Liczba użytkowników korzystających z łączy szerokopasmowych xDSL przekroczyła na świecie 150 mln. Zapotrzebowanie na pasmo nieustannie rośnie, ale aplikacją, która pochłonie lwią jego część, będzie dopiero wchodząca na rynek potrójna usługa multimedialna, udostępniana z jednego gniazdka w domu.

Według ostrożnych szacunków EITO (2005 r.) liczba łączy szerokopasmowych xDSL o przepływności nie mniejszej niż 256 kb/s osiągnie w tym roku 173 mln, a w następnym przekroczy 215 mln. Prawdziwy boom rozpocznie się dopiero wtedy, gdy szybkość udostępniana użytkownikowi w domu osiągnie 10 Mb/s, co pozwoli na wdrażanie nowego typu usług określanych jako usługa potrójna (triple play). Nowa oferta polega na dostarczeniu do klienta przez jednego dostawcę usług telefonicznych, szerokopasmowego dostępu do Internetu oraz programów telewizyjnych.

Wzrastająca penetracja łączy szerokopasmowych oraz postęp w rozwoju technologii transportowych stały się motorem upowszechniania trójusługi. Triple play, termin pierwotnie używany przez dostawców stacjonarnej infrastruktury, podchwycili operatorzy telewizji kablowych, którzy najszybciej zaczęli wprowadzać poza standardem telewizyjnym najpierw usługi internetowe, a zaraz potem telefonię VoIP. Operatorzy CATV, których domeną był przekaz telewizyjny, uzupełnili więc swoje usługi transmisją głosu (VoIP) i danych (Internet, sieci lokalne) do lepszego zobrazowania usług multimedialnych, a więc przekazu danych, obrazu i dźwięku łącznie.

Wdrażanie trójusługi jest objawem konwergencji świata telekomunikacji ze światem mediów, pozwalającym operatorom odrębnej infrastruktury wzajemnie konkurować o tego samego klienta. Operatorzy telekomunikacyjni dopiero rozszerzają swą ofertę o programy telewizyjne i usługi wideo (w tym roku TP, Dialog), podczas gdy operatorzy telewizji kablowych (Multimedia, Aster City, Vectra, UPC) już wprowadzili w swych sieciach usługi głosowe IP oraz internetowy transport danych. Na początku marca stołeczny operator Aster City poinformował, że osiągnął liczbę 20 tys. abonentów telefonii cyfrowej VoIP.

Wielość aplikacji

Wdrożenie w sieci abonenckiej technologii szerokopasmowej (xDSL, FTTH, PON, Ethernet) pozwala na przesyłanie danych z przepływnościami sięgającymi co najmniej kilku Mb/s. Takie szybkości w sieciach stacjonarnych udostępniają wiele nowych usług:

• telewizyjne, obejmujące programy TV oraz inne treści obrazowe rozsyłane w trybie rozsiewczym, a także dostarczane wybranej grupie odbiorców w zależności od zainteresowań lub posiadanych przez nich uprawnień dostępu;
• wideo na życzenie (VoD), w której abonent zdalnie decyduje o wyborze filmu z biblioteki operatora. VoD w pełni zastępuje domowy wideoodtwarzacz, dając nie tylko ogląd wybranej treści, lecz także dostęp do typowych jego funkcji (przewiń, cofnij, stop klatka, inne);
• szybki dostęp do Internetu z zestawem usług oferowanych za jego pośrednictwem (e-mail, WWW, ftp, inne);
• gry sieciowe, z jednoczesnym udziałem w grze online wielu abonentów sieci;
• pozyskiwanie oprogramowania przez sieć (programy komputerowe, gry, ich modyfikacje i usprawnienia);
• transakcyjne (bankowe, internetowe płatności) oraz przeglądanie elektronicznych katalogów za pośrednictwem sieci z zamawianiem i opłatą za towar;
• transmisja głosu (VoIP) według znacznie niższych taryf.

Zakres usług multimedialnych, jakie zaczynają być udostępniane w sieciach szerokopasmowych i kojarzonych teraz z trójusługą, staje się więc coraz większy.

Jakie pasmo?

Sukces we wdrażaniu usługi potrójnej zależy nie tylko od doboru odpowiedniej jakości tych aplikacji i dostarczanych treści, lecz także od rodzaju stosowanej infrastruktury i sposobu kodowania sygnałów wizyjnych, które wpływają na cenę usługi. Szerokość potrzebnego dla tych aplikacji pasma wyznacza przede wszystkim strumieniowa transmisja obrazu TV, kodowana cyfrowo do jednej z kilku najczęściej stosowanych postaci, o przepływnościach wyznaczanych standardami: MPEG-1 (coraz rzadziej); MPEG-2, MPEG-4 lub WM9 (Windows Media 9).

Transmisja sygnałów wizyjnych między stacją czołową a urządzeniem końcowym (komputerem, dekoderem STB czy wideoterminalem odbiorczym) dokonuje się strumieniowo, przy czym każdy z transportowanych kanałów telewizyjnych wymaga oddzielnego strumienia. Do zakodowania dobrej jakości obrazów ruchomych SDTV potrzebne są przepływności kanałowe rzędu kilku Mb/s, zależnie od sposobu kodowania strumienia, natomiast aby uzyskać obrazy wysokiej rozdzielczości HDTV są już potrzebne przepływności sięgające kilkunastu Mb/s.

Można przyjąć, że minimalna przepływność potrzebna do zadowalającego odbioru trzech usług jednocześnie (w tym kilku programów TV na żywo) nie powinna być mniejsza od kilkunastu Mb/s. Zależnie od przyjętej przez operatora infrastruktury, przepływności w istniejących rozwiązaniach usługi potrójnej mieszczą się w zakresie szybkości od 12 Mb/s do 100 Mb/s. Przydział pasma do poszczególnych rodzajów usług dokonuje się dynamicznie, z uwzględnieniem wymaganego dla nich poziomu jakości QoS, a w sytuacjach krytycznych dzieje się to kosztem ograniczania dostępu do Internetu. Aby uniknąć takich sytuacji, najlepszym rozwiązaniem jest nadmiarowe rozszerzenie dostępu do sieci.