Autostrady informacji

SAS to pakiet o dość dziwnej kondycji rynkowej. W Polsce jest praktycznie nie znany nawet profesjonalistom. Natomiast w byłym Związku Radzieckim korzysta z niego kilkanaście silnych ośrodków, mimo, że ludzie radzieccy nigdy nie zniżyli się do zakupienia choćby jednego egzemplarza pakietu...

SAS to pakiet o dość dziwnej kondycji rynkowej. W Polsce jest praktycznie nie znany nawet profesjonalistom. Natomiast w byłym Związku Radzieckim korzysta z niego kilkanaście silnych ośrodków, mimo, że ludzie radzieccy nigdy nie zniżyli się do zakupienia choćby jednego egzemplarza pakietu...

SAS zalicza się na Zachodzie do czołówki najbardziej popularnych pakietów oprogramowania użytkowego, zwłaszcza na dużych komputerach, które stanowią jego naturalną, choć bynajmniej nie wyłączną, glebę. SAS legitymuje się ponad 3 mln użytkowników w 105 krajach świata i ponad 140 tys. instalacji (8 tys. na mainframach, 3500 na VAX-ach i 2500 na stacjach Unixowych, reszta zaś na PC). Wyznawcy - bo tak trzeba ich określić - SAS-a rekrutują się z prawie wszystkich dziedzin działalności intelektualnej, od zarządzania, wspomagania podejmowania decyzji i marketingu do zaawansowanej analizy statystycznej, prognozowania i modelowania.

Co to jest SAS?

SAS to niezwykle bogaty system bazy informacyjnej, w odróżnieniu od bazy transakcyjnej (z takimi mamy zwykle do czynienia). Nie jest to tradycyjna baza danych, bowiem jego konstrukcja zdecydowanie preferuje odczytywanie i interpretację zawartości już istniejących baz danych, o wiele mniejsze znaczenie przykładając do operacji przesyłu i zapisu. Mimo więc, że SAS-em można robić to wszystko, co z pomocą każdego systemu bazowego, to nie nadaje się on np. do budowania systemu rezerwacji miejsc hotelowych. Należałoby bowiem wykonywać bardzo wiele operacji przesyłu i zapisu.

Rynkowym hasłem SAS-a jest "information delivery" - dostarczanie informacji. Pod tym określeniem kryje się technologia informatyczna, zorientowana na integrację wszystkich zasobów danych w instytucji, przetwarzanie tych zasobów w użyteczne informacje oraz dystrybucja informacji wśród właściwych adresatów.

Rolą SAS-a jest więc raczej integracja baz, niż ich tworzenie. Rozwijany od wielu już lat, głównie dla dużych komputerów typu mainframe, dziś obejmuje swym działaniem olbrzymią gamę platform sprzętowo-systemowych, potrafiąc samodzielnie i automatycznie rozpoznać i odczytać praktycznie każdą bazę danych. Stąd popularna, lansowana przez producenta przenośnia, która figuruje w tytule tego artykułu.

O istocie SAS-a stanowią przede wszystkim możliwości obróbki i interpretacji danych, a także względnie łatwego budowania własnych narzędzi do takich celów.

Platformy

SAS ma budowę modularną, która umożliwia - bez szkody dla funkcjonalności - instalację tylko tych elementów systemu, które są danemu użytkownikowi potrzebne. Jego struktura zapewnia dopasowanie do różnych maszyn (MultiVendor Architecture), zapewniając pełną niezależność software'u od sprzętu. Dzięki temu aplikacje rozwinięte w systemie SAS można przenosić pomiędzy różnymi platformami, bez żadnych zmian kodu.

Na liście "przezroczystych" dla SAS-a systemów operacyjnych figurują m.in.: MVS, CMS, VSE (mainframe'y), VAX/VMS, IBM AIX, DEC ULTRIX, HP-UX, HPDomain OS, SUN SunOS, BULL DPX/2 B.O.S., Siemens Nixdorf SINIX, NEXTstep, Data General DG-UX, Silicon Graphics IRIX, MIPS RISC/os, i wszystkie systemy standardu "Open 88", OS/400, MS DOS, OS/2 i Windows. Na każdej z tych platform SAS wygląda i działa jednakowo.

SAS bez kłopotów rozpoznaje i odczytuje m.in. następujące systemy baz danych: DB2, IMS-DL/1, SQL/DS, CA-DATACOM/DB, ADABAS, Rdb/VMS, ORACLE, Ingres, Oracle, Sybase, Ingres, Database Manager, Dbase, Lotus. Moduł SAS/CONNECT łączy zasoby danych w jedną całość. Na przykład, pracując na PC można wykonywać program na mainframe'ie korzystając z danych umieszczonych na VAX-ie, bez potrzeby interesowania się fizycznym podłożem operacji.

Oczywiście, system SAS uwzględnia wszystkie popularne protokoły sieciowe. W przetwarzaniu rozproszonym umożliwia wykorzystanie modelu client/server lub peer-to-peer a w rozproszonym środowisku pozostawia swobodę wyboru miejsca przechowywania danych oraz wykonania programów.

