Początek, rozkwit i upadek

W 1959 r. powołano we Wrocławiu Zakłady Elwro z zadaniem produkowania komputerów, które wtedy w Polsce nazywano maszynami liczącymi, cyfrowymi lub analogowymi.

Początek, rozkwit i upadek

Odra 1003 to pierwszy w Polsce, produkowany seryjnie komputer, wykonany w technice tranzystorowej, całkowicie opracowany w Elwro.

Początkowo, we wczesnych latach 60., produkowano tu komputer lampowy, potem maszyny tranzystorowe i analogowe, a w latach 70. bardzo popularne, dobrze oprogramowane i niezawodne komputery serii ODRA 1300, akceptujące oprogramowanie brytyjskiej firmy ICL. Uporano się z politycznymi problemami związanymi z opracowaniem komputerów RIAD, których produkcję również uruchomiono w Elwro. Produkowany tam był też system TELE - JS, będący zalążkiem sieci komputerowych w Polsce. Na podkreślenie zasługuje mniej znany fakt - produkcja aż do lat 90. wielu typów komputerów dla zastosowań militarnych. We wrocławskich zakładach opracowywano i produkowano także urządzenia automatyki elektronicznej oraz elektroniczną aparaturę pomiarową.

W Elwro najwięcej znaczyli ludzie, ich wiedza, solidność i zapał. Przy wyjątkowo skromnych nakładach, to oni wszystko wymyślali, organizowali, produkowali, sprzedawali i serwisowali. Mimo tych sukcesów, Elwro - po zmianie systemu politycznego w Polsce - upadło. Jakie były przyczyny tej katastrofy? Dziś - poza fabrykami monitorów i telewizorów LCD oraz komputerów koncernów z Azji - własnego sprzętu Polska już nie wytwarza.

Na początek historia

Pierwszym dyrektorem Elwro był Marian Tarnkowski - szczupły, inteligentny i bardzo energiczny, z wykształcenia technolog i ekonomista. Niewiele miał atutów, aby rozpocząć lukratywną produkcję maszyn liczących. Dysponował kilkoma starymi, zdezelowanymi, poniemieckimi budynkami i młodą kadrą inżynierów elektroników oraz programistów, w większości absolwentów uczelni wrocławskich. Ich specjalizacja zawodowa nie spełniała jednak wymagań stawianych konstruktorom komputerów. Nie było również w Polsce komputera, który mógłby być produkowany "z marszu". Mimo to, Marian Tarnkowski nie zraża się. Skupia wokół siebie ludzi mądrych, zaangażowanych i wspólnie z nimi projektuje, a następnie uruchamia wielkoseryjną produkcję przełącznika kanałów do telewizora, (bo fabryka musi coś produkować). Wysyła inżynierów i programistów na szkolenie do warszawskich ośrodków naukowo-badawczych, zajmujących się techniką komputerową; poszukuje komputera, który mógłby być produkowany w Elwro.

Marian Tarnkowski rozumował rozsądnie - "Muszę mieć dwa źródła opracowań komputerów: wewnętrzne - własne opracowania i zewnętrzne - prawdopodobnie z ośrodka warszawskiego". Dlatego, z jednej strony, organizował zaplecze konstrukcyjno-technologiczne, a z drugiej, próbował współpracy z Warszawą. Myślał prawdopodobnie o tym, co oficjalnie wtedy było zakazane, mianowicie o… konkurencji. W niedalekiej przyszłości dało to dobre rezultaty. Dlatego Marian Tarnkowski jest uważany za pierwszego wizjonera Elwro.

W latach 1959-1960 młody inżynier elektronik Jan Markowski, absolwent Politechniki Gdańskiej, po przeszkoleniu w Warszawie, zorganizował zespół, który skonstruował w Elwro dwa prototypowe komputery: ODRA 1001 i ODRA 1002. Nie zostały one wdrożone do produkcji ze względu na niespełnianie wymagań niezawodnościowych. Osiągnął jednak wraz z zespołem istotne cele: dokładne poznanie metodologii konstruowania komputera cyfrowego; poznanie wymagań niezawodnościowych dla urządzeń techniki cyfrowej oraz nabycie umiejętności, jak sporządzać dokumentację konstrukcyjną. Atuty te przydały się nieco później, przy koordynacji prac konstrukcyjnych i wdrożeniowych wszystkich komputerów opracowanych w Elwro. Pierwszym komputerem, który wyszedł z wrocławskiej fabryki był dopiero UMC 1 (Uniwersalna Maszyna Cyfrowa, model 1). W 1959 r. stworzył go młody inżynier elektronik Eugeniusz Bilski, wychowanek prof. Andrzeja Jellonka na Politechnice Wrocławskiej. W latach 1962-1964 wyprodukowano w Elwro 25 maszyn UMC 1.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200