Od 1993 r. Fundacja Kultury realizuje program "Małe Ojczyzny - tradycja dla przyszłości". Jego koordynatorem stała się powołana przez Fundację Akademia Małych Ojczyzn z siedzibą w Toruniu. Co roku ogłasza ona ogólnopolski konkurs na najciekawsze projekty rozwoju kulturowego i społecznego społeczności lokalnych, które uważają się za małe ojczyzny.

W dotychczasowych trzech edycjach konkursu udział wzięło 357 programów, z których 51 nagrodzono. Aby społeczności lokalne mogły zaistnieć we współczesnej globalnej wiosce, Fundacja Kultury i Wydawnictwo IDG Poland opracowały autorską koncepcję utworzenia Międzynarodowej Sieci Współpracy Małych Ojczyzn (SHINE - Small Homelands International Network). Jej oficjalna premiera odbędzie się na tegorocznej wystawie ComNet w Warszawie, 19 czerwca.

Nawet najciekawsze pomysły szybko ulegną zapomnieniu, jeśli nie spotkają się z odpowiednim zainteresowaniem. Laureaci konkursu Fundacji Kultury "Małe Ojczyzny - tradycja dla przyszłości" nie mogliby szerzej spopularyzować swoich stron rodzinnych, gdyby nie propozycja wykorzystania w tym celu nowoczesnych technologii teleinformatycznych i wydawniczych (m.in Internet, CD-ROM, wideo, telekomunikacja). Międzynarodowa Sieć Współpracy Małych Ojczyzn taką możliwość właśnie oferuje.

Telechata

Kiedy ze szwedzkiej Laponii zaczęli uciekać młodzi ludzie, nic nie wskazywało, że można przeciwstawić się temu procesowi. Na północy każdy czuł się samotnym, ponieważ ze względu na warunki klimatyczne, nie mógł łatwo nawiązywać kontaktów z innymi ludźmi ani uczestniczyć aktywnie w kulturze. Okazało się, że skuteczną receptą jest stworzenie dla każdej społeczności lokalnej centrum teleinformatycznego, wyposażonego w komputer, modem, faks, z czasem z dostępem do Internetu, aby zminimalizować poczucie odległości od reszty świata. Szwedzi nazwali takie miejsce telechatą, a jej koncepcja przyjęła się już w innych krajach. Kto by się nie oparł wynikom badań, że dzięki telechatom poprawiła się jakość życia na Dalekiej Północy?

Ruch, który zawiązał się wokół telechat, próbował przeszczepić do Polski tę ideę już w 1989 r. Jak wspomina Witold Chmielewski - współtwórca polskiego oddziału Ruchu Telechat, a obecnie dyrektor programu Małe Ojczyzny w ramach Fundacji Kultury - wówczas nie było jeszcze klimatu ani możliwości technicznych (nie było Internetu), aby zadziałała u nas telechata. Rewolucja technologiczna zrobiła swoje i teraz nadszedł dobry moment, aby wprowadzić do każdej małej ojczyzny - takie oto właśnie centrum teleinformatyczne.

SHINE od środka

Tym razem telechata ma być tylko jednym z elementów większej całości. Program Fundacji Kultury wyzwolił w ludziach tyle inicjatywy, tyle chęci do pracy na rzecz swojej społeczności, że SHINE jawi się jako najbardziej sensowna szansa na ogólnoświatową promocję ich osiągnięć.

Większości gmin nie stać na uczestnictwo w targach turystycznych ani na ogłoszenia prasowe, już nie mówiąc o telewizyjnych. Promocję - i to na kilku poziomach - proponuje oczywiście SHINE. Będą to serwisy: publicystyczny o najciekawszych wydarzeniach i przedsięwzięciach uczestników programu - od kultury, do gospodarki; ekonomiczny, który przedłoży wszystkim zainteresowanym aktualną ofertę turystyczną, notowania giełd towarowych i rolnych, oferty przetargów gminnych i regionalnych; edukacyjny - system nauczania na odległość; ogłoszeniowy i reklamowy, przeznaczony dla lokalnych i regionalnych organizmów gospodarczych.

SHINE wystartuje z informacjami o czterech gminach-laureatach konkursu "Małe Ojczyzny - tradycja dla przyszłości": Barlinku z woj. gorzowskiego, Koronowie z woj. bydgoskiego, Sejnach z woj. suwalskiego i Lipnicy Wielkiej z woj. nowosądeckiego. Miejscem piątym jest "stolica małych ojczyzn" - Toruńska Starówka - gdzie ma swoją siedzibę od 1993 roku Akademia Małych Ojczyzn. Tu mieści się centrum programu SHINE i w przyszłym roku odbędzie się I Międzynarodowy Festiwal Kultur Małych Ojczyzn.

Na jesieni dołączy reszta laureatów. Kiedy przedsięwzięcie spotka się z żywym przyjęciem wśród potencjalnych użytkowników, nie zabraknie w SHINE innych uczestników tego konkursu. - "Chcielibyśmy, żeby docelowo w każdej małej ojczyźnie powstała telechata - centrum teleinformatyczne społeczności lokalnej - z komputerem podłączonym do Internetu (a może z kawiarenką internetową?), telefaksem, aby tam następowała komunikacja w obie strony. Miejscowi animatorzy aktualizowaliby samodzielnie informacje, a zainteresowani ich ofertą, bezpośrednio pytali o szczegóły" - mówi Edwin Bendyk, dyrektor działu Expo i Nowe Media IDG Poland SA, współtwórca programu SHINE.