W dokumencie „Smart Grid Projects Outlook 2014” zebrano 459 projektów prowadzonych od roku 2002, w których wykorzystanie nowych technologii, możliwości ICT wpłynęło na stworzenie „mądrzejszej sieci”. Trzeba zaznaczyć, że pod uwagę brano projekty, w których uczestniczył (był partnerem) przynajmniej jeden kraj członkowski Unii Europejskiej. Tym samym liczba krajów omówionych w raporcie wzrosła do 47. Projekty należały do jednej z dwóch kategorii: R&D (projekty badawczo-rozwojowe) lub testowanie i wdrażanie. Rozkładają się one odpowiednio na 211 i 248 przedsięwzięć.

Do tej pory przeznaczono na te projekty 3,15 mld. euro, choć 48% z nich nie zostało jeszcze ukończonych (wartość projektów wynosi 2 mld euro). Projekty badawczo-rozwojowe pochłaniają obecnie 830 mln euro, a testowanie i wdrażanie 2,32 mld euro. Średni czas realizacji projektu to 33 miesiące. European Comission Joint Research Centre (Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej – JRC) i European Commission Directorate-General for Energy (Dyrekcja Generalna ds. Energii – ENER) piszą, że prace przy większości już rozpoczętych projektów dobiegną końca do roku 2017.

Zobacz również:

• Energetyczna transformacja w Energa-Operator S.A.
• Duża zmiana - Apple zezwala na tworzenie emulatorów gier

Gdy spojrzymy na środki przeznaczone na inwestycje pod kątem źródła ich pochodzenia, okazuje się, że 49% stanowi kapitał prywatny, 22% pochodzi ze środków Komisji Europejskiej, 18% to finansowanie krajowe, a 9% przynoszą regulatorzy (2% wskazano jako niezaklasyfikowane); 80% projektów jest finansowana z więcej niż jednego z wymienionych źródeł.

Wyraźnie widać też, że w początkowym okresie (lata 2002–2005) projektów było mniej i nie były one tak duże jak obecnie. JCR i ENER zauważają, że boom na projekty smart grid nastąpił po roku 2009 oraz że największych inwestycji dokonują kraje „Starej Unii” (sprzed 2004 r.).

Spośród nich, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, najwięcej inwestuje Dania. Francja i Zjednoczone Królestwo prowadzą natomiast projekty z największym budżetem – średnio jest to 5 mln euro na każdy projekt. Na tle tych krajów znacznie gorzej wypadają państwa z Europy Wschodniej. Według raportu generują one zaledwie 1% całkowitego budżetu na wszystkie wymienione projekty. Jako najbardziej aktywne w tworzeniu strategii testowania i implementowania smart grid wymieniane są Czechy oraz Słowenia.

Jeśli chodzi o liczbę prowadzonych projektów , w pierwszej piątce liderów znajdują się: Niemcy, Dania, Włochy, Hiszpania i Francja. Polska znalazła się na 18 miejscu zestawienia. Bezpośrednio przed nami znalazła się Szwajcaria, a zaraz za nami Irlandia.

JCR i ENER wymieniają także największe bariery na drodze do dalszego rozwoju projektów smart grid. Są to przeszkody natury społecznej i regulatorskiej. Te pierwsze to przede wszystkim niechęć mieszkańców Unii Europejskiej do uczestniczenia w programach pilotażowych smart grid. Tymczasem europejskie regulacje sprawiają, że pojawiają się duże problemy przy próbach powtarzania udanych projektów w kolejnych miejscach oraz skalowaniu projektów – przenoszeniu i rozszerzaniu mniejszych wdrożeń na kolejne, większe regiony.

