Przetarg PHARE na budowę Zautomatyzowanego Systemu Radarowego Nadzoru polskich obszarów morskich wygrała niemiecka firma Atlas Elektronik. To studium przypadku o równych i równiejszych na unijnym wspólnym rynku.

Przetargi PHARE cieszyły się do niedawna nieskalaną opinią. Wielu przedsiębiorców stawiało ich procedury za wzór dla rynku zamówień publicznych i chciało na nich oprzeć konstrukcję nowego Prawa zamówień publicznych. Wystarczyło jednak kilka tegorocznych rozstrzygnięć przetargów na sprzęt i usługi informatyczne, aby przedstawiciele branży IT zaczęli kipieć z oburzenia.

W przetargu zorganizowanym na potrzeby Straży Granicznej widać, że im bliżej przetargów finansowanych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, firmy dotychczasowej Piętnastki zaczynają stosować chwyty poniżej pasa, co gorsza, przy cichym wsparciu niektórych urzędników przedstawicielstwa UE w Polsce? Polityka górą.

Chodzi o to samo, o co Amerykanom w Iraku. Pieniądze największego płatnika do unijnego budżetu - Niemiec - mają trafiać do niemieckich przedsiębiorstw. Jeśli tak ma wyglądać unijna pomoc, to prysną marzenia o uczciwej konkurencji na Wspólnym Rynku po wejściu Polski do Unii Europejskiej.

Radar na przemytników

W Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia - pilotażowego odcinka Zautomatyzowanego Systemu Radarowego Nadzoru (ZSRN) polskich obszarów morskich (PL 0103.03.03) - czytamy, że koncepcja jego budowy "wynika z konieczności kontroli tych obszarów, uwarunkowanej przepisami prawa wewnętrznego oraz zobowiązaniami międzynarodowymi przyjętymi przez Rzeczpospolitą Polską".

ZSRN powinien zapewnić ciągłą kontrolę co najmniej morza terytorialnego i morskich wód wewnętrznych RP. W wyniku procesów zbierania, gromadzenia i przetwarzania przez ten system informacji powstanie Kompleksowy Obraz Sytuacji Nawodnej (KOSN). Gromadzone i przetwarzane w systemie informacje będą służyły wspomaganiu procesu decyzyjnego i kierowaniu działaniami morskimi na różnych szczeblach odpowiedzialności służbowej różnych instytucji.

Powstanie systemu KOSN umożliwi stałą, ścisłą współpracę wielu resortów podczas realizacji swoich ustawowych zadań w zakresie związanym z nadzorem nad obszarami morskimi. Zwiększy również skuteczność wypełniania przez Polskę zobowiązań wynikających z podpisania wielu konwencji międzynarodowych. Użytkownikiem systemu będzie Straż Graniczna. Informacja przetwarzana w systemie zostanie udostępniona administracji morskiej, służbie SAR (Ministerstwo Infrastruktury) i Marynarce Wojennej (Ministerstwo Obrony Narodowej).

Przed uczestnikami przetargu postawiono zatem zadanie budowy pilotażowego odcinka ZSRN. Ma on powstać na wschodnim odcinku morskiej granicy RP z Federacją Rosyjską (obwód kaliningradzki). Zostanie też zintegrowany z istniejącymi systemami radarowymi (Vessel Traffic - System Zatoki Gdańskiej) oraz systemami automatycznej identyfikacji statków (AIS i VMS). Umożliwi to objęcie stałym nadzorem radiolokacyjnym morza terytorialnego na wschodnim odcinku granicy państwowej oraz morskich wód wewnętrznych na Zatoce Gdańskiej i Zalewie Wiślanym.

Inwestycja ta stanowi pierwszy etap budowy ZSRN, który docelowo ma objąć nadzorem radiolokacyjnym całe polskie wybrzeże. Realizacja całości inwestycji w ZSRN będzie następować w kolejnych dwóch etapach w ramach następnych programów PHARE uzupełnionych środkami finansowymi Straży Granicznej. Zleceniodawca nie wyklucza, że ten, kto sprawdzi się w pilotażu - zaplanowanym do początku listopada 2004 r. - zbuduje cały ZSRN. Koszt projektu oszacowano na 20 mln euro.

Ster na zatokę

Ster-Projekt złożył w przetargu na projekt pilotażowy Zautomatyzowanego Systemu Radarowego Nadzoru ofertę o wartości 4,8 mln euro. Została ona przygotowana wspólnie z brytyjską firmą Denbridge Marine Ltd. Koncepcja projektu zaproponowana przez to konsorcjum spotkała się z akceptacją Komendy Głównej Straży Granicznej. W dalszej kolejności znalazły się oferty niemieckiej Atlas Elektronik (ok. 4,9 mln euro) i siedmiu innych konsorcjów: Allenia Marconi z DGT i PIT; Bumar, Radwar i Alcatel; Prokom Software; EADS; Amper; Tales i Radmor oraz Sagem.

Zgodnie z nieoficjalnymi informacjami komisja przetargowa wybrała ofertę Ster-Projektu. Tymczasem, po naciskach m.in. przedstawicieli Unii Europejskiej w Polsce, wybrano firmę Atlas Elektronik. Przedstawiciele Ster-Projektu nie chcą udzielać na ten temat żadnych informacji. Wiadomo jednak że planują skierowanie sprawy m.in. do organizacji OLAF (Office Europeen de Lutte Anti-Fraude) - unijnej instytucji do walki z korupcją.

Okazało się bowiem, że Paweł Dakowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji (z rekomendacji Partii Ludowo-Demokratycznej Romana Jagielińskiego), odpowiedzialny za ten projekt, przedstawił Straży Granicznej do podpisu droższą umowę z niemiecką firmą Atlas. Ta została podpisana ku zdumieniu rynku, beneficjenta, a także pozostałych oferentów.

Jedna z hipotez wskazuje na interwencję w MSWiA ze strony Przedstawicielstwa Unii Europejskiej w Warszawie, w którym jeden z doradców (notabene Niemiec) tuż przed zakończeniem misji w Polsce ujawnił się jako zwolennik wygrywania kontraktów PHARE przez niemieckie firmy. I on zadecydował o takim, a nie innym rozstrzygnięciu przetargu.

Ring wolny, boks!

Jeśli przedstawiciele OLAF nie dopatrzą się nieprawidłowości w przetargu na pilotaż Zautomatyzowanego Systemu Radarowego Nadzoru, to znaczy, że wchodzimy na ring, w którym Polsce wyznaczono z góry rolę chłopca do bicia. Na dodatek konkurenci z Unii Europejskiej mylą bokserski ring z wolnoamerykanką.