AMD wprowadza na rynek długo oczekiwany 32-/64-bitowy procesor dla serwerów - Opteron. Nowy układ, będący efektem co najmniej czterech lat pracy inżynierów AMD, debiutuje w okresie raczej trudnym dla nowych technologii, a także dla producenta, który ciągle nie może poradzić sobie z osiągnięciem zyskowności.

Paradoksalnie jednak gorsza koniunktura na rynku IT może być sprzymierzeńcem AMD. Być może skłoni - zmuszone do zaciskania pasa - firmy, takie jak IBM czy Sun Microsystems, do podjęcia ryzyka zaoferowania klientom nowej technologii. Tym bardziej że 64-bitowe procesory Itanium, mimo zabiegów Intela, spotkały się w branży - poza współtworzącym je HP - raczej z chłodnym przyjęciem.

Kluczowe usprawnienia

Opteron zasłużył sobie na zainteresowanie technologicznych tuzów z kilku, ale za to poważnych powodów. Pierwszym z nich jest fakt, że nowy procesor pozwala na wydajną pracę nie tylko w trybie 64-bitowym, ale również 32-bitowym, bez konieczności emulacji kodu 32-bitowego. Co więcej, AMD wprowadziła też możliwość 64-bitowego adresowania pamięci (pozwala na zaadresowanie więcej niż 4 GB fizycznej pamięci RAM) aplikacjom 32-bitowym, co stwarza potencjalnym klientom możliwość łatwego przejścia do nowej 64-bitowej architektury.

Dla porównania, 64-bitowe procesory Itanium umożliwiają uruchamianie aplikacji 32-bitowych jedynie w mało wydajnym trybie emulacji, co stawia pod znakiem zapytania podstawową korzyść, jakiej oczekuje się przy zakupie nowych serwerów.

Druga istotna nowość procesora AMD Opteron polega na zintegrowaniu w jednym układzie procesora i kontrolera pamięci RAM. Dzięki temu w komunikacji między nimi nie jest wymagane pośrednictwo chipsetu. Waga komunikacji między procesorem a chipsetem rośnie wraz ze wzrostem liczby procesorów - wystarczy przypomnieć problemy, jakie towarzyszyły pierwszym tego typu układom dla serwerów 8-procesorowych. Trudności te znajdują odzwierciedlenie w ich wciąż relatywnie wysokich cenach.

Problem ten AMD rozwiązuje dzięki trzeciemu udoskonaleniu - bardzo szybkiej, a przy tym elastycznej technologii komunikacji pomiędzy procesorami - HyperTransport. Dzięki jej zastosowaniu procesory mogą komunikować się szybko i bezpośrednio nie tylko z pamięcią, lecz także między sobą. HyperTransport pozwala też istotnie obniżyć koszty produkcji serwerów. Dotychczas każdy typ serwera 2-, 4- czy 8-procesorowego wymagał w praktyce oddzielnego chipsetu. Teraz jedną konstrukcję będzie można wykorzystać w każdym z nich. Pierwsza wersja procesorów Opteron ma pozwalać na budowę serwerów z maksymalnie ośmioma procesorami.

Oprócz wymienionych innowacji, należy wspomnieć o zwiększeniu w nowych procesorach liczby wewnętrznych rejestrów, z charakterystycznych dla architektury x86 ośmiu do szesnastu. Według AMD pozwala to na zwiększenie o ok. 80% wydajności komunikacji pomiędzy układami. Procesory RISC IBM i Suna wykorzystują po kilkadziesiąt rejestrów.

Los się waży

Potencjał drzemiący w procesorach Opteron jest duży. Z powodu niewielkich rozmiarów nowe układy AMD nadają się do wykorzystania w serwerach typu blade. Pierwsze maszyny z nowymi procesorami przedstawiła już firma RackServer. Wykorzystanie nowego procesora rozważają IBM i Sun Microsystems.