybkość korzystania z wiedzy. Oczywiście są biblioteki, które próbują problem ten rozwiązać w inny sposób, np. pozwalając samodzielnie czytelnikom szukać książek wśród wolno stojących regałów. Jest to metoda charakterystyczna dla bibliotek akademickich, wprowadzana w nowo budowanej Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Jej wadą jest duży bałagan, jaki powstaje po całodziennej pracy dziesiątków studentów, nie zawsze odkładających książki na specjalne stoliki, a próbujących je odkładać na półki według własnego widzimisię. Koszt budowy magazynu wysokiego składowania odstrasza jednak wielu bibliotekarzy. Przykładowo, z rozwiązania tego - mimo uznania go za bardzo efektywny - nie skorzystały władze Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybrały swobodny dostęp do półek.

Jak będzie funkcjonowała Biblioteka Śląska, okaże się jesienią, kiedy czytelnicy codziennie będą sprawdzać jej funkcjonalność. Jeżeli organizacja pracy w nowym gmachu zdobędzie zwolenników, być może znowu nabierze rumieńców pewien stary dowcip. Spotyka się trzech przyjaciół. Pierwszy jest dziennikarzem, drugi prawnikiem, a trzeci historykiem. Pytają się nawzajem czy lepiej mieć żonę, czy kochankę? Dziennikarz twierdzi, że kochankę. Prawnik (jakby inaczej...) żonę! A historyk mówi, że żonę i kochankę. "Bo żona myśli, że jestem u kochanki, kochanka sądzi, że u żony, a ja tymczasem idę do... biblioteki" - wyjaśnia historyk.

Oby nowy gmach Biblioteki Śląskiej nie spowodował większych perturbacji w życiu rodzinnym naukowców...