Po ubiegłotygodniowej prezentacji SWIFT-u, najstarszej sieci rozliczeń międzybankowych o zasięgu międzynarodowym, czas na prezentację sieci krajowej. Sieć tę organizuje Krajowa Izba Rozliczeniowa opierając się na własnych międzybankowych pocztach kurierskich, wspieranych w coraz większym stopniu przez przekazy elektroniczne, dokonywane poprzez węzły specjalizowanej sieci Telbank, a także łącza dzierżawione od Telekomunikacji Polskiej SA.

Dlaczego banki polskie budują swoją własną sieć, a nie komunikują się przez sieć stowarzyszenia SWIFT? Odpowiedź jest prosta. Chodzi o to, że przekazy SWIFT-owe opłacają się dopiero w skali międzynarodowej, natomiast w obrębie kraju wykorzystywać je warto tylko w wyjątkowych przypadkach. Inną przyczyną jest argument strategiczny: w kilkuletniej perspektywie za te same pieniądze zbudujemy bowiem zupełnie nową, własną infrastrukturę telekomunikacyjną, która przyniesie bezsprzecznie ogromne zyski z usług. A poza tym dlaczego warunkiem uczestnictwa banku w krajowym clearingu miałaby być przynależność do organizacji międzynarodowej?

Przykłady państw zachodnich potwierdzają, że podjęta przez nasze banki strategia jest słuszna. Na Zachodzie w każdym kraju działa po kilka lokalnych sieci clearingowych. We Francji jest to np. sieć SAGITTAIRE, w W. Brytanii system CHAPS (Clearing House Automated Payment System) i BACS (Banking Automated Clearing System), w Nowym Jorku CHIPS (Clearing House Interbank Payment System).

Główna różnica funkcjonalna pomiędzy wdrożonym systemem SYBIR, a tworzonym systemem ELIXIR polega na tym, że ten pierwszy operuje na danych zbiorczych odnoszących się do rozliczeń na poziomie nie niższym niż oddział-oddział, podczas, gdy drugi działa na dokumentach zleceń indywidualnego klienta. W systemie SYBIR indywidualne zlecenia klientów są przekazywane pomiędzy oddziałami na papierze, zgodnie z dotychczasową tradycją.

System ELIXIR będzie pierwszym systemem, który po wprowadzeniu danych (w banku, czy nawet wcześniej, u klienta banku) zamieni je na dokument papierowy dopiero na życzenie adresata rozliczenia. SYBIR natomiast wymaga dokumentów papierowych.

Na wstępie najważniejsze daty rozwoju Krajowej Izby Rozliczeniowej:

październik-listopad 1991 - pierwsze spotkania komitetu organizacyjnego KIR, powstają dwa zespoły robocze, ds. izby tradycyjnej i elektronicznej;

22 listopada 1991 r. - 18 największych banków wraz ze Związkiem Banków Polskich spisują akt notarialny Krajowej Izby Rozliczeniowej SA;

styczeń 1992 - rejestracja KIR SA;

luty 1992 - wysłanie zapytań ofertowych na dostawę mikrokomputerów dla wyposażenia tradycyjnej izby rozliczeniowej; rozpisanie przetargu na realizację izby elektronicznej;

kwiecień-maj 1992 - rozpoczęcie pracy w Ośrodku Obliczeniowym NBP w Bydgoszczy nad systemem dla papierowej izby rozliczeniowej SYBIR (SYstemem Bankowych Izb Rozliczeniowych);

maj 1992 - dla systemu SYBIR dostawcą sprzętu mikrokomputerowego ALR Flyer i sieci Novell NetWare zostaje firma Techmex; w przetargu na stworzenie systemu elektronicznej izby rozliczeniowej ELIXIR uczestniczy 25 firm, przetarg wygrywa Unilot/Unisys jv;

czerwiec 1992 - organizacja 17 Bankowych Regionalnych Izb Rozliczeniowych (BRIR); NBP ustala termin zakończenia

wdrożenia prac tradycyjnej izby rozliczeniowej na 1 października 1992 r.; pierwsze próby testowe transmisji danych systemu SYBIR oprogramowaniem FrontDoor, poprzez sieć Telbank oparte na podsieci komutowanej korzystającej z central PABX;

czerwiec-lipiec 1992 - negocjowanie kontraktu z firmą Unilot/Unisys;

1 września 1992 - spółka Unisys/Unilot jv przystępuje do tworzenia elektronicznego systemu ELIXIR;

październik 1992 - rusza kurierska poczta międzyoddziałowa; NBP ustala ostateczną datę wdrożenia systemu SYBIR na 1 marca 1993 r.;

15 listopada 1992 - rusza kurierska poczta międzyregionalna;

5 kwietnia 1993 - rozpoczęcie pracy papierowo-elektronicznego systemu rozliczeniowego SYBIR;

1 września 1993 - planowane pierwsze uruchomienie systemu całkowicie elektronicznych rozliczeń międzybankowych ELIXIR;

31 grudnia 1994 - przypuszczalne zakończenie wdrożenia systemu ELIXIR.

PS: Dziękuję pp. prezesom Zbigniewowi Szafrańskiemu i Jarosławowi Tymowskiemu z KIR SA za pomoc w kompletowaniu i opracowywaniu materiałów nt. systemów SYBIR i ELIXIR.