10 procesorów, które wyznaczyły trendy
- 15.04.2011, godz. 23:51
Wśród wszystkich mikroprocesorów, które pojawiły się na przestrzeni kilkudziesięciu lat postanowiliśmy wyróżnić 10, które naszym zdaniem wywarły największy wpływ na obecny kształt IT.
Prezentowane tu procesory niekoniecznie okazały się hitem sprzedażowym czy były najwydajniejsze, ale wyznaczyły ważne trendy w architekturze CPU, marketingu czy świadczyły o całkowicie nowym podejściu do ich zastosowań.
<b> Intel 4004 (1971)</b>
Przełomowe zastosowanie : Busicom 141-PF Calculator (1971)
Trudno o bardziej wpływowy procesor niż ten, który jako pierwszy znalazł komercyjne zastosowanie.
Intel 4004 był 4-bitowy i zaprojektowano go specjalnie do kalkulatorów biurkowych Busicom.
Jego sukces pokazał obecność potencjalnego rynku i pozwolił firmie Intel (produkującej wówczas kości pamięci) sięgnąć po nową dziedzinę i pozostać przez dziesięciolecia liderem rynku procesorów.
zdj: Dentaku Museum, Intel
<b>Intel 8080 (1974)</b>
Przełomowe zastosowanie: MITS Altair 8800 (1975)
Zdaniem wielu osób był to pierwszy "prawdziwy" mikroprocesor, pierwszy dobrze dopasowany do komputera ogólnego przeznaczenia. Ten 8-bitowy procesor zostal zamontowany w MITS Altair 8800 - pierwszym masowo produkowanym komputerze. Po sukcesie procesora 8080 szybko pojawiły się konkurencyjne produkty, takie jak Motorola 6800, czy klony takie jak Z80, co zwiększyło potencjał rynku procesorów.
Intel 8080 stał się fundamentem następnych generacji procesorów, w tym takich jak 8085, 8086 czy 8088.
zdj: CPU-World.com, Heinz Nixdorf Museumsforum
<b>MOS Technology 6502 (1975)</B>
Przełomowe zastosowanie: Apple II (1977)
Procesor 6502 był niedrogi, o niezłych przy tym możliwościach. O ile Intel 8080 kosztował 149 USD, o tyle 6502 był sprzedawany za 25 USD. Wielu pasjonatów wykorzystywało ten mikroprocesor projektując własne komputery. Wśród nich znalazł się zaprojektowany przez Steve Wozniaka komputer Apple II.
Egzemplarzy Apple II udało się sprzedać miliony i to właśnie on nadawał ton rynkowi komputerów w późnych latach 70.
Procesor 6502 znalazł się w wielu innych komputerach domowych i konsolach do gier produkowanych we wczesnych latach 80. Pochodne 6502 znalazły się w Atari 2600 czy w konsoli Nintenfo Enterteiment System, co uczyniło 6502 najbardziej wpływowym procesorem dla rynku gier wideo.
zdj: Steven Stengel
<b>Zilog Z80 (1976)</b>
Przełomowe zastosowanie: Radio Shack TRS-80 Model I
Ośmiobitowy Z80 był ulepszonym klonem intelowskiego 8080. Ze względu na większe możliwości i niższą cenę wkrótce przyćmił popularność procesora firmy Intel.
Mikroprocesor Z80 w połączeniu z systemem operacyjnym CP/M stal się pierwszym standardem
wychodzącym poza jednego producenta. Podobnie jak Windows i procesor x86, zestaw CP/M-Z80 trafił do wielu komputerów w firmach w końcu lat 70 i we wczesnych 80.
Jak wiele procesorów Z80 też znalazł swoje drugie życie w elektronice użytkowej, takiej jak kalkulatory graficzne czy konsole do gier. Nowoczesne wersje oryginalnych 8-bitowych Z80 do dzisiaj znajdują zastosowanie w systemach wbudowanych.
zdj: Steven Stengel, CPU-World.com
<b> Intel 8088 (1979)</b>
Przełomowe zastosowanie: IBM PC 5150 (1981)
Model 8088 był okrojoną wersją procesora 8086 (1978) z 8-bitową magistralą. Dobrze funkcjonował z
istniejącymi 8-bitowymi kośćmi potrzebnymi do zbudowania działającego systemu, dzięki czemu został wybrany przez IBM jako serce komputera PC 5150.
IBM PC jest bez wątpienia jednym z najistotniejszych komputerów osobistych jakie pojawiły się w historii. Procesor 8088 doczekał się niezliczonej liczby klonów.
Procesory oparte na architekturze x86 znajdziemy dziś w każdym komputerze osobistym, a nawet w komputerach firmy Apple, o jego wpływie na rynek komputerów nie trzeba więc chyba nic więcej dodawać.
zdj: Mynikko.com, IBM
<b>Motorola 68000 (1979)</b>
Przełomowe zastosowanie: Apple Macintosh (1984)
Opracowany przez Motorolę układ 68000 miał premierę w 1979 roku i był jednym z najwydajniejszych procesorów dostępnych wówczas na rynku.
