Przedstawiamy test dziewięciu urządzeń, dostępnych na polskim rynku.

Największym problemem rynku przenośnych pamięci masowych jest obecność ogromnej liczby niezgodnych ze sobą standardów i urządzeń. Wiele znanych firm z USA, Japonii i Europy próbują, każda niezależnie, narzucić przyszłą wizję rynku. Tymczasem, zdaniem analityków rynkowych, w tym obszarze zastosowań jest miejsce zaledwie dla trzech, czterech technologii. Do nich można dołączyć jeszcze kilka specyficznych (niszowych) rozwiązań - i to wszystko. Kilkanaście wielkich firm próbuje jednak, przy ogromnych nakładach, przeforsować własne rozwiązania - jak na razie bezskutecznie. Dla użytkowników istniejąca sytuacja jest przynajmniej z jednego punktu widzenia wygodna - konkurencja powoduje ostrą walkę o klienta, a bronią w tej wojnie są coraz lepsze właściwości sprzętu i malejące ceny urządzeń.

ZIP, JAZ

Twórca napędów Zip oraz Jaz - firma Iomega - oparła budowę swoich dysków na układzie głowic magnetycznych, tak jak w konstrukcji Winchester przy wykorzystaniu technologii Bernoulli.

Zip to napęd dyskietek o pojemności 100 MB. Od roku 1995 stał się on quasi-standardem względnie taniej, przenośnej pamięci masowej.

Napęd Jaz to napęd dysków wymiennych o pojemności 1 GB. Każdy z dysków składa się z dwóch talerzy wirujących z prędkością 5400 obrotów/min. Konstrukcja dysków wykorzystuje prędkość odśrodkową w celu usunięcia ewentualnych zanieczyszczeń na powierzchni talerza. Dopiero po samooczyszczeniu powierzchni wprowadzane są do dysku głowice magnetyczne. Napędy Iomegi są dołączane do komputera za pośrednictwem łącza SCSI lub EIDE/ATAPI - zależnie od modelu.

LS-120

Przykładem technologii Floptical (od słów floppy - dyskietka elastyczna i optical - optyczny) jest - oferowany m.in. przez OR Technology - napęd LS-120 stosujący do zapisu danych klasyczną dyskietkę 3,5" 1,44 MB lub dyskietkę LS-120 (Laser-Servo) o pojemności 120 MB. Możliwość obsłużenia tak dużej pojemności osiągnięto przez ulepszenie powłok magnetycznych na dysku LS-120, zwiększenie jego prędkości obrotowej i ponad 20-krotne zagęszczenie liczby ścieżek (dyskietka 1,44 MB ma 135 ścieżek/cal, a LS-120, aż 2490 ścieżek/cal). Aby osiągnąć niezbędną dokładność zapisu i odczytu, głowica magnetyczna jest sprzężona z naprowadzającym układem laserowym. Ten ostatni śledzi naniesioną w czasie produkcji dysku specjalną ścieżkę optyczną. W odróżnieniu od tradycyjnych napędów 3,5" napęd LS-120 łączy się z komputerem za pośrednictwem łącza EIDE.

MO

Technologia zapisu magnetooptycznego jest jedną ze starszych technik stosowanych do zapisu/odczytu danych na przenośnych nośnikach pamięci masowych. Dane na dysku magnetooptycznym - podobnie jak na klasycznych dyskach magnetycznych - są odwzorowane w formie zapisu magnetycznego, jednak zasada zapisu/odczytu jest różna. Do precyzyjnej kontroli położenia zapisanych danych używa się wiązki laserowej - jednak zastosowanie promienia pochodzącego z lasera nie zmienia magnetycznych właściwości materiału. Aby to zrealizować, korzysta się z energii wiązki promieniowania laserowego - jest ona użyta do lokalnego podgrzania magnetycznej warstewki na dysku do prawie 180 stopni Celsjusza. Jednocześnie w tym samym czasie do podgrzanej mikroskopijnej powierzchni przykładane jest pole magnetyczne, które zapisuje magnetyczne zera i jedynki. Po wystudzeniu podgrzanej powierzchni, zapis magnetyczny staje się praktycznie nieusuwalny nawet pod wpływem zewnętrznych pól magnetycznych (względnie słaba odporność jest wadą klasycznych dysków magnetycznych).

Odczyt zapisanych danych jest przeprowadzany w sposób czysto optyczny - odczytywany promień lasera jest zależny od tego, czy odbija się od magnetycznego zera czy jedynki (różnicą jest zmiana kąta polaryzacji odbitej wiązki).

Dyski tego typu można zapisywać/odczytywać i przechowywać przez długi czas.

Dyski dwufazowe PD

Technologia PD (Phase Change Optical Disk) została opracowana przez japońską firmę Matsushita, a wyroby korzystające z PD są sprzedawane przez firmę Panasonic, należącą do koncernu Matsushita. Nazwa technologii wywodzi się stąd, że warstwa pokrywająca dysk może występować w temperaturze otoczenia w dwóch fazach - jedna to silnie odbijająca faza krystaliczna, druga zaś bezpostaciowa odbija światło lasera o wiele słabiej. Zmianę fazy warstewki w dowolnym punkcie można przeprowadzić za pomocą wiązki laserowej. Cechą charakterystyczną dysków PD jest możliwość odczytu w urządzeniach PD dysków CD-ROM i odczytu dysków PD w napędach CD-ROM. Dlatego też dyski PD mają pojemność identyczną jak CD-ROM. Przykładem zastosowania technologii PD był opisywany w CW nr 46 z ub.r. napęd PD/CD umieszczony w notebooku CF62 firmy Panasonic.

DVD

Ponad rok temu zawarto porozumienie dotyczące formatów zapisu plików wideo na krażkach kompaktowych między Sony/Philips a Toshiba/Masushita/Time Warner - dwoma grupami producentów, którzy niezależnie od siebie opracowali technologię zapisu 4,7 GB na dysku CD (standard DVD/SD - Digital Video Disk/Super Density). W połączeniu z kompresją MPEG-2 dyski DVD/SD o pojemności 4,7 GB zawierają 133-minutowe nagrania wideo jakości lepszej niż obecnie oferowane przez kasety VHS. Dzisiaj stosując kompresję typu MPEG-1 można na CD-DVD uzyskać nagranie trwające 74 min z towarzyszącym mu dwukanałowym torem audio. Zastosowanie kompresji MPEG-2 i dysków DVD/SD pozwala na dołączenie do 133 min sekwencji wideo 5 kanałów audio, co może być wykorzystane do opisu kilku wersji językowych i zastosowania nowych technik nagrań przestrzennych 3-D.

Wkrótce ukażą się płyty DVD RAM (w odróżnieniu od DVD ROM) z możliwością zapisu i odczytu. Technologia DVD jest o tyle obiecująca, że dzięki zastosowaniu wielowarstwowego zapisu (odczytywanego przez głowicę pracującą z różnymi długościami fal światła laserowego) pojemność wideo dysków może sięgać 18 GB (po dwie warstwy z dwóch stron dysku).