Sieci WLAN to jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi rynku transmisji danych. Nic w tym dziwnego - użytkownicy przyzwyczaili się już do pracy bez kabla i trudno będzie powrócić do tradycyjnych rozwiązań. Wymagania dla bezprzewodowej transmisji głosu i obrazu nie stanowią już bariery technicznej. Kolejnym celem będzie zapewnienie pełnej mobilności i przełamanie kolejnych barier prędkości połączeń.

Jednym z najczęściej poruszanych tematów w środowisku sieci bezprzewodowych jest technologia 802.11n. Standaryzacja 802.11n staje się już faktem i podobnie jak UWB urządzenia tej technologii utworzą rynek szerokopasmowy dla sieciowych rozwiązań domowych. Rynek sprzętu 802.11n będzie wzrastał do 1 mld USD w 2007 r., zgodnie z nowymi raportami Dell`Oro Group. Dell`Oro zakłada, że w roku 2009 ponad 90% domowych rozwiązań sieci bezprzewodowych będzie oparte na standardzie 802.11n. W marcu 2007 r. przyjęto drugą wersję propozycji standardu (802.11n Draft 2). Oczekuje się, że zatwierdzenie standardu nastąpi w połowie roku 2008. Sercem technologii jest technika nazwana MIMO (multiple-input, multiple-output). MIMO pobiera strumień danych, rozdziela go za pomocą cyfrowego procesora sygnałów na kilka strumieni i wysyła przez dwie lub więcej anten. Strumienie odbierane są także przez dwie lub więcej anten, a następnie odtwarzana jest oryginalna wersja sygnału. Anteny MIMO potrafią wykorzystywać zjawisko zwane wielościeżkowością. Wstępna propozycja standardu IEEE 802.11n oryginalnie zakładała minimum 100 Mb/s przepustowości. Dostępne na rynku produkty oznaczane "draft 1" lub "pre-n" potrafią pracować z prędkością 140-160 Mb/s. Z większą ilością anten, większą mocą oraz zastrzeżonymi metodami producentów oczekuje się pracy z prędkością ponad 200 Mb/s. Czołowi producenci sprzętu wprowadzają na rynek kolejne produkty pre-N (Belkin, Linksys, Netgear, D-Link), patrząc z nadzieją na pojawienie się standardu.

Architektura rozproszona

Sieci bezprzewodowe mają długą historię związaną z architekturą centralną, która niestety powoduje wzrost awaryjności rozwiązań czy zwiększenie opóźnień. Pomostem łączącym różne technologie bezprzewodowe jest MESH. Wprowadzenie architektury typu MESH rozprasza inteligencję pomiędzy poszczególne punkty dostępowe tworząc wzajemnie współpracującą topologię siatki. Sieć MESH pozwala węzłom lub punktom dostępowym komunikować się z innymi węzłami bez konieczności przejścia przez centralnie umieszczony punkt dostępu. Taka konfiguracja eliminuje ryzyko powstawania awarii, umożliwiając samodzielną reorganizację struktury. Aktualnie dostępne sieci MESH wspierają standard 802.11a/b/g oraz WiMAX i mogą być w łatwy sposób rozbudowywane. Taka sieć bezprzewodowa nie wymaga planowania. Administratorzy mogą rozwiązywać problemy słabego sygnału lub martwych stref, przemieszczając lub dodając kolejny bezprzewodowy węzeł. Z inteligentnymi węzłami architektura kratowa może samodzielnie organizować się, wybierać najlepsze ścieżki dla ruchu użytkowników, zwiększać bezpieczeństwo połączeń. Decentralizacja umożliwia nieograniczony rozwój sieci i zapewnia stabilność. Architektura MESH może stać się przyszłością sieci bezprzewodowych. Rozwiązania są już gotowe - na liderów tej technologii z pewnością wyrastają Cisco, Nortel i Proxim.