Zastosowanie smart grid

Raport Smart Grid Projects Outlook 2014 wymienia siedem głównych kategorii, na które można podzielić prowadzone projekty. Są to:

1. Zarządzanie inteligentną siecią – m.in. wdrażanie narzędzi do obserwowania i kontroli zachowania sieci czy automatyzacja podstacji.
2. Integracja odnawialnych źródeł energii – włączenie dużych OZE do sieci przesyłowej, wykorzystanie narzędzi służących do przewidywania produkcji energii w odnawialnych źródłach oraz narzędzi do planowania zużycia i kontroli energii generowanej przez odnawialne źródła i jej wykorzystania rynkowego.
3. Integracja rozproszonych źródeł energii – projekty skupiające się na nowych systemach kontroli oraz nowych rozwiązaniach sprzętowych lub software’owych służących do integracji rozproszonych źródeł energii przy zachowaniu niezawodności i bezpieczeństwa sieci.
4. Agregowanie – projekty skupiające się na implementowaniu mechanizmów agregujących elektrownie wirtualne oraz usług Demand Response.
5. Smart customer oraz smart home – projekty, które testują inteligentny sprzętu AGD oraz inteligentne domy w połączeniu z nowymi taryfami.
6. Samochody elektryczne oraz rozwiązania Vehicle2Grid – projekty skupiające się na integracji samochodów elektrycznych i hybrydowych z siecią energetyczną.
7. Inteligentne liczniki – wszystkie projekty, w których prowadzone są inwestycje w wykorzystanie inteligentnych liczników będące częścią większego projektu smart grid.

Smart metering

JCR i ENER przewidują, że do 2020 r. na instalowanie inteligentnych liczników energii elektrycznej wydanych zostanie ok. 45 mld euro . Powinno się to przełożyć na dostarczenie i założenie ok. 200 mln urządzeń tego typu, które pojawią się u 72% odbiorców energii elektrycznej w Unii Europejskiej. Najchętniej używaną technologią komunikacją będzie prawdopodobnie PLC (Power Line Carrier) razem z GPRS (General Packet Radio Service).

Autorzy raportu zauważają, że to właśnie w projektach związanych ze smart meteringiem postęp prac jest najbardziej zaawansowany. Niemal wszystkie największe projekty z kategorii „testowanie i wdrażanie” to wdrożenia inteligentnych liczników. Również największa część inwestycji – wydawanych środków – obejmuje wdrożenia lub programy pilotażowe związane z instalacją inteligentnych liczników, co JCR i ENER postrzegają jako ważny krok w rozwoju smart gridu. Podkreśla się fakt, że inteligentne liczniki wzmocnią pozycję klientów poprzez dostarczenie im lepszych usług, dzięki czemu staną się aktywnymi uczestnikami rynku energetycznego.

Warto podkreślić, że średni oszacowany koszt uruchomienia pojedynczego, inteligentnego punktu pomiaru (smart metering point) ma się zamknąć w kwocie 223 euro (± 143 euro). Średni zysk z uruchomienia takiego punktu ma wynosić 309 euro (± 189 euro) dla konsumenta przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia energii elektrycznej u pojedynczego odbiorcy rzędu 3% (± 1,3%) oraz zmniejszeniu obciążeń szczytowych o 1–9,9%.

Postęp prac przy takich projektach zaczyna być widoczny w krajach Unii Europejskiej. Szesnaście z nich rozpoczęło wdrożenia (lub programy pilotażowe) inteligentnych liczników. Wśród nich jest także Polska. Trzy z tych szesnastu państw – Finlandia, Włochy i Szwecja – ukończyły już ogólnokrajowe wdrożenie takich liczników.

Niektóre kraje – Niemcy, Łotwa, Słowacja – podjęły decyzję o przeprowadzeniu selektywnego wdrożenia. Inteligentne liczniku zostaną w tych państwach zamontowane u wybranej części klientów, tam gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione. Belgia, Czechy i Litwa nie startują z wdrożeniami na dużą skalę, gdyż po przeprowadzeniu analizy kosztów i korzyści uznały, że nie jest to wskazane. Analiza kosztów i korzyści nie była dostępna w Bułgarii, na Słowenii, Węgrzech i na Cyprze. Portugalia postanowiła jeszcze raz przeprowadzić kalkulacje, biorąc pod uwagę obecne uwarunkowania ekonomiczne oraz dane zebrane w programach pilotażowych.

Zakłada się jednak, że w krajach, w których wdrożenia inteligentnych liczników (lub programy pilotażowe) zostały już przeprowadzone, uda się osiągnąć lub przekroczyć poziom 80% nasycenia nimi u odbiorców końcowych do roku 2020.