Ukazał się Android 11, najnowsza wersja systemu operacyjnego Google’a dla urządzeń mobilnych. Przy okazji premiery systemu na czołówki portali internetowych znów trafią recenzje, wrażenia z testów, opisy funkcjonalności, porównania i listy kompatybilnych smartfonów.

Android 11 być może zostałby wydany nieco wcześniej, gdyby nie pandemia COVID-19. Mimo poślizgu w planie wydawniczym tak producent, jak i użytkownicy systemu mają powody do zadowolenia – i to zarówno prywatni, jak i biznesowi.

Zobacz również:

• Usługa WhatsApp uruchamiana na urządzeniach iOS będzie bardziej bezpieczna
• Projektowanie zorientowane na użytkownika - Polska powyżej europejskiej średniej

Android 11, jak każda kolejna wersja oprogramowania, wprowadza szereg usprawnień ale w tym wydaniu najwięcej dobrego dzieje się „pod maską” i nie widać tego na pierwszy rzut oka. A chodzi o rzecz bardzo istotną z punktu widzenia biznesowych zastosowań systemu – prywatność.

1. Android 11 to większa kontrola uprawnień aplikacji

W poprzedniej wersji swojego mobilnego OS-a Google wprowadziło pewne zmiany w mechanizmie zarządzania uprawnieniami aplikacji do dostępu do lokalizacji użytkownika. Zamiast udzielać pełnej zgody lub jej odmawiać można było nigdy nie zezwalać na taki dostęp, zezwalać na dostęp przez cały czas lub ograniczyć dostęp do czasu aktywnego użycia aplikacji.

Jak twierdzi główny inżynier Google, Narayan Kamath, ostatnia z opcji cieszyła się największą popularnością.

Użytkownicy wybierali poziom dostępu do lokalizacji „tylko wtedy, gdy aplikacja jest aktywna” niemal w 50% przypadków. W dodatku gdy system przypomniał im później, że aplikacja uzyskuje dostęp do ich lokalizacji w tle, dwóch na trzech korzystało z okazji, by ponownie przejrzeć ustawienia i ograniczyć uprawnienia dostępowe programów.

W wersji Android 11 koncepcję tę rozszerzono, oddając w ręce użytkowników większą kontrolę nad tym, co mogą robić aplikacje. Przede wszystkim można teraz przyznać aplikacji ograniczone, jednorazowe pozwolenie na dostęp do danych (lokalizacja) lub zasobów (kamera, mikrofon). W efekcie program będzie korzystał z nich wyłącznie w trakcie jednej aktywnej sesji: po zamknięciu aplikacji lub w momencie uruchomienia innej program traci te uprawnienia.

2. W Androidzie 11 aplikacje potrzebują więcej zgód

Zmiany wprowadzone w systemie Android 11 ogólnie utrudniają aplikacjom uzyskiwanie dostępu do zasobów urządzenia. Przykładowo, gdy aplikacja pierwszy raz prosi o taki dostęp, a na ekranie smartfona wyświetla się monit, można wskazać tylko jedną z trzech opcji: gdy aplikacja jest aktywnie używana, dla tej pojedynczej sesji lub nigdy.

W sytuacji gdy aplikacja chce mieć stały dostęp do lokalizacji, wymagane jest uzyskanie osobnej zgody i wygenerowanie drugiego monitu zawierającego stosowną prośbę – wraz z uzasadnieniem. Udzielenie pozwolenia przenosi wówczas użytkownika do menu ustawień systemu, gdzie taką zmianę można świadomie wprowadzić. Takie rozwiązanie zmniejsza prawdopodobieństwo nieumyślnego przyznawania niepotrzebnych zgód.

3. Android 11 pozbawia starocie uprawnień

Twórcy Android 11 pochylili się też nad kwestią aplikacji nieużywanych, a nieusuniętych z systemu. Jak podaje Narayan Kamath,

przeciętny użytkownik Androida ma w systemie zainstalowanych 75 aplikacji, z czego używa zaledwie jednej trzeciej.

To spory problem z punktu widzenia bezpieczeństwa, bo starym programom, z których użytkownik już nie korzysta, na ogół brakuje najnowszych aktualizacji. Nie dość że zaśmiecają pamięć i spowalniają działanie systemu, to mogą zawierać luki i podatności. Jeszcze gorzej, gdy wciąż dysponują uprawnieniami dostępu. Tym sposobem potencjalny cyberprzestępca może uzyskać nieautoryzowany dostęp do przechowywanych w urządzeniu danych lub innych wrażliwych informacji.

Tymczasem w Androidzie 11 wszystkie aplikacje, które nie były uruchamiane od dłuższego czasu (Google prawdopodobnie wprowadzi tu cezurę „kilku miesięcy”), zostaną automatycznie, na poziomie systemu, pozbawione wszystkich przyznanych wcześniej uprawnień.

Każdorazowo przy wprowadzeniu takiej zmiany system wyświetli powiadomienie, dające możliwość przejrzenia cofniętych uprawnień i przywrócenia ich. Rozwiązanie to jest połączone z nową sekcją ustawień Androida, gdzie gromadzone są dane o nieużywanych aplikacjach.

4. Android 11 to ograniczone interakcje aplikacji

Android 11 zablokuje możliwość sprawdzania przez aplikacje, co jeszcze użytkownik zainstalował w swoim smartfonie. Funkcja obecna we wcześniejszych edycjach OS-a bywała wygodna, ułatwiając konfigurację komunikacji i wymianę danych między aplikacjami (niebiznesowy przykład to chociażby tandem aplikacji fitness Google Fit i Fitatu). Android 11 ograniczy również możliwość interakcji aplikacji z lokalną pamięcią urządzenia. Programowi zostanie przyznany prywatny obszar pamięci, do którego tylko ten program będzie miał dostęp.

Tym samym aplikacje nie będą mogły uzyskiwać dostępu do danych spoza tej przestrzeni. Jeśli chodzi o pamięć współdzieloną, taką jak foldery z multimediami i katalogi pobierania, aplikacje będą mogły sięgać po przechowywane tam zasoby ale tylko po otrzymaniu bezpośredniej zgody użytkownika.

5. Android 11 to więcej samodzielnych modułów

W Androidzie 11 Google kontynuuje trend wydzielania wybranych elementów z systemu i udostępniania ich w formie samodzielnych modułów dostępnych w sklepie Play. Takie rozwiązanie ma ułatwić i przyśpieszyć proces aktualizacji szczególnie istotnych komponentów Androida bez oglądania się na producentów sprzętu i przyjętych przez nich harmonogramów wydawniczych (choć oczywiście w pierwszej kolejności konieczna będzie aktualizacja do Androida 11, zapewniona przez danego producenta).

Wraz z wydaniem Androida 11 liczba takich modułów, wcześniej dostarczanych z systemem operacyjnym, a obecnie samodzielnych pozycji w Play Store, zwiększy się ponad dwukrotnie. Większość z nich ma związek z bezpieczeństwem systemu i danych użytkownika.

Aktualizacja Androida do wersji 11 rozpocznie się w najbliższych dniach. W pierwszej kolejności będą mogli zainstalować ją posiadacze urządzeń Pixel oraz wybranych modeli firm Oneplus, Oppo, Xiaomi i Realme.