Pager, czyli półtelefon praktyczny

Idea przekazywania informacji jest z pewnością tak stara, jak cywilizacja. Wprowadzając nieco systematyki, można metody przekazywania i uzyskiwania informacji podzielić z grubsza na dwie grupy. Jedna to obustronny przekaz informacji - rozmowa bezpośrednia, telefoniczna, radiowa itp. oraz wzajemny dotyk. Druga i dominująca to przekaz jednostronny - radio i TV, prasa oraz książki, listy i telegramy pocztowe, itd.

Idea przekazywania informacji jest z pewnością tak stara, jak cywilizacja. Wprowadzając nieco systematyki, można metody przekazywania i uzyskiwania informacji podzielić z grubsza na dwie grupy. Jedna to obustronny przekaz informacji - rozmowa bezpośrednia, telefoniczna, radiowa itp. oraz wzajemny dotyk. Druga i dominująca to przekaz jednostronny - radio i TV, prasa oraz książki, listy i telegramy pocztowe, itd.

Do tej drugiej grupy należą także systemy przywoławcze. Firma TELEPAGE Inc. (Warszawa, PKiN, piętro 27, tel. 26 63 00) umożliwiła naszej redakcji korzystanie przez dwa tygodnie z odbiornika oraz możliwości systemu przywoławczego TELEPAGE, działającego w Polsce od marca 1992 r.

Komu to służy?

Systemy przywoławcze przekazują drogą radiową informacje do miniaturowych odbiorników noszonych przy sobie przez użytkowników. Informacja skutecznie dociera do odbiorcy, jeśli znajduje się on w zasięgu nadajnika. W zależności od systemu, wiadomości mogą być numeryczne lub, w bardziej rozbudowanych systemach, także tekstowe. Treść informacji zależy od nadawcy, zazwyczaj są to polecenia, choć równie dobrze mogą to być nieistotne plotki. Abonentami systemów są przede wszystkim instytucje wymagające od swoich pracowników dyspozycyjności, a jednocześnie nie zawsze mogących określić miejsca ich pobytu. Chętnie korzystają z takich systemów: wojsko, policja, straż pożarna i służba zdrowia. Błyskawicznie przekazana informacja ma także kolosalne znaczenie dla ludzi biznesu, bankowców, dyplomatów, dziennikarzy, kupców itd. Każdy, kto choć raz pomyślał o wysłaniu telegramu do osoby, której miejsce pobytu nie jest znane, może sobie wyobrazić dalsze zastosowania pagera.

Istnieją dwa typy systemów przywoławczych - jeden, wykorzystujący istniejące radiowe nadajniki UKF i drugi, pracujący na własnych nadajnikach. Pierwszy z nich jest ograniczony problemami technicznymi, wynikającymi choćby z różnych częstotliwości, na których pracują nadajniki UKF. Testowany system TELEPAGE należy do drugiej grupy - ma własne nadajniki umożliwiające przekazywanie informacji tekstowych i numerycznych.

Jak wysłać wiadomość w TELEPAGE ?

Osoba przekazująca informację do wybranego pagera, dzwoni do centrali systemu, gdzie dyżurujący operator wprowadza treść wiadomości do komputera pracującego w sieci NOVELL. Z dodzwonieniem się do centrali nie ma problemu, czynny jest w Warszawie, w przyszłości w całej Polsce jednolity numer skrócony - 9642 (może przyjąć kilka rozmów naraz) i dwa numery miejskie. Można także przekazać informację (ale tylko numeryczną) bezpośrednio z telefonu, korzystając z funkcji TONE telefonu lub specjalnego "bipera" (generatora dźwiękowego). Informacja przekazywana jest wówczas bez pośrednictwa operatora. Bezpośrednio można nadać informację tekstową lub numeryczną korzystając z modemu.

Centrala TELEPAGE czynna jest bez przerw przez cały rok, na zmianach dziennych obsługuje ją czterech, a w nocy dwóch operatorów. Informacje mogą być przekazywane po polsku i angielsku. Na żądanie klienta teksty mogą być tłumaczone na oba języki przez operatora systemu. Podłączony jest także fax, umożliwia on przekazanie informacji w dowolnym języku, o ile tylko wykorzystane są znaki alfabetu łacińskiego i cyfry arabskie. Wysyłana wiadomość jest wtedy po prostu przepisana przez operatora. Wszelkie szyfry dozwolone!

Wszystkie urządzenia - komputery operatorów, nadawcze, radiostacja i odbiorniki przywoławcze, to produkt amerykańskiej firmy MOTOROLA. Wszystkie elementy sieci mają polską homologację, użytkownik systemu nie musi się martwić o żadne formalne zezwolenia.

Zasięg systemu TELEPAGE

Nadajnik o mocy 50 W pracuje w paśmie 160 MHz, z dewiacją częstotliwości 4 kHz, i w Warszawie emituje sygnał ze szczytu PKiN. W innych miastach usytuowany jest w możliwie najlepszych (najwyższych) miejscach. Zasięg nadajnika warszawskiego określany jest na 50-60 km. Osobiście sprawdziłem, że w terenie lesistym, w odległości 65 km od PKiN, sygnał docierał bez problemów. Inne przeprowadzone próby wykazały, że łączność utrzymywana jest nawet w podziemnych kanałach wodociągu północnego i w ćwiczących na podwarszawskich poligonach transporterach opancerzonych.

Nadajniki działają obecnie w Warszawie, Krakowie, Bydgoszczy, Bielsku Białej a ostatnio uruchomiono je w Szczecinie i Łodzi. Do czerwca br. ruszą nadajniki w Poznaniu, Gdańsku, Wrocławiu, Katowicach i Białymstoku. Jeszcze w tym roku system obejmie ok. 85% terytorium Polski.

Informacje przesyłane są obecnie jednocześnie przez wszystkie nadajniki systemu, posiadacz pagera otrzyma informację w tej samej chwili, niezależnie od tego, czy przebywa w Warszawie, czy Szczecinie. W przyszłości posiadacz abonamentu będzie mógł określić, czy chce korzystać z jednego nadajnika, czy z całego systemu - koszty wówczas nieznacznie wzrosną (o ok. 5-7 USD). Nie wszędzie zasięg nadajnika zbliżony jest do wykreślonego na mapie koła. W Bielsku Białej i Szczecinie nadajniki pokrywają obszary o kształcie elipsy. Np. w Szczecinie łączność możliwa jest na obszarze całego Zalewu i dalej na Bałtyku - na północ i północny wschód od Świnoujścia.

Jak to działa w TELEPAGE?

Dzięki informacjom głównego inżyniera systemu, Tadeusza Rubina, mogę w miarę dokładnie przedstawić działanie systemu TELEPAGE.

Wśród kilku komputerów składowych sieci, jeden jest specjalnie dedykowany do zbierania informacji docierających z kilku terminali operatorskich. To on przesyła kompletną wiadomość do specjalnego komputera PageBridge II, który znajduje numer pagera w bazie danych i organizuje ramkę czasową pod adresem danego odbiornika. Pagery użytkowane przez system TELEPAGE pracują w kodzie POCSAG, jedynym dotychczas kodzie uznanym jako standard przez CCIR. Po zakodowaniu w format ramki adresu odbiornika i wiadomości kierowanej do niego, jest ona przesyłana do nadajnika. Po stwierdzeniu obecności informacji, nadajnik przechodzi w tryb nadawania i emituje częstotliwość nośną z modulacją FSK.

Wielkość pojedyńczej informacji w systemie TELEPAGE ograniczona jest obecnie przez firmę do 200 znaków, a wysłanie takiej wiadomości trwa 4,5 s. Można wysłać wiadomość dłuższą, zostanie ona wówczas podzielona na dwie części, co praktycznie się nie zdarza. System umożliwia podłączenie 20 tys. odbiorników w jednej częstotliwości, firma ma obecnie przydzielone dwie częstotliwości.

W TELEPAGE pomiędzy PageBridge II i nadajnik wstawiony