System zarządzania bazami danych Adabas firmy Software AG (Darstadt, Niemcy) był przez wiele lat w Polsce dość popularny, głównie za pośrednictwem swych nielegalnych kopii działających na komputerach RIAD. Siłą przyzwyczajenia i znajomości systemu przeszedł - w postaci tym razem już legalnych kopii - na wiele instalacji dużych komputerów IBM. Obecnie system ten znany jest pod nazwą Adabas C. Firma Software AG idąc z ogólnym trendem przechodzenia do środowisk Unixa, Windows NT i OS/2 zakupiła od Siemens-Nixdorf interesujący system zarządzania bazami danych i sprzedaje go pod nazwą Adabas D wersja 6.1.

Prostota obsługi

System Adabas D sprawdza się w pracy bez administratora bazy lub z ograniczoną interwencją, dzięki dynamicznemu zarządzaniu przestrzenią dyskową. Na przykład system minimalizuje przestrzeń dyskową dla plików dziennika (log), gdyż zapisuje w nim operacje bazując na zawartości poszczególnych pól lub rekordów tabeli, a nie operuje na całych stronach dyskowych, jak czyni to wiele innych systemów. Indywidualne tabele i indeksy mogą zmieniać dynamicznie rozmiar; podobnie automatycznie dokonuje się rozkładanie bazy na różnych napędach dyskowych w celu zminimalizowania obciążenia kanałów we/wy.

Operacje składowania danych na nośniki zapasowe i zmianę konfiguracji bazy można wykonywać w trakcie działania systemu, a sama baza nie wymaga reorganizacji. Aplikacje rozpoznają zmiany przywilejów użytkowników i zmianę struktury indeksów bez potrzeby rekompilowania. Adabas D obsługuje konfiguracje dyskowe z kopią lustrzaną danych, co zapewnia zarówno szybszy dostęp do danych, jak i ich bezpieczeństwo w razie awarii.

Rozproszone dane

Adabas D jest w stanie, w sposób niewidoczny dla użytkownika, obsługiwać system rozproszony na wielu serwerach, tworząc jednolity obraz danych (single system image). Rozproszona baza danych ma takie same właściwości jak system logicznie scentralizowany. Nie wyklucza to możliwości dynamicznej zmiany konfiguracji dla skorzystania z niektórych serwerów oddzielnie do testowania lub uruchamiania aplikacji. Protokół dwufazowego zatwierdzania transakcji (two-phase commit) zapewnia integralność danych w środowisku rozproszonym.

Adabas D korzysta z możliwości replikacji synchronicznej (wszystkie kopie danych są uaktualniane równocześnie) w celu zwiększenia niezawodności i dostępności bazy oraz zmniejszenia obciążenia sieci w przypadku korzystania ze statycznych danych (dane przesyłane są z lokalnej kopii danych, zamiast z lokalizacji centralnej). Jeżeli jednak nastąpi awaria sieci, to replikacja synchroniczna powoduje zablokowanie całej bazy. Adabas D stosuje w tym przypadku zasadę tzw. większościowej dostępności i pozwala na modyfikowanie kopii danych, pod warunkiem, że uda się uaktualnić większość kopii danych. Po usunięciu awarii system automatycznie uaktualnia kopie do tej pory niedostępne, a więc działa podobnie jak systemy z replikacją asynchroniczną.

Niektóre aplikacje nie wymagają synchronicznej zgodności danych we wszystkich ich kopiach w chwili zakończenia transakcji. Dla tego przypadku Adabas D - podobnie jak inne systemy zarządzania bazami danych - oferuje replikację asynchroniczną opartą na migawkach (snapshot) danych przesyłanych do lokalizacji podległych w zadanych odstępach czasu. Migawki nie mogą być modyfikowane.

Adabas D spełnia większość z 12 reguł C. J. Date'a, dotyczących rozproszonych baz danych (p. CW nr xx z dnia 1995 r.).

Dostęp do innych baz danych

Adabas D korzysta jedynie z protokołu TCP/IP do komunikacji z innymi bazami danych. Dostęp do bazy DB2 i Adabas C (w wersji MVS dla mainframe'ów IBM) realizuje się za pośrednictwem bram (gateway). W przypadku bazy Adabas C (także w wersji MVS) możliwa jest pełna integracja z tą bazą i korzystanie z jej nietypowych właściwości (pola powielane i grupy okresowe) w ramach jednej aplikacji.

Rodzaje pracy

Polecenie systemowe SQLmode zmienia tryb pracy bazy, zestaw dostępnych poleceń SQL i typów danych. Adabas D może pracować w najbogatszym (pod względem możliwości funkcjonalnych) trybie Adabas lub jako baza zgodna z DB2 v. 3.2, Oracle7 albo z zestawem poleceń poziomu podstawowego SQL-92 (entry level). Tak więc aplikacje przygotowane np. dla bazy Oracle mogą być uruchamiane bez żadnych zmian (wymagają jedynie przekompilowania na używaną platformę) na bazie Adabas D po przestawieniu jej w tryb Oracle; baza w tym trybie może także posługiwać się rozszerzeniami funkcyjnymi i proceduralnymi Oracle, realizowanymi za pośrednictwem języka PL/SQL.