Europejska Agenda Cyfrowa nakreśliła wobec sektora telekomunikacji ambitne cele w zakresie inwestycji infrastrukturalnych, dostępności usług szerokopasmowych, a także aplikacji oferowanych za pośrednictwem szybkich łączy dostępowych. Z polskiego punktu widzenia pewne rozterki może wywołać już cel wyjściowy, przypominający wcześniejsze założenia unijnego pakietu antykryzysowego, że w nieodległej już perspektywie roku 2013, wszyscy mieszkańcy Europy powinni uzyskać możliwość korzystania z dostępu szerokopasmowego. W Polsce są przecież nadal znaczne obszary zapóźnień w rozwoju infrastruktury, gdzie nie dociera oferta komercyjnych operatorów telekomunikacyjnych, a inwestycje publiczne z wykorzystaniem środków unijnych są dopiero w fazie przygotowania.

Trzeba oczywiście zwrócić uwagę, że dostęp szerokopasmowy to dla Komisji Europejskiej kategoria dosyć elastyczna. Przykładowo według Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji "tradycyjny szerokopasmowy" dostęp oznacza przepływność łącza dostępowego ok. 2 Mb/s, co różnymi technikami dałoby się pewnie wkrótce zorganizować dla większości mieszkańców Polski. Ale to ciągle cel polityczny, a nie przewidywanie tendencji rynkowych. Dzisiejsze trudności w uzyskaniu jakiegokolwiek dostępu do Internetu wynikają najczęściej z braku motywacji biznesowych, przekonania, że popyt na usługi udostępnione z pomocą wybudowanej od nowa infrastruktury będzie wystarczający, aby zwrócić koszty dotarcia do odległych regionów wiejskich, których mieszkańcy na razie deklarują podobno brak zainteresowania Internetem, czyli swoisty indyferentyzm technologiczny. Dosyć trudno zatem osiągnąć nawet tak prosty cel bez decyzji politycznych i działań regulacyjnych, które zachęcą inwestorów, poprawią umiejętności techniczne potencjalnych użytkowników i zmobilizują popyt na niektóre społecznie użyteczne usługi.

Cyfrowy rozwój

Agenda Cyfrowa stawia znacznie trudniejsze wyzwania, powszechność oferty dostępu do Internetu na poziomie przynajmniej 30 Mb/s do roku 2020, co oszacowano niebagatelną kwotą 40-60 mld euro, ale także zapewnienie możliwości korzystania z łączy przynajmniej 100 Mb/s połowie mieszkańców państw członkowskich, co podnosi szacunki niezbędnych inwestycji do kwoty 250-300 mld euro. Kluczowe dla zrozumienia europejskich celów w dziedzinie sieci szerokopasmowych następnej generacji jest ich wpasowanie w strategię gospodarczą.

Europa nie będzie w stanie utrzymać bezpiecznej pozycji w konkurencji gospodarek innych regionów świata, jeżeli nie zainwestuje w innowacyjność, mobilność zatrudnionych, technologie energooszczędne, jeżeli nie stworzy lepszych warunków dla rozwoju sieciowych powiązań pomiędzy przedsiębiorcami, ośrodkami sektora badań i rozwoju, inteligentnych systemów zarządzania infrastrukturą miejską, transportem, handlem. Na forach unijnych niemal każda z dziedzin strategicznych rozważań na temat przyszłości wiąże się w jakimś stopniu z poszerzeniem wykorzystania technologii informacyjnych. Dostarczenie wszystkim dostępu do szerokopasmowych usług i aplikacji to oczywiście realizacja tradycyjnych celów społecznych. Chcemy wyrównywać szanse poprzez likwidacje obszarów cyfrowego wykluczenia. Ze strategicznej perspektywy, w zapewnienia spójności gospodarczej i społecznej Unii Europejskiej chodzi o cele bardziej namacalne, ważniejsze dla długofalowych planów, pozwalające zarządzać zmianą, która wynika z ułatwionego dostępu i przetwarzania informacji. Powszechny, szerokopasmowy dostęp to np. spełnienie oczekiwań o przełamaniu barier ekonomii skali wielu przyszłych innowacyjnych zastosowań technologii ICT. Dzięki nim oczekujemy wzrostu w dziedzinach, które przeważnie uznaje się za konserwatywne, jak rolnictwo, zarządzanie infrastrukturą miejską, przesył energii czy pozyskanie surowców.

Internet na kryzys

Twórcy unijnej strategii Europa 2020 musieli uwzględniać skutki kryzysu gospodarczego. Więcej, ta strategia jest odpowiedzią na globalny kryzys ekonomiczny. Jest zachętą, aby Europa próbowała uciekać do przodu. Wciąż jeszcze nie wiadomo, co się wydarzy i jakie będą koszty nierozstrzygniętych problemów Grecji, Portugalii, Irlandii, Hiszpanii. Zachowując oczywiście proporcje wobec potencjału różnych sektorów gospodarki, warto pamiętać, że upowszechnieniu dostępu szerokopasmowego nadano w unijnym pakiecie antykryzysowym wysoki priorytet, tłumacząc, że powinno to przynosić szybki efekt.

Skala przedsięwzięć związanych z realizacją unijnej strategii pomimo kryzysu gospodarczego jest tak duża, że nie obędzie się bez angażowania środków publicznych również na budowę twardej infrastruktury szerokopasmowej. Polska jest jednym z większych beneficjentów unijnych funduszy przewidzianych na rozwój infrastruktury sieci szerokopasmowych. Nie roztrząsając głębiej złożonych powodów, dla których nieco przerośnięte formalności etapów przygotowawczych opóźniają publiczne inwestycje szerokopasmowe w Polsce, trzeba koniecznie podkreślić, że ich strategicznym celem nie powinno być przejęcie przez samorządy odpowiedzialności za rozwój infrastruktury szerokopasmowej, ale przełamanie barier w rozwoju dalszych inwestycji prywatnych.