Gartner Group przewiduje zmianę wymagań wobec systemów do zarządzania rozproszonym środowiskiem komputerowym.

"Przemysłowi software'owemu trudno jest dotrzymać kroku coraz szybciej postępującym zmianom technologicznym, towarzyszącym prowadzeniu biznesu" - twierdzi Gartner Group w jednym z ostatnich raportów. Architektura systemów komputerowych staje się coraz bardziej złożona, środowisko klient/serwer bardziej wielopoziomowe, rozwija się też boom w zakresie Internetu i intranetu. Mimo iż narzędzia do zarządzania środowiskiem rozproszonym (Network & Systems Management - NSM) są wciąż doskonalone w celu zapewnienia coraz wyższych poziomów dostępności aplikacji, odbywa się to kosztem znacznego wzrostu ich ceny, a to zniechęca wiele firm do ich stosowania. "W efekcie muszą minąć lata, zanim nowe technologie osiągną poziom niezawodności charakterystyczny dla środowisk mainframe'owych. Nie umniejsza to faktu, że na rynku dostępnych jest coraz więcej narzędzi, które mogą pomóc departamentom informatyki w bardziej aktywnym zarządzaniu rozproszonymi środowiskami" - konkluduje Gartner Group.

Stabilny czy elastyczny

Właśnie wtedy, gdy pierwsza generacja narzędzi NSM osiągnęła stabilny poziom, zaczęły zmieniać się reguły gry. Rozprzestrzenianie się w biznesowych środowiskach komputerowych Internetu, obiektów rozproszonych i 3üwarstwowej architektury klient/serwer - nazywanych "drugą falą klient/serwer" - podważyło podstawowe założenia dotyczące zarządzania rozproszonymi systemami i może ponownie wymusić przedefiniowanie podstawowego zbioru wymagań dla tego typu rozwiązań. Te departamenty informatyki - twierdzi Gartner Group - które obecnie ignorują potrzebę korzystania z NSM, mogą w przyszłości natknąć się na ryzyko potencjalnych strat finansowych oraz utraty zaufania klientów, a w efekcie konkurencyjnej pozycji swoich firm na rynku.

Koszt użytkowania systemów NSM systematycznie podnosi się z powodu konieczności coraz częstszej ich modyfikacji, wynikającej z szybko zmieniających się technologii. Departamenty informatyki bronią się przed tym, próbując budować stabilne systemy NSM, podczas gdy - zdaniem Gartner Group - powinny wybierać takie, które można łatwo zaadaptować do zmieniającej się infrastruktury i warunków prowadzenia biznesu. I nie dotyczy to wyłącznie technologii, ale także procesów i przepływów czynności, które z tych technologii będą korzystać.

Internet

Choć w ciągu minionych 30 lat organizacje wypróbowały na polu informatyzacji wiele różnych możliwości, żadna z nich nie rozwijała się tak szybko i nie obiecywała tak wielu fundamentalnych zmian, jak Internet. Nic więc dziwnego, że obecnie coraz więcej narzędzi NSM jest dostępnych pod WWW, eliminując tym samym potrzebę instalacji oddzielnych klientów dla każdej z aplikacji NSM. Prawdopodobnie najbardziej znaczącą zmianą związaną z Internetem jest umożliwienie końcowym użytkownikom korzystania z zasobów nie tylko zgromadzonych w ich komputerze, ale także na całym świecie ze wszystkimi korzyściami i ryzykiem związanym z tym dostępem. Zdaniem Gartner Group, użytkownicy już teraz powinni przygotować się na wykorzystanie zalet Internetu, poprzez ocenę obecnych poziomów zatrudnienia oraz polityki i procedur w zakresie jego użytkowania.

Zarządzanie scentralizowane czy lokalne

"Ani takie, ani takie" - twierdzi Gartner Group. Obecnie bowiem użytkownicy zmierzają do modelu, który można nazwać sfederalizowanym. W pierwszej jego wersji narzędzia są własnością centralnego departamentu informatyki, ale zasady ich użytkowania ustalala każdy oddział firmy indywidualnie. W drugiej jest na odwrót - każdy oddział ma własne narzędzia, ale zasady ich użytkowania są ustalane przez centralę. W obu wersjach jest mniej punktów zarządzania niż przy zarządzaniu lokalnym, co pozwala ograniczyć koszty przy zmniejszeniu elastyczności pracy końcowych użytkowników. Popularność modelu sfederalizowanego jest związana, z tym że ustala on optymalny balans między efektywnością scentralizowanej administracji a potrzebami przedsiębiorstwa. Zdaniem Gartner Group, do końca 1998 r. z tego modelu będzie korzystać ponad 50% przedsiębiorstw.