Piotr Chomczyk inżynier systemowy Cisco

Wybór technologii do realizacji bezprzewodowej sieci municypalnej jest zadaniem dość złożonym. Wdrażając sieć miejską, trzeba wziąć pod uwagę wiele czynników związanych z koncepcją realizacji technologicznej, ale również skupić się na określeniu grupy docelowej (odbiorców) usługi i zadaniach, jakie sieć ma w przyszłości realizować. Tego typu sieć ma zapewnić względnie szybki dostęp do Internetu na określonym obszarze dla mieszkańców czy turystów oraz do sieci miejskiej dla różnego typu służb (policja, ratownictwo, urzędnicy, ale też komunikacja miejska, różnorodne systemy monitorowania). W przypadku dostępu realizowanego na potrzeby służb miejskich jest wymagane zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i niezawodności świadczonej usługi. W polskich realiach tego typu sieci budowane są głównie przez lokalne samorządy lub społeczności, znacznie rzadziej inicjatorami procesu są operatorzy telekomunikacyjni. Jeśli zaś chodzi o rozwiązania technologiczne, wśród dostępnych względną dojrzałość wykazują trzy - technologie "komórkowe" (czyli 3G/UMTS/HSDPA/EDGE/GPRS), WiMAX (802.16) i sieci kratowe (oparte na standardach Wi-Fi - 802.11). Pierwsza grupa jest właściwie niedostępna dla określonej wcześniej grupy docelowej ze względów ekonomicznych (koszt infrastruktury) i organizacyjnych (licencjonowanie). Druga wymieniona technologia wciąż dojrzewa i właściwie nie dysponuje jeszcze powszechną bazą przenośnych urządzeń klienckich. Natomiast sieci kratowe, oparte na dojrzałych i ogólnie dostępnych technologiach Wi-Fi, spełniają właściwie wszystkich stawiane tego typu rozwiązaniom wymagania. A że są dostępne "tu i teraz", wydaje mi się, że w ciągu najbliższych lat będą dominować w sieciach municypalnych, z czasem ewoluując do rozwiązań bardziej złożonych, obejmujących większość wymienionych wcześniej technologii.

Mówiąc o decentralizacji nie można zapominać o zarządzaniu rozproszonym środowiskiem. Tu z pomocą przychodzą zaawansowane kontrolery WLAN - integrujące mobilność, centralne zarządzanie, konwergencję usług i bezpieczeństwo. Powodzeniem nadal cieszą się standardowe kontrolery sieci bezprzewodowej. Nowością na rynku rozwiązań bezprzewodowych są przełączniki oferujące zunifikowane środowisko przewodowego i bezprzewodowego LAN, zarządzane jako pojedyncza warstwa dostępu. Najlepszą drogą do spełnienia tych wymagań jest adaptowanie rozwiązania wiążącego bezprzewodową i przewodową infrastrukturę na brzegu sieci, zarządzaną efektywnie z jednego miejsca. Przemysł wymaga powiązania bezpieczeństwa i zarządzania siecią w ujednoliconym środowisku. Zunifikowana strategia opiera się przeważnie na dodaniu specyficznych przełączników, zawierających oprogramowanie zarządzające sieciami bezprzewodowymi. To nowość na rynku sieci bezprzewodowych. Takimi przełącznikami dysponują już wszyscy potentaci, m.in. Cisco, D-Link i 3Com. W pewnych przypadkach istnieje także możliwość aktualizacji oprogramowania wykorzystywanych przełączników do wymagań nowych aplikacji. Zunifikowana architektura integruje przewodową i bezprzewodową sieć, redukując potrzeby budowy nowego serca sieci. W ujednoliconej architekturze możemy używać tych samych standardów bezpieczeństwa, mechanizmów wykrywania intruzów i prewencji oraz jakości usług, zarówno dla przewodowej i bezprzewodowej architektury. Uzupełnienie kontrolerów stanowią zaawansowane rozwiązania lokalizujące, coraz śmielej wkraczające do sieci firmowych.

Radosław Juszczak odpowiedzialny za rozwój sprzedaży, rozwiązania radiowe Alcatel-Lucent Polska

WiMAX jest bardzo obiecującą technologią dostępową, która powoli staje się konkurentem transmisji pakietowej aktualnie oferowanej przez operatorów (HSPA). W obecnym stadium rozwoju umożliwia zapewnienie szerokopasmowej transmisji danych w miejscach, gdzie do tej pory było to nieopłacalne. Operatorzy ze względu na poniesione koszty koncesji świadczenia usług UMTS nadal będą rozwijać istniejącą infrastrukturę 3G. WiMAX ma szansę stać się alternatywną metodą dostępową, jeżeli kolejne jego ewolucje zapewnią odpowiednie wsparcie dla głosu (przesyłanie dźwięku w standardzie VoIP jest tańsze niż za pomocą WCDMA). Ekspansja WiMAX-a w dużej mierze zależy od dojrzałości rynku zarówno terminali końcowych, jak i aplikacji z nimi współpracujących. Niewątpliwą zaletą jest łatwość, z jaką operatorzy będą mogli oferować spersonalizowane i konwergentne usługi oparte na architekturze IP. Poważnym sygnałem świadczącym o dojrzewaniu tej technologii do miana standardu klasy operatorskiej będzie pojawienie się urządzeń abonenckich, konkurencyjnych cenowo, zwłaszcza w stosunku do 3G. Analizując potrzeby klientów oraz ewolucję rynku telekomunikacyjnego, można zaryzykować stwierdzenie, że wkrótce WiMAX osiągnie miano ekosystemu. Przed nim jednak jeszcze długa droga zanim stanie się pełnowartościowym standardem mobilnej komunikacji zdolnym zdominować radiowe sieci dostępowe operatorów.