Rewitalizacja (łac. re+vita - dosłownie: przywrócenie do życia, ożywienie) - to termin kojarzony do tej pory z zagadnieniami dotyczącymi działań skupionych na ożywianiu obszarów zdegradowanych, najczęściej miejskich. Przy odpowiednio zmodyfikowanej definicji może też bardzo dobrze odpowiadać zapotrzebowaniu na odnowienie i ożywienie administracji publicznej. Można przyjąć, że rewitalizacja administracji publicznej, to kompleksowy proces odnowy i ożywienia obszaru sektora usług publicznych, który uległ strukturalnej i funkcjonalnej degradacji, hamującej zrównoważony rozwój, w tym prawidłowy rozwój gospodarczy i społeczny.

Różne modele

W statycznym ujęciu administracja publiczna jest stworzona do pracy w oparciu o zbiór przepisów z usankcjonowaną, delegowaną, legalistyczno-racjonalną władzą, cechującą się w swojej działalności bezstronnością, depersonalizacją, ciągłością, terminowością, dokładnością, przewidywalnością, standaryzacją, integralnością i profesjonalizmem. To model tradycyjnego zarządzania publicznego sięgający do koncepcji administracji racjonalnej Maxa Webera. Zgodnie z nią, administracja publiczna jest rozumiana jako zbiór instytucji, procesów, procedur, systemów i struktur organizacyjnych, praktyk i zachowań dla potrzeb zarządzania sprawami publicznymi. Charakteryzuje go hierarchia i nadzór, czytelny podział ról, poleganie na procedurach i rygorystyczna kontrola finansowa.

Model tradycyjnego zarządzania publicznego jest wypierany od lat 80. przez model nowego zarządzania publicznego (New Public Management), które polega na wykorzystywaniu mechanizmów rynkowych, promowaniu konkurencji, poddawaniu się kontroli społecznej, decentralizacji oraz stosowaniu zasad zarządzania opartego na uczestnictwie. Administracja zorientowana jest na wyniki, a nie na nakłady, a także na cele, a nie na reguły. Kulturę organizacyjną administracji publicznej charakteryzuje elastyczność, innowacyjność, rozwiązywanie problemów i przedsiębiorczość.

W poszukiwaniu silniejszego głosu i większej roli obywateli we wpływaniu na sposób, w jaki menadżerowie publiczni planują i realizują zadania administracji publicznej z odniesieniem do zasad sprawiedliwości, transparentności i rozliczalności, pojawia się w latach 90. model dobrego rządzania (Good Governance). Wprowadza on ważne elementy partnerstwa i wspólnej odpowiedzialności - różne podmioty sektora publicznego, prywatnych przedsiębiorstw i społeczeństwa obywatelskiego na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym wspólnie pracują na rzecz zrównoważonego rozwoju. Administracja publiczna i sektor prywatnych przedsiębiorstw zdecydowanie różnią się od siebie, w związku z czym sposób ich organizacji i funkcjonowania powinien być dostosowany do ich specyfiki, a zatem odmienny. Model dobrego rządzenia uwzględnia zasady transparentności, etyki, szacunku dla prawa, odpowiedzialności, dostępności i solidarności.

Główne wyzwania

Rewitalizacja administracji publicznej uwzględniać musi najlepsze cechy wszystkich omawianych wcześniej koncepcji budując skuteczne narzędzie efektywnego, skutecznego, przejrzystego i rozliczalnego funkcjonowania sektora publicznego. Optymalnym rozwiązaniem byłaby synergia, czyli połączenie rygoryzmu i dyscypliny organizacyjnej modelu biurokratycznego, skuteczności i efektywności modelu rynkowego oraz transparentności, respektowania prawa i uczciwości modelu dobrego rządzenia. Ta synergia zaowocować powinna rewitalizacją administracji publicznej.

Czego wymaga rewitalizacja administracji publicznej?