Początkowo 68000 był stosowany w stacjach roboczych i serwerach Unix (w tym również Sun-1).
Na szeroką skalę trafił do komputerów osobistych dzięki firmie Apple, która stosowała te procesory w swoich komputerach aż do połowy lat 90.
Po obniżeniu ceny przez koncern Motorola 68000 zaczął być stosowany w Atari ST oraz Amiga, konsolach, a nawet automatach do gier.
Procesory te znajdują obecnie zastosowanie m.in. w systemach kontrolujących pracę silników samochodowych czy w urządzenich monitorujących pogodę .
zdj: CPU-World.com, Apple
<b>Acorn Computers ARM2 (1986)</b>
Przełomowe zastosowanie: Acorn Archimedes (1987)
ARM to skrót od "Acorn RISC Machine". ARM2 był niskokosztowym 32-bitowym procesorem architektury RISC (Reduced Instruction Set Computer - ograniczona lista instrukcji). Jego producentem była brytyjska firma Acorn Computers.
Komputer o nazwie Acorn Archimedes miał premierę w roku 1987 i był dostępny tylko na terenie Wielkiej Brytanii.
Komputer Archimedes sprzedawał się bardzo dobrze,ale nie zrobił kariery poza Wielką Brytanią. Natomiast architektura ARM odniosła swój międzynarodowy sukces znajdując zastosowanie w elektronice użytkowej, w tym na przykład w smartfonach czy tabletach.
Warto dodać, że <a href="http://www.networld.pl/news/368059/Calxeda.opracowala.platforme.serwerowa.na.procesorach.ARM.z.480.rdzeniami.obliczeniowymi.html" target="new"> niedawno pojawiła się nawet platforma serwerowa wykorzystująca procesory ARM </a>
zdj: Acorn Computers, ARM Holdings
<b>AIM PowerPC 601 (1992)</b>
Przełomowe zastosowanie: Apple Power Macintosh 6100 (1994)
Aby przełamać dominującą pozycję Intela i Micfosoftu na rynku komputerów osobistych, Apple, IBM oraz Motorola powołały konsorcjum (AIM) w celu opracowania konkurencyjnego procesora. Choć opracowane przez AIM PowerPC nie zagroziło pozycji Intela, znalazło swoją niszę rynkową jako centralna jednostka w komputerach firmy Apple (od 1994 do 2006). Znalazł też zastosowanie poza komputerami osobistymi w wielu generacjach konsol do gier (w tym. Nintendo Wii czy Xbox 360).
Photos: Dirk Oppelt, Apple
<b>Intel Pentium (1993)</B>
Przełomowe zastosowanie: zastrzeżona nazwa towarowa dla procesora
W 1991 roku sąd odmówił Intelowi rejestracji marki "386". Chcąc zapewnić unikalną nazwę nowemu procesorowi Intel musiał wyjść poza liczby i użyć dającej się zastrzec nazwy. Zamiast "586" nowy procesor otrzymał nazwę Pentium i choć była ona początkowo krytykowana, jej wprowadzenie okazało się sukcesem i marka zaczęła być używana dla następnych układów rodziny x86.
Dzięki zastrzeżonej nazwie konkurencja nie mogła produkować klonów i nazywać ich tak samo jak oryginalne procesory Intela co miało miejsce dla modeli "286", "386" i "486".
zdj: CPU-World.com
<b>AMD Opteron 240 (2003)</b>
Przełomowe zastosowanie: Serwer IBM
W 2001 roku Intel wprowadzil 64-bitowy procesor Itanium. Miał on co prawda wsparcie dla 32-bitowych aplikacji, ale były one obsługiwane przez ten procesor wolno, co czyniło go mało użytecznym do pracy w mieszanych (32/64) środowiskach.
W tym czasie AMD pracował nad rozszerzeniem zbioru instrukcji architektury x86 tak, aby nowy procesor wspierał 64-bitowy kod bez utraty wydajności przy 32-bitowych aplikacjach. Opracowany przez tę firmę zbiór instrukcji jest znany jako "x86-64" bądź "AMD64", zaś pierwszym procesorem, w którym został zastosowany był Opteron 240. Architektura x86-64 okazała się na tyle dobra, że zaczął ją stosować w swoich procesorach również Intel (wyjątek stanowi Itanium)
Wszystkie komputery osobiste produkowane obecnie używają procesorów opartych na zbiorze instrukcji x86-64.
zdj: CPU-World.com, AMD
Computerworld dostarcza najświeższe informacje, opinie, prognozy i analizy z branży IT w Polsce i na świecie.
W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]