Poziomy integracji

Technologią, która w niedalekiej przyszłości może rozwijać się nawet szybciej niż NSM, są ramy aplikacyjne (framework). Wydaje się - twierdzi Gartner Group - że połączone z produktami do automatycznego zarządzania zdarzeniami coraz częściej będą wchodziły w skład podstawowych systemów operacyjnych, a to oznacza, że tylko do końca br. liczba ich użytkowników wzrośnie do 75%. A jeśli tak, to nie ulega wątpliwości, że dostawcy będą chcieli jak najszybciej zintegrować je z systemami NSM. Zdaniem Gartner Group, nie należy jednak liczyć na to zbyt szybko, gdyż przy obecnym tempie rozwoju technologii wiele ze składników NSM może okazać się przestarzałe, zanim proces integracji z ramami aplikacyjnymi dobiegnie końca. Użytkownicy nie powinni więc czekać na wyższe poziomy integracji - radzi Gartner Group - ale eksploatować aktualnie dostępne systemy NSM.

Centralny punkt zarządzania

Jednym z najważniejszych elementów systemów NSM jest centralny punkt zarządzania (Consolidated Service Desk - CSD), udostępniający repozytorium danych związanych z zarządzaniem problemami i zmianami. Dane te mogą być analizowane w celu zautomatyzowania podejmowania decyzji i wykorzystywane do rozwoju infrastruktury, tak by w przyszłości można było uniknąć pojawiania się podobnych problemów.

Dzięki CSD jest także możliwa integracja wszystkich procesów zarządzania (np. w obszarze PC LAN/desktop, sieci, systemów i aplikacji), gdyż jest to miejsce, gdzie kwestie procesowo--organizacyjne wysuwają się na pierwszy plan departamentów informatycznych. Gartner Group sugeruje więc, by w tej sytuacji departamenty informatyczne jak najszybciej zainicjowały działania mające na celu utworzenie efektywnych CSD, będących punktem integracji dla różnorodnych procesów i technologii NSM.

Pomiary wydajności systemów

Efektywność CSD powinna być mierzona zarówno w kategoriach subiektywnych, jak i obiektywnych. Obiektywnie - CSD powinna mierzyć rozmiar, dostępność, czas odpowiedzi i inne statystyki dotyczące wydajności aplikacji. Subiektywnie - powinna "trzymać palec na pulsie" końcowych użytkowników i kierować informacje o ich zachowaniu zarówno do administratorów systemu, jak i do kierownictwaprzedsiębiorstwa. Szczególnie istotne jest tu raportowanie wydajności w ujednolicony i logiczny (np. miesięcznie) sposób. Dokładne pomiary wydajności CSD - twierdzi Gartner Group - mogą umożliwić definiowanie, monitorowanie i osiąganie realnych celów w określonym czasie i skorelowanie ich z potrzebami zarówno zarządu firm, jak i końcowych użytkowników.

NMS dla Windows NT

Zaadaptowanie przez Windows NT koncepcji wielu punktów zarządzania ma na celu upowszechnienie stosowania NT w charakterze wielofunkcyjnego serwera w przedsiębiorstwie. W tym też celu Microsoft wprowadził na rynek SMS, a w przyszłości będzie oferował pakiet własnych narzędzi typu middleware w celu upowszechnienia systemu Cairo (1998 r.). Rozproszony system plików Cairo nie mógłby jednak funkcjonować bez pewnego rodzaju usług w zakresie zarządzania i stąd zapewne pomysł Microsoftu w zaoferowaniu własnego środowiska Distributed Computer Environment - DCE (np. nazewnictwo/katalogi, bezpieczeństwo/kontrola dostępu, kalendarz/kolejkowanie, podstawowe zarządzanie zdarzeniami i możliwości przechowywania danych). Wstępne informacje o tych możliwościach spowodują zapewne zamieszanie na obecnym rynku NSM. Nie da się jednak ukryć - twierdzi Gartner Group - że zdobycie przez Microsoft dominacji na rynku systemów NMS jest dla tej firmy tylko środkiem do podstawowego celu, jakim jest popularyzacja Windows NT.

Pakiety zintegrowane czy pojedyncze rozwiązania

Ostatnio dostawcy narzędzi NSM coraz częściej zaczynają oferować skonsolidowane pakiety produktów, a nie pojedyncze rozwiązania, co ma swoje dobre i złe strony. Dobre, bo użytkownicy mogą oczekiwać dobrej integracji takiego pakietu. Złe, bo jeden pakiet będzie różnić się od drugiego, powodując trudności w procesie selekcji, chociażby na skutek częściowego pokrywania się produktów. Ponadto w skład konkretnego pakietu może wchodzić moduł o gorszych parametrach niż inny, dostępny na rynku.

W efekcie pakiet pożądanych przez użytkownika produktów, ale nie oferowany w postaci pakietu, może okazać się trudny w integracji, natomiast zespół produktów dostępnych w postaci pakietu może składać się z niekoniecznie najlepszych rozwiązań dostępnych na rynku. Jedyną receptą dla klienta w tym przypadku może być wybór pakietu, który da się zintegrować z innymi pojedynczymi produktami, wprawdzie za ekstracenę. Gartner Group uważa jednak, że najlepszą funkcjonalność i integrację zapewnia implementacja najlepszych na rynku pojedynczych aplikacji na bazie jednej platformy. To rozwiązanie jest jednak najkosztowniejsze.

Wybór dostawcy systemu NSM

Pakiety produktów NSM są atrakcyjne dla departamentów informatyki z powodu wbudowanej w nie integracji. Mimo iż żaden z nich nigdy nie spełnia wymagań w 100%, kupując go można zredukować liczbę dostawców, u których zaopatruje się klient w produkty.

Użytkownik powinien więc poważnie rozważyć zakup pakietu NSM, szczególnie jeśli odpowiada on jego oczekiwaniom w zakresie takich cech, jak zarządzanie problemami i zmianami oraz administrowanie sieciami LAN. Gartner Group radzi organizacjom, by oceniały pakiety na podstawie dopasowania ich architektury do docelowego środowiska, poziomu integracji (np. w zakresie uruchamiania, zdarzeń i danych), zdolności do integracji z pojedynczymi produktami innych dostawców oraz elastyczności w negocjacjach cen, licencji i dostępności z półki.

Zarządzanie "koniec z końcem"

Wciąż rozwijana przez dostawców i oczekiwana przez departamenty informatyki zdolność do zarządzania "koniec z końcem" (end-to-end manageability) jest definiowana jako zdolność do wykonywania zmian na serwerach i urządzeniach z dowolnego i na dowolnym węźle w przedsiębiorstwie. Zdaniem Gartner Group, ideał ten jest jednak niepraktyczny dla całego przedsiębiorstwa i musi być zaniechany, szczególnie w świetle dodanej złożoności dostępu przez intranet lub Internet. W zarządzaniu "koniec z końcem" jest bowiem zbyt wiele miejsc, gdzie może pojawić się awaria, włączając w to kontrolę operacyjną, bezpieczeństwo i zarządzanie aplikacjami. Bardziej racjonalne podejście polega - zdaniem Gartner Group - na standaryzacji i zarządzaniu "koniec z końcem" tylko specyficznych aplikacji przedsiębiorstwa.

Definicja rozproszonych procesów komputerowych

Osiągnięcie przez departamenty informatyki lepszej wydajności jest możliwe dzięki precyzyjnemu zdefiniowaniu procesów na wszystkich poziomach działania przedsiębiorstwa (patrz ramka 4). Ten engineering (nie reengineering, ponieważ wcześniej proces ten nigdy nie został poddany engineeringowi) rozproszonych procesów komputerowych może doprowadzić do osiągnięcia następujących korzyści:

- zredukować całkowity koszt posiadania systemu rozproszonego

- wyklarować relacje między departamentem informatyki a innymi jednostkami biznesowymi

- stworzyć podwaliny pod nowe inicjatywy typu klient/serwer czy handel elektroniczny.

Kilka rekomendacji

W zakończeniu raportu Gartner Group zamieszczono listę wskazówek dla użytkowników narzędzi NSM (patrz ramka 2). Prawdopodobnie najważniejsza z nich dotyczy uproszczenia własnego środowiska, o ile jest to tylko możliwe. Im mniej będzie składników - systemów, systemów operacyjnych, sieci itd. - tym łatwiej będzie można nimi zarządzać i tym większy poziom dostępności zasobów osiągnąć. Po drugie, użytkownicy muszą liczyć się z tym, że na zarządzanie środowiskiem rozproszonym będą wydawać znacznie więcej pieniędzy niż na - historyczne już - systemy mainframe'owe. Po trzecie, nie wolno zapominać o tym, że same narzędzia mogą rozwiązać zaledwie jedną trzecią problemu związanego z zarządzaniem.

Departamenty informatyki, które zdecydują się na zakup narzędzi NSM bez dostosowania do nich procesów biznesowych, niewątpliwie poniosą klęskę. Wybór narzędzi powinien być raczej wynikiem analizy celów biznesowych i aktualnych możliwości firmy. Użytkownicy powinni kierować się w stronę bardziej aktywnego zarządzania w celu zapewnienia wyższego poziomu dostępności aplikacji i ogólnie pojętej obsługi klienta. Najszybszy zwrot inwestycji można natomiast osiągnąć - twierdzi Gartner Group - inwestując w rozwiązania do zarządzania zdarzeniami, dystrybucją oprogramowania, CSD, zarządzaniem aplikacjami i sieciami LAN.