64 w cenie trzydziestu dwóch

AMD rozszerza intelowską architekturę x86, wprowadzając swój pierwszy 64-bitowy procesor Opteron.

AMD rozszerza intelowską architekturę x86, wprowadzając swój pierwszy 64-bitowy procesor Opteron.

Opteron to praktycznie pierwszy układ AMD przeznaczony dla serwerów, który ma szansę konkurować z procesorami Intela. Nie tylko ze względu na parametry techniczne. W oficjalnej premierze Opterona, która odbyła się pod koniec kwietnia, wzięli udział przedstawiciele IBM, SuSE, Red Hat, Oracle i Microsoft. Ich pomoc może się okazać kluczowa dla przyszłości 64-bitowej platformy AMD.

Tajne częstotliwości

64 w cenie trzydziestu dwóch

Architektura AMD Opteron

Na początek AMD zaprezentowała trzy modele Opteron: 240, 242 i 244. Pierwsza cyfra określa liczbę układów, które mogą współpracować w jednym systemie, dwie pozostałe wskazują na wydajność. Obowiązują podobne zasady nazewnictwa, jak w przypadku procesorów Athlon. AMD unika podawania częstotliwości procesorów, zamiast tego prezentuje wydajność w odniesieniu do systemów opartych na układach Intela - Xeon i Itanium. Mimo to wiadomo że modele Opteron 240, 242 i 244 mają zegary o częstotliwościach odpowiednio: 1,4 GHz, 1,6 GHz i 1,8 GHz.

Polityka marketingowa każe unikać AMD bezpośrednich porównań z procesorami Itanium. Opteron bowiem ma być przede wszystkim alternatywą dla procesorów Xeon, co znajduje potwierdzenie w cennikach. Serwery i stacje robocze z procesorem Opteron będą miały ceny porównywalne z cenami sprzętu wyposażonego w 32-bitowe układy Intela. Przy zakupie partii 1000 sztuk za pojedynczy egzemplarz Opteron 240 trzeba zapłacić 283 USD. Ponad dwa razy droższe są pozostałe dwa układy: Opteron 242 kosztuje 690 USD, a model 244 - prawie 800 USD.

Porównań z 64-bitowym Itanium trudno ustrzec się nawet członkom kierownictwa AMD. Podczas premiery wiceprezes firmy zapewniał, że do końca roku jednostkowa sprzedaż układów Opteron przewyższy wynik uzyskany przez Intela i to od chwili, gdy ten wprowadził do oferty procesory 64-bitowe - IA-64.

Przed końcem drugiego kwartału br. AMD zapowiada wprowadzenie procesorów serii 800 (do systemów 8-procesorowych), a w następnym kwartale również modeli Opteron 100 do serwerów jednoprocesorowych.

Ewolucyjna architektura

Opteron jest wytwarzany w technologii 0,13 µm. Wykorzystuje zestaw instrukcji x86-64, który składa się ze standardowych rozkazów x86 oraz dodatkowych 64-bitowych rozszerzeń. W praktyce oznacza to, że obecnie dostępne aplikacje 32-bitowe mogą być uruchamiane z pełną wydajnością, a dopiero wykorzystanie architektury 64-bitowej wymaga odpowiedniej rekompilacji oprogramowania. Dla porównania, Intel Itanium umożliwia wydajne 64-bitowe przetwarzanie danych przez programy specjalnie przystosowane do tej platformy, ale aplikacje 32-bitowe wymagają emulacji, która istotnie degraduje wydajność systemu.

W odróżnieniu od innych układów x86 procesor AMD może pracować w konfiguracjach zawierających do ośmiu procesorów bez potrzeby stosowania specjalizowanych chipsetów. Dopiero ewentualna implementacja Opteron w systemach z większą liczbą procesorów będzie wymagała stosowania dodatkowych układów scalonych.

Każdy Opteron jest wyposażony w trzy kontrolery szyny systemowej HyperTransport o łącznej wydajności 19,2 GB/s. Umożliwiają one jednoczesną wymianę danych z układami I/O i innymi procesorami Opteron w systemach wieloprocesorowych.

