XML staje się swoistym dialektem web services. Jednak elastyczność XML stanowi duże obciążenie dla infrastruktury sieciowej. Wykonanie takich zadań, jak transformacja, kompresja i ochrona XML web services, konsumuje niekiedy blisko 80% mocy przetwarzania serwera.

Technologia przyspieszania XML - implementowana w warstwie urządzeń programowanych (appliances) - jest sposobem odciążania aplikacji od przetwarzania związanego z XML. Oprócz przetwarzania danych XML, technologia ta pomaga implementować bezpieczną wymianę danych i zapewniać żądany poziom QoS (Quality of Service).

Urządzenie przyspieszające składa się zazwyczaj z płyty głównej i systemu operacyjnego. Wykonuje ono operacje - analizy składniowej, kontroli poprawności danych, transformacji i kompresji XML - szybciej niż serwer aplikacyjny, ponieważ jest strojone do wykonywania specyficznych zdań i może efektywniej używać systemu operacyjnego i sprzętu.

Urządzenia te są zazwyczaj wdrażane w trzywarstwowej architekturze centrów danych. Przeważnie są umiejscawiane za zaporą ogniową, pomiędzy rozdzielaczem obciążeń a serwerami aplikacyjnymi lub urządzeniami łączącymi funkcje serwerów: aplikacyjnych i webowych. Rozdzielacze obciążeń rozdzielają ruch pomiędzy urządzenia przyspieszające, zamiast bezpośrednio między serwery webowe lub aplikacyjne. Serwery aplikacyjne są podstawowym "producentem" i "konsumentem" danych XML, z nimi więc są związane największe korzyści wynikające z takiego przyspieszania.

Akceleratory XML mogą przyspieszać ruch zarówno wchodzący XML, jak i wychodzący. Przyspieszanie wchodzącego ruchu XML polega na dekompresji, deszyfrowaniu, sprawdzaniu poprawności danych i rutowaniu zgodnym z wymaganym QoS. Urządzenia XML przetwarzają nagłówki HTTP lub SOAP (Simple Object Access Protocol) albo zawartość XML i używają informacji konfiguracyjnej do decydowania, jak przekształcać, sprawdzać i rozpakowywać dane.

Rozdzielacze obciążenia wejściowego są konfigurowane do wybierania odpowiednich danych przełączanych do urządzeń przyspieszających. I tak np. nagłówek HTTP na drodze od rozdzielacza obciążeń do serwera aplikacyjnego wskazuje urządzeniu, czy dane są skompresowane. Urządzenie skonfigurowane do dekompresji danych może wtedy uwalniać serwer aplikacyjny od wykonywania funkcji bardzo obciążających jego CPU.

Dla ruchu wychodzącego urządzenie może być skonfigurowane podobnie: do transformacji zawartości na drodze z serwera aplikacyjnego do rozdzielacza obciążeń. W momencie, gdy zawartość XML przechodzi przez urządzenie, są przetwarzane odniesienia do arkuszy stylów w dokumencie lub konfiguracji i stosowane do dokumentu w celu przekształcenia go na HTML, Wireless Markup Language lub inny typ XML.

Przez odpowiednie skonfigurowanie rozdzielacza obciążeń i serwera urządzenia XML mogą także przyspieszać szyfrowanie i kompresję danych XML. Mogą pracować z szybkością niewprowadzającą opóźnień w transmisji danych, co praktycznie nie jest możliwe w przypadku serwerów aplikacyjnych.

Urządzenia XML mogą funkcjonować również jako bramy ochronne, które deszyfrują, uwierzytelniają i autoryzują ruch wchodzący oraz szyfrują i podpisują ruch wychodzący. Chociaż w tym przypadku nie zawsze można uzyskać poprawę wydajności, to jednak kontrola nad danymi web services jest tu szczególnie korzystna.

Urządzenia przyspieszające XML odciążają CPU serwerów aplikacyjnych od wykonywania wielu uciążliwych dla nich funkcji. Pomagają w osiąganiu wydajności odpowiadającej szybkości transmisji i zmniejszają koszty, które musiałyby być poniesione w przypadku przeskalowania serwera aplikacyjnego do podobnego poziomu osiągów. Wdrażanie akceleratorów XML pozwala uniknąć kosztów związanych z zakupem większej liczby serwerów aplikacyjnych.