Programy Phare i SAPARD już zakończono, ale najpóźniej w czerwcu 2007 r. powinny być dostępne wzory wniosków o dofinansowanie projektów, wzory umów o dofinansowanie oraz wzory wniosków o płatność w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013. Z programu mogą skorzystać m.in. małe i średnie przedsiębiorstwa wdrażające innowacyjne - własne lub nabyte - technologie, również informatyczne.

Czym właściwie jest innowacja? Zdaniem autorów dokumentu opublikowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego pt. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 przez innowację rozumie się wprowadzenie do praktyki w przedsiębiorstwie nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do towaru, usługi, procesu, marketingu lub organizacji. Istotą innowacji jest więc wdrożenie nowości w praktyce.

Brak komunikacji

Jako Polska mamy jeden z najniższych wskaźników innowacyjności w UE. Znajdujemy się nieodmiennie w grupie krajów, których dystans do najlepszych powiększa się (dane z 2005 r. przywołane we wspomnianym dokumencie). Wynika to ze złej sytuacji finansowej polskich przedsiębiorstw, zbyt małego wśród nich zainteresowania prowadzeniem działalności badawczo-rozwojowej, zawsze obarczonej ryzykiem niepowodzenia, bardzo słabej współpracy sektora nauki i gospodarki. Z jednej strony uczelnie wyższe nie dostarczają rozwiązań, które odpowiadałyby na jakiekolwiek potrzeby przedsiębiorców. Z drugiej, przedsiębiorcy rzadko poszukują w polskich jednostkach naukowych rozwiązań swoich problemów technologicznych lub organizacyjnych. Do tej pory działalność badawczo-

-rozwojowa prowadzona była przez przedsiębiorstwa prawie wyłącznie ze środków własnych i kredytów bankowych. Większość wydatków pochłaniał zakup nowoczesnych maszyn i urządzeń, a nie na przykład zakup licencji na produkcję zaawansowanych urządzeń czy wręcz prowadzenie własnych prac badawczo-rozwojowych. Polski problem z innowacyjnością widoczny jest również przez pryzmat wartości importu i eksportu produktów, w których wykonanie zaangażowana jest wysoka technologia. Polska importuje znacznie więcej wyrobów technologicznych niż eksportuje i ten deficyt utrzymuje się od wielu lat.

Teoretycznie Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka ma to zmienić. "Dzięki [PO IG] powstanie możliwość dostosowania oferty sektora nauki do potrzeb przedsiębiorstw, co przyczyni się do zwiększenia transferu nowoczesnych rozwiązań do gospodarki. (...) Wszystkie osie priorytetowe PO IG mają na celu wspieranie innowacyjności i działań, które wspomagają innowacyjność" - czytamy w dokumencie. PO IG jest programem wdrażanym na terenie całego kraju, współfinansowanym ze środków europejskich. Do wzięcia jest 8,3 mld euro, o które wnioskować będą mogli m.in. przedsiębiorcy, w tym mali i średni, jednostki sfery badawczo-rozwojowej, instytucje otoczenia biznesu oraz ich sieci i jednostki administracji centralnej i obywatele. PO IG w największym - spośród wszystkich programów operacyjnych - stopniu skierowany jest do przedsiębiorców. Wsparcie przewidziane w ramach PO IG udzielane będzie niezależnie od sektora czy branży, której dotyczy. Wsparcie - chodzi o osie 3-6 - dostępne będzie zarówno bezpośrednio dla przedsiębiorców, jak i dla instytucji otoczenia biznesu, których zadaniem jest świadczenie usług dla przedsiębiorców, w szczególności w zakresie wspierania działalności innowacyjnej. Niektóre osie nie są adresowane bezpośrednio do przedsiębiorców, w szczególności oś 2, niemniej możliwość dofinansowania projektów teleinformatycznych w nauce z funduszy unijnych stwarza nowe szanse dla przedsiębiorców z branży IT chcących realizować tego rodzaju projekty.

Podział priorytetów

Za realizację osi priorytetowych 3, 4, 5 i 6 odpowiedzialny jest minister gospodarki, pełniący funkcję tzw. instytucji pośredniczącej. Instytucją pośredniczącą dla osi priorytetowych 1 i 2 jest minister nauki i szkolnictwa wyższego, natomiast minister spraw wewnętrznych i administracji odpowiada za realizację osi priorytetowej 7. Instytucją odpowiedzialną za realizację całego programu jest minister rozwoju regionalnego pełniący funkcję tzw. instytucji zarządzającej.

Na realizację PO IG przeznaczono 12,3% środków publicznych z 67,3 mld euro dostępnych do rozdysponowania w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013. W gestii Ministra Gospodarki będzie ok. 54% środków z 8,3 mld euro (z czego ponad 7 mld euro ze środków europejskich) dostępnych w ramach Programu na lata 2007-2013.

W ramach PO IG wspierane będą projekty związane z wdrażaniem innowacji technologicznych o znaczeniu ponadregionalnym - takie, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniają się do powstawania i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w ramach PO IG nie będzie wspierana innowacyjność na poziomie lokalnym lub regionalnym. Tego rodzaju innowacyjność będzie promowana i wspierana w Regionalnych Programach Operacyjnych i Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej. Na największe wsparcie mogą liczyć te projekty, które mają na tyle duży zasięg i na tyle duże znaczenie, że są w stanie wytworzyć najwyższą wartość dla gospodarki i przedsiębiorstw, a więc w największym stopniu przełożą się na umacnianie zdolności konkurencyjnej polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej. Program będzie oferował zachęty dla prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej przez firmy; transferu rozwiązań z sektora nauki do przedsiębiorstw, a także pomiędzy przedsiębiorstwami; zakupów, wdrożenia wyników prac badawczo-rozwojowych, a następnie ich realizacji. Z jednej strony instytucje zarządzające zapewnia, że "program przyczyni się do ułatwienia dostępu do finansowania innowacyjnych przedsięwzięć MSP", ale z drugiej, nakreślone wyżej cele oraz spis potencjalnych beneficjentów każą sądzić, że pierwszeństwo będą miały projekty o znaczącym zakresie, angażujące wielu uczestników, promujące współpracę między nauką, administracją i biznesem.

Kiedy można ruszaćz wnioskiem?

Zgodnie z informacją podaną przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, które od 1 stycznia 2007 r. pełni funkcję Instytucji Pośredniczącej - w szczególności PO IG zajmuje się Departament Programu Wzrostu Konkurencyjności Przedsiębiorstw - lista instytucji w systemie realizacji programów operacyjnych na lata 2007-2013 zostanie ostatecznie określona do końca marca 2007 r. i przekazana Radzie Ministrów, która podejmie ostateczną decyzję o kształcie systemu instytucjonalnego realizacji programów operacyjnych. Instytucje powinny osiągnąć pełną funkcjonalność do końca maja 2007 r. w przypadku krajowych programów operacyjnych oraz do końca czerwca 2007 r. w przypadku regionalnych programów operacyjnych. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka obsługiwany będzie przez 14 instytucji. Co niezwykle istotne dla wnioskodawców, wzory wniosków o dofinansowanie projektów, wzory umów o dofinansowanie oraz wzory wniosków o płatność będą gotowe w okresie marzec-czerwiec 2007 r. Dokładne informacje o sposobie wdrażania, typach projektów, beneficjentach, docelowych grupach wsparcia i systemie wyboru projektów zostaną podane wraz z ostateczną wersją szczegółowych opisów priorytetów. Prace nad uszczegółowieniem osi priorytetowych będą finalizowane w okresie lipiec-październik 2007. W przypadku Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka prace mają zostać ukończone w sierpniu 2007 r.