Jedyną na terenie Polski firmą, specjalizującą się w oprogramowaniu edukacyjnym dla szkół, jest firma VULCAN z Wrocławia, wielokrotnie opisywana na naszych łamach. W niniejszym artykule chciałbym przedstawić grupę programów przygotowanych specjalnie dla początkujących użytkowników komputerów. Mogą być one wykorzystywane w szkołach podstawowych oraz średnich ogólnokształcących i zawodowych.

Cechy wspólne

Wszystkie "programy pierwszego kontaktu" są obsługiwane w podobny sposób. Daje to uczniom większą pewność siebie przy sięganiu po kolejny nowy program. Jest to zgodne z tendencjami współczesnej informatyki na świecie, gdzie standardowe programowe środowisko obsługi komputera, najczęściej pracuje w trybie graficznym. Wszystkie programy można uruchomić na pececie w najskromniejszej konfiguracji (XT bez twardego dysku).

Edytor graficzny lub muzyczny umożliwia uczniom twórcze wykorzystanie komputera jako narzędzia i oswojenie się z nim. Uczniowie nie mają trudności merytorycznych (rysowania i zapisu nutowego uczą się od pierwszych klas szkoły podstawowej), mogą więc bez zahamowań używać komputera jako narzędzia i szybko uzyskiwać satysfakcjonujące efekty własnej pracy.

Oczywiście programy te nie są wyspecjalizowanymi narzędziami przeznaczonymi do rysowania i komponowania. Zasadniczym celem jest przekonanie ucznia, że potrafi on użyć komputera sam, że jest to ciekawe i przynosi satysfakcjonujące efekty.

Programy wyposażono w nowoczesny interfejs, przygotowany specjalnie z myślą o początkujących użytkownikach komputera. Z myślą o nich opracowano specyficzny sposób korzystania z myszy. Doświadczenia wykazały, że standardowy sposób użycia myszy,jak, np. pod systemem Windows, jest często kłopotliwy dla początkujacych. Dlatego też, celowo, rysowaniu nie towarzyszy równoczesne przyciskanie przycisku myszy, co jest charakterystyczne dla profesjonalnych programów graficznych.

VGRAPH i VMUSIC to programy, przy pomocy których nauczyciel może wskazać na informatyczne podejście do sterowania obiektami. Edytor VGRAPH to obiektowy edytor graficzny. Pozwala to, już na początku fazy nauki, na określenie obiektowo zorientowanego sposobu rozwiązywania problemów, za pomocą narzędzi informatyki.

VGURU - podstawowy program pierwszego kontaktu

VGURU jest nakładką na system operacyjny, w zasadzie zgodną z Norton Commanderem. Bardzo istotną jego cechą jest dwuwarstwowość.

Pierwsza warstwa pozwala na proste przeglądanie i przeszukiwanie zawartości dysków. Programy mogą być uruchamiane poprzez wskazanie ich nazwy w okienku katalogu, jak również z poziomu definiowanej przez nauczyciela biblioteki programów najczęściej używanych. Z poziomu tej warstwy nie jest możliwe, aby uczeń przypadkowo zmienił zawartość dysku. Jest to cecha niezwykle istotna w początkowej fazie nauczania obsługi komputera.

Druga warstwa udostępnia użytkownikom możliwości zarządzania plikami oraz całymi dyskami. Na każdym etapie pracy dostępny jest kontekstowy, polskojęzyczny system podpowiedzi. Program umożliwia instalację polskich znaków na ekranie monitora oraz zastąpienie komunikatów systemowych MS-DOS komunikatami w języku polskim.

Warto dodać, że system oprogramowania wspomagającego zarządzanie szkołą, VULCAN PLAN, o którym napiszę wkrótce, również pracuje w środowisku VGURU. Uczniowe mogą zobaczyć, że używają programów, które służą także do organizowania pracy w szkole.

Razem z VGURU dostarczane są, ściśle z nim współpracujące programy użytkowe: edytor tekstowy, baza danych, arkusz kalkulacyjny, terminarz i kalkulator.

Szczególnie przydatne, z punktu widzenia nauczyciela informatyki, będą programy: baza danych i arkusz kalkulacyjny. Ich możliwości ograniczone są do najważniejszych cech, charakterystycznych dla tego typu programów. Pozwala to nauczycielowi, w pierwszej fazie nauczania, skoncentrować się na najważniejszych właściwościach takich programów.

Baza danych i arkusz kalkulacyjny pozwalają na przenoszenie danych pomiędzy modułami. W ten sposób nauczyciel może zapoznać uczniów z podstawowymi zasadami konstrukcji i obsługi pakietów zintegrowanych.