Istotną modyfikacją architektury jest wprowadzenie zintegrowanego z procesorem kontrolera pamięci RAM. Tego typu rozwiązanie zwiększa wydajność dostępu do pamięci, choć jednocześnie zmniejsza uniwersalność platformy. Współpraca z nowymi typami pamięci będzie wymagać wymiany procesora na nowy model, a nie tylko wymiany chipsetu. Opteron obsługuje fizyczną przestrzeń adresową rozszerzoną do 1 TB (układy 32-bitowe - 4 GB) i jest wyposażony w 1 MB pamięci podręcznej poziomu drugiego (L2).

Bez wsparcia ani rusz

IBM zapowiedział, że w drugiej połowie roku wprowadzi do oferty serwery z serii eServer wyposażone w Opteron. Mark Shearer, wiceprezes oddziału IBM odpowiedzialny za systemy tej linii, powiedział, że Opteron oferuje wysoką wydajność przy konkurencyjnej cenie i dlatego można oczekiwać, że będzie atrakcyjną ofertą dla wielu klientów firmy. Przedstawiciele IBM wyrażają przekonanie, że rynek jest przygotowany na tego typu rozwiązanie i można oczekiwać szybkiego wzrostu popytu na komputery z Opteron, gdyż inaczej niż w przypadku nowych technologii tu nie wystąpią problemy związane z koniecznością przystosowywania oprogramowania i migracji do nowego systemu.

Pierwszym 64-bitowym systemem operacyjnym dla Opteron jest SuSE Linux Enterprise Server 8 for AMD64 (UnitedLinux). System wykorzystuje ten sam kod co wersje dla Itanium, procesorów x86 i serwerów IBM iSeries, pSeries oraz komputerów mainframe zSeries. Jak twierdzi wiceprezes SuSE, Markus Rex, fakt ten ułatwi niezależnym producentom oprogramowania tworzenie aplikacji jednocześnie na wszystkie z sześciu wymienionych platform.

SuSE Linux Enterprise Server 8 for AMD64 zawiera rdzeń w wersji 2.4.19. Jest wyposażony w funkcje szczególnie przydatne w sieciach SAN, takie jak asynchroniczna obsługa operacji I/O i możliwość zarządzania 600 dyskami fizycznymi. System ponadto ma funkcje równoważenia obciążenia i może obsługiwać serwery zawierające do 64 procesorów. Cena SuSE Linux Enterprise Server 8 for AMD64 (obejmująca dokumentację i roczne wsparcie techniczne) wynosi 448 USD za procesor. Jesienią br. ma się pojawić na rynku kolejny system dla Opteron - Red Hat Linux.

W promocję nowej platformy AMD włączył się też Microsoft. W połowie tego roku mają być dostępne wersje beta systemu Windows Server 2003 przystosowane do obsługi 64-bitowej platformy AMD. W wydaniu komercyjnym powinny się więc pojawić przed końcem roku. Bazy danych zoptymalizowane dla Opterona zapowiadają Oracle i IBM.

Firma nVidia przygotowuje chipsety nForce3 Pro - pierwsze jej zestawy układów przeznaczone dla profesjonalnych 64-bitowych stacji roboczych wykorzystujących procesory AMD. Chipsety dla Opteron zapowiadają również inni producenci, np. ALI, SiS i VIA.

64 bity dla PC

AMD od dawna zapowiada wprowadzenie 64-bitowego procesora dla komputerów osobistych - Athlon64. Jego premiera uległa jednak kolejnemu opóźnieniu. Według najnowszych zapewnień AMD została przesunięta na wrzesień br. Athlon64 ma podobną architekturę do Opteron - najważniejsza różnica to wyposażenie procesora tylko w jedną szynę HyperTransport, a nie trzy jak w przypadku układów serwerowych.

Przesunięcie premiery Athlon64 może jednak być korzystne dla AMD. We wrześniu powinna być już dostępna 64-bitowa wersja beta Windows XP dla Athlon64, co istotnie zwiększy atrakcyjność platformy AMD dla przeciętnych użytkowników PC.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200