Agencja Rynku Rolnego po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej będzie odpowiedzialna za skuteczne stosowanie mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej. Musi spełnić kryteria unijnej akredytacji, m.in. właściwie przygotować systemy informatyczne.

Wokół Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) rozpętała się burza, gdy okazało się, jak nieumiejętnie tworzony jest Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli (IACS). Polscy rolnicy nie otrzymają dopłat bezpośrednich do produkcji roślinnej i zwierzęcej, jeśli system ten nie powstanie i polski rząd nie zmieni stanowiska w sprawie premiowania produktywności gospodarstw rolnych. Komisja Europejska proponuje bowiem model uproszczony, tj. taki, w którym wysokość dopłat zależy wyłącznie od wielkości areału. Dopłaty bezpośrednie są najważniejszym filarem Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), ponieważ stanowią aż 61% budżetu przeznaczonego na rolnictwo. Na pozostałe 39% składają się fundusze strukturalne (w tym środki na zalesianie) oraz fun- dusze na interwencje na rynkach rolnych.

O ile prawidłowe funkcjonowanie dopłat bezpośrednich jest uzależnione od systemu IACS, o tyle interwencja w zakresie 25 grup towarowych (np. mleko, zboża, skrobia, wołowina, tytoń, wino), gdzie stosuje się ponad 50 mechanizmów wsparcia (np. dopłaty do prywatnego przechowalnictwa masła, zakupy interwencyjne zbóż, limitowanie produkcji surowca tytoniowego), wymaga zastosowania oddzielnych modułów w systemie informatycznym tzw. agencji płatniczej. W Polsce przyjęto model dwóch agencji płatniczych. ARiMR odpowiada za wspieranie rozwoju wsi i dopłaty bezpośrednie, zaś Agencja Rynku Rolnego (ARR) za rynki rolne.

Cele strategiczne

"Musimy wygrać walkę z czasem, aby w połowie 2003 r. rozpocząć audyt. Uzyskanie akredytacji Komisji Europejskiej jest naszym celem strategicznym" - deklaruje Waldemar Sochaczewski, wiceprezes ARR. Znalazło to odzwierciedlenie w "Strategii teleinformatycznej ARR", gdzie temu celowi podporządkowano wszelkie prace Biura ds. Teleinformatyki.

Według Dariusza Bogdana, dyrektora tego biura, badania audytorów z Komisji Europejskiej w odniesieniu do systemu komputerowego dotyczą prawidłowego działania oprogramowania, zabezpieczenia logicznego, fizycznego zabezpieczenia danych, planów awaryjnych oraz sposobu przeprowadzania audytu wewnętrznego. Wszelkie działania informatyków muszą być skorelowane z pracami prawno-organizacyjnymi, zwłaszcza z przygotowaniem pisemnych procedur i instrukcji na wszystkich poziomach, np. procedury dotyczącej przyjmowania, rejestrowania i rozpatrywania wniosków. Właś-nie na ich podstawie powstała specyfikacja przyszłego systemu informatycznego do obsługi mechanizmów WPR.

"Przeprowadzeniem przetargu, który zostanie ogłoszony jeszcze w kwietniu, zajmie się Jednostka Finansująco-Kontraktująca Funduszu Współpracy, ponieważ część systemu stworzymy za pieniądze PHARE 2000 w ramach projektu organizacja wspólnych rynków. Jego wartość szacujemy na ok. 5,7 mln euro" - wyjaśnia Waldemar Sochaczewski.

Projektowany system obejmie moduł rejestracji uczestników WPR, czyli przedsiębiorstw sektora rolno-spożywczego, takich jak chłodnia, ubojnia, magazyn, masarnia, importer/eksporter. "Poszczególne mechanizmy WPR grupujemy w osobne moduły, np. prywatne przechowalnictwo, czy też rynek regulacji cukru, ze szczególnym naciskiem na moduł zabezpieczeń finansowych, w tym eksportowo/importowych i moduł handlowy" - tłumaczy Dariusz Bogdan. Zleceniobiorca przygotuje również moduł oprogramowania wspierający klasyczną interwencję na rynku, tj. zakupu i sprzedaży np. zboża. Aby zaś nie dublować ewidencji gospodarstw rolnych, która już powstaje na potrzeby IACS, Agencja Rynku Rolnego, która docelowo chce stworzyć oddziały we wszystkich województwach, uwzględnia możliwość wykorzystania informacji zgromadzonych w systemie IACS do weryfikacji gospodarstw korzystających ze wsparcia produkcji rolnej.

Niezależnie od przetargu PHARE zostanie ogłoszony przetarg na budowę systemu finansowo-księgowego agencji płatniczej, zaś zespół ok. 30 informatyków ARR przygotuje samodzielnie oprogramowanie, wspomagające kwotowanie produkcji mleka. Każdy kraj członkowski UE może produkować mleko tylko w przyznanych mu limitach, tzw. kwotach. W rezultacie system ma ułatwić m.in. przyznawanie indywidualnych kwot mlecznych, rejestrowanie podmiotów skupujących, dostawców hurtowych i bezpośrednich oraz dokonywanie zmian w rejestrze, a także ewidencjonowanie zaliczek na poczet opłaty z tytułu przekroczenia indywidualnej kwoty mlecznej. Zasadą kwotowania produkcji jest nakładanie kar na rolników przekraczających limity.

"W każdym przypadku ma powstać system otwarty, wykorzystujący środowisko Oracle'a, do pracy z którym jesteśmy dobrze przygotowani. Potencjalni oferenci będą się musieli do tego dostosować" - precyzuje Dariusz Bogdan.

Wykorzystanie doświadczeń

Waldemar Sochaczewski i Dariusz Bogdan nie ukrywają, że starają się wykorzystać doświadczenia ARiMR. Szczególną uwagę przywiązuje się do przygotowania, według standardów ISO, stosownych procedur postępowania do każdego mechanizmu WPR oraz opracowania studium wykonywalności budowy systemu informatycznego. Jednym z celów tego studium jest uzyskanie odpowiedzi, czy można zaimplementować w ARR oprogramowanie z innej agencji płatniczej. Zdaniem fachowców, proste przeniesienie rozwiązań prawdo-podobnie nie będzie możliwe.

"Wśród oferentów najchętniej widzi- my firmy informatyczne, które mogą się wykazać doświadczeniem przy tworze- niu oprogramowania dla innej agencji płatniczej" - dodaje Waldemar Sochaczewski. Rozstrzygnięcia przetargu nale-ży się spodziewać jednak dopiero na jesieni.