VGRAPH

Jest to edytor graficzny, zalecany na pierwszej lekcji, na której uczniowie włączają komputer. Do jego zalet można zaliczyć: łatwy sposób obsługi, HELP, duże menu i bogate możliwości edycyjne.

VMUSIC

Celem zastosowania programu na lekcji jest "oswojenie" ucznia z komputerem i danie mu łatwej możliwości wykonania za pomocą komputera samodzielnej satysfakcjonującej pracy. Podstawową zaletą programu jest możliwość komponowania prostych melodii za pomocą przesuwania nut, pauz i innych znaków na pięcolinii oraz możliwość ich odtwarzania bez konieczności używania dodatkowego głośnika.

VCARD

Program daje nauczycielowi możliwość łatwego wprowadzenia ucznia w tematykę zarządzania bazami danych. Intuicyjnie przejrzysty sposób zapisywania informacji, w postaci pliku "karteczek", widocznych na ekranie oraz prosty sposób obsługi pozwala na efektywną pracę ucznia z programem, już po kilkunastominutowej prezentacji programu przez nauczyciela.

VCAD

Program komputerowego wspomagania projektowania, jest programem typu CAD, przeznaczonym dla uczniów, którzy nie mają już podstawowych kłopotów z obsługą komputera. Celem wykorzystania programu na lekcji jest zapoznanie ucznia z zagadnieniem projektowania wspomaganego komputerem. Polskojęzyczność, sposób obsługi programu oraz skoncentrowanie się na najważniejszych cechach programów tego typu, umożliwiają nauczycielowi przeprowadzenie lekcji dotyczącej tego tematu nie w sposób wyłącznie pokazowy (co jest konieczne w przypadku stosowania typowych programów CAD). Program daje możliwość wykonania prostych projektów przez każdego ucznia. Przeznaczony jest zarówno dla uczniów liceów ogólnokształcących jak i szkół zawodowych dowolnego typu. Demonstracja możliwości programu jest ułatwiona dzięki różnorodnym przykładom, dostarczonym razem z programem.

VNET

To proste i tanie rozwiązanie sieciowe, odpowiednie dla celów edukacyjnych. W najprostszej postaci sieć może łączyć dwa komputery, co nie wymaga dodatkowego wyposażenia sprzętowego. Sieć VNET pracuje w oparciu o łącza RS 232C, w które każdy pecet jest wyposażony. Jest ona szczególnie przydatna przy archiwizacji zbiorów na komputerach uczniowskich.

Uczeń w czasie nauki szkolnej powinien zetknąć się z rozwiązaniami sieciowymi. Przyszłość informatyki wiąże się z rozwojem sieci komputerowych. Stąd też w pracowni komputerowej powinien znaleźć się także modem umożliwiający wymianę danych z innymi komputerami poza szkołą. Oprogramowanie VNET stosuje interfejs VGURU i nie wymaga od ucznia zapoznawania się ze specjalistycznym oprogramowaniem dla modemów, czy konkretnych sieci. VGURU wraz z VNET-em pozwalają na pokazanie uczniom idei wymiany informacji pomiędzy komputerami.

Umożliwia połączenie 5 lub 9 komputerów w sieć. Komputer główny powinien posiadać dysk twardy o większej pojemnośći (80 MB). Jest on także stanowiskiem roboczym. Szybkość transmisji w sieci może być regulowana programowo. Część rezydentna VNET zajmuje jedynie 25 kB pamięci operacyjnej (NOVELL: 60-110 kB), co umożliwia uruchamianie dowolnych programów.

Do szczególnie przydatnych w dydaktyce funkcji należy wymienić: możliwość oglądania na głównym monitorze ekranu dowolnego terminala, wysyłanie ekranu komputera głównego na wszystkie lub wybrane monitory terminali, przejęcie klawiatury ucznia przez komputer główny oraz wysyłanie komunikatów. Sieć VNET nie wymaga od nauczyciela specjalistycznej wiedzy administratora sieci, jak w NOVELL'u.

Koszty instalacji sieci VNET stanowią ok. 15% kosztów wyposażenia pracowni komputerowej w sieć NOVELL.

Co dalej?

Nie są to wszystkie propozycje firmy VULCAN. Podobno jest już dostępne super nowoczesne narzędzie o nazwie VULCAN MEDIA, pozwalające na łatwe przygotowanie programów edukacyjnych, także przez użytkowników nie potrafiących pisać programów komputerowych. Napiszemy o nim, skoro tylko otrzymamy wersję komercyjną od producenta.