Jeżeli jakiś system nie figuruje na liście gotowych interfejsów, użytkownik ma do dyspozycji wszelkie narzędzia, do samodzielnego zrobienia go.

Współpracując ze wszystkimi liczącymi się producentami sprzętu i oprogramowania, SAS Institute potrafi zapewnić swym klientom bardzo szybką reakcję na wszelkie nowinki informatyczne. Na ogół nowości rynkowe znajdują natychmiastowe odbicie w produktach SAS-a. Na przykład, Instytut już poinformował o powstaniu software'u na systemy operacyjne przygotowywane dla procesora Alpha.

Programować w SAS-ie

SAS nie skazuje użytkownika na moduły już zakupione. W module Base SAS znajdujemy bowiem obiektowy język programowania czwartej generacji, służący do tworzenia oprogramowania dla własnego środowiska. Do dyspozycji mamy ponad 70 gotowych procedur do operacji na plikach danych, a ponadto relacyjną bazę danych SQL i gotowe narzędzia statystyki deskryptywnej (opisowej). Twórcy aplikacji mogą korzystać z gotowych obiektów z wbudowanymi mechanizmami programowania aplikacyjnego, które umożliwiają szybkie ich tworzenie i modyfikowanie. środowisko rozwoju aplikacji SAS/EIS oferuje szeroką gamę obiektów i akcji, wystarczy wyznaczyć ich parametry i połączyć w całość. Dostępne są najnowocześniejsze techniki programowania obiektowego, jak hot-spots, drill-down, traffic-lighting, context-sensitive reporting, itp. Osobne mechanizmy służą budowie elementów interakcyjnych aplikacji. Moduł SAS/GRAPH zawiera procedury generujące wszelkiego rodzaju grafy, wykresy i mapy, umożliwiając wytwarzanie wysokiej jakości grafiki do prezentacji i analizy danych.

Z modułów narzędziowych warto wymienić SAS/TOOLKIT, który pozwala m.in. dołączać biblioteki procedur napisanych w językach C, FORTRAN, PL/1 i asembler, a także emulator terminala SAS/RTERM, służący do produkcji grafiki wysokiej rozdzielczości z pomocą PC. Do mniej złożonych zadań warto korzystać z trybu SAS/ASSIST, w którym budowa programu ogranicza się do wyborów funcji, zbiorów i zmiennych z wyświetlanego menu. W rezultacie, otrzymuje się gotowy program wraz z kodem źródłowym w języku SAS, który można następnie dowolnie modyfikować.

Statystyka

Dla wielu użytkowników system SAS kojarzy się głównie, choć nie całkiem poprawnie, ze statystyką. Nie ma w tym jednak nic dziwnego, bowiem bogactwo i poziom narzędzi do analizy statystycznej rzeczywiście musi budzić podziw.

I tak, moduł SAS/STAT zawiera tak szeroki wachlarz świetnie opracowanych metod zaawansowanej analizy statystycznej, że jest często i chętnie stosowany do prac badawczych w uniwersytetach. Obejmuje on analizę wariancji, regresji, modele liniowe, strukturalne modele równości, analizę czasu przetrwania, techniki clusteringu, analizę dyskryminacyjną i wiele innych, w tym te, które użytkownik sam sobie zbuduje. Możliwa jest - dzięki modułowi SAS/INSIGHT - dynamiczna manipulacja danymi wraz z jednoczesną ich wizualizacją na ekranie.

Wspomaganie decyzji

Narzędzie badań operacyjnych SAS/OR zawiera m.in. procedury analizy problemów przepływu z zadaniami najkrótszej drogi, maksymalnego przepływu, minimalnego kosztu, itp. Moduł SAS/ETS zawiera procedury analizy szeregów czasowych i prognozowania, systemy liniowej i nieliniowej symulacji, analizę amortyzacji kredytów i pożyczek oraz typowe raportowanie finansowe. SAS/QC to zestaw technik służących poprawie jakości, od projektowania eksperymentów po analizę odchyłek i nieprawidłowości w badanych produktach, surowcach i usługach. Interakcyjny system menu umożliwia tworzenie grafów kontrolnych, diagramów Ishikawy i Pareto, itp. Wreszcie SAS/CALC jest wielowymiarowym arkuszem kalkulacyjnym, całkowicie zintegrowanym z pozostałymi elementami Systemu SAS. Pracując w SAS/CALC można korzystać z bardziej zaawansowanych metod innych modułów.

Wkrótce

Na uwagę zasługują moduły znajdujące się w końcowej fazie opracowania Instytutu SAS, których lista i właściwości wskazują, że firma nosi się z ambitnym zamiarem dorównania wszystkiemu, co najlepsze wśród osiągnięć ostatnich lat.

Rozwój edytorów tekstu i technik DTP zainspirował programistów SAS-a do opracowania SAS/PUBLISH, który zachowując zalety oprogramowania służącego do pracy nad tekstami, będzie ścśle powiązany ze wszystkimi funkcjonalnymi modułami systemu, pozwalając wykorzystywać wykonane w innych modułach dane alfanumeryczne i obiekty graficzne. SAS/ENGLISH, wykorzystujący najnowsze wyniki prac nad sztuczną inteligencją, doda komputerowi mowę i słuch: będzie można zgłaszać zadanie i słyszeć odpowiedź w języku angielskim.

Szeroki już wachlarz baz danych zostanie wzbogacony o SAS/GIS, czyli zaawansowany system informacji geograficznej (o systemach GIS pisaliśmy w CW nr 41/92).

SAS/NVISION umożliwi trójwymiarowe modelowanie połączone z animacją obrazów przestrzennych. Zawierać będzie m.in. eksperymenty z kolorem, światłem i cieniem. Utrzymanie kontroli nad zbiorem danych graficznych ułatwi SAS/IMAGE, narzędzie do zarządzania i prezentacji wielu rodzajów obrazów.

SAS Institute

SAS Institute jest prywatną korporacją. Jej główna siedziba znajduje się w Cary, w Północnej Karolinie. Tam też powstaje oprogramowanie. Biuro centralne europejskiej gałęzi firmy znajduje się w Heidelbergu, w Niemczech. Od 15 lat SAS Institute odnotowuje stały wzrost na poziomie 20-30% rocznie. Na badania i rozwój firma przeznacza aż 45% swych zysków, co jest absolutnym rekordem świata; zazwyczaj wielcy, dyktujący tempo rozwoju producenci przeznaczają na ten cel 15-20%.

Przygotowania do rozpoczęcia działalności w Polsce SAS Institute rozpoczął dopiero w tym roku, po zniesieniu restrykcji COCOM, którymi były objęte jego produkty. Obecnie system SAS jest używany w kilku uniwersytetach i ośrodkach badawczych oraz testowany przez niektóre instytucje centralne i duże przedsiębiorstwa w kraju. Obecnie organizuje się centrum prezentacyjno-szkoleniowe SAS-a. Są również plany uruchomienia szkoły wieczorowej.

Subkultura SAS-a

Powyższy przegląd, mimo że bardzo lapidarny i skrótowy, ukazuje chyba podstawową prawdę o SAS-ie: jest to wyjątkowo pełna i szeroka platforma software'owa, uwalniająca użytkownika od zawracania sobie głowy problemami systemowo- sprzętowymi, pozwalająca skupić się na rozwiązywaniu jego rzeczywistych zadań przy użyciu dopasowanych do problemu narzędzi. SAS definiuje swój własny "świat", który całkowicie wystarcza pokaźnej grupie konsumentów informatyki, oferując im wszystko, co potrzebne do pracy. W ciągu 20 lat istnienia uformował specyficzną subkulturę użytkowników wielkich komputerów, która ostatnio rozszerza swoje wpływy na rzesze zwolenników komputerów osobistych.

Kontakt z SAS-em nie jest trudny. Praktykuje się wiele form szkolenia w postaci rozmaitych tutoriali komputerowych, kursowych kaset video oraz regularnych kursów z instruktorem. Ukazuje się ogromna ilość publikacji: podręczniki użytkownika, manuale wprowadzające, dokumentacje, podręczniki zastosowań i magazyny informacyjne. Działają kluby użytkowników: regionalne, narodowe, międzynarodowe, tematyczne, itp., dla których firma nierzadko organizuje zjazdy i konferencje. Istnieje cały przemysł usług konsultacyjnych SAS-a.

Świat SAS-a nie jest bynajmniej zamknięty. My też możemy już zacząć myśleć o zapisaniu się do niego.

Wśród stałych klientów SAS Institute spotykamy: Imperial Oil, ELF, Total, Exxon, Mobil, Texaco, Shell Oil, Gulf, AGIP, ESSO, British Gas, Pacific Gas & Electric, China Light & Power, Tokyo Gas & Electric, DuPont, Bayer, BASF, Kodak, Fuji, Nippon Steel, British Steel, Boeing, RollsRoyce, Lockheed Missiles & Space, McDonnell Douglas, Cessna, IBM, DEC, SUN Microsystems, Compaq, Siemens Nixdorf, Apple, Fujitsu, Intel, Motorola, Sony, Hitachi, AEG, General Electric, BELL Telephone; Black & Decker, Zanussi, Phillips, BMW, Daimler-Benz, General Motors, Ford, Peugot, Fiat, Volkswagen, Toyota, Michelin, Goodyear, Pirelli, Heineken, Nestle, Philip Morris, Coca-Cola, McDonald's, Nabisco, Pepsico; Procter & Gamble, Colgate, Palmolive, Lever, Sandoz, Henkel; Time, The Washington Post, Turner Broadcasting, Walt Disney, Mariott, LEGO, Alcatel; British Airways, Japan Airlines, Delta, American Airlines, KLM, Lufthansa, Swissair; Union Pacific, Swiss Bank, Deutsche Bundesbank, Banca d'Italia, Banque de France, Banco de Espana, Barclays Bank, giełda nowojorska; Uniwersytety: Yale, Oxford, Harvard i Warszawski; FBI, Kongres USA, NATO, i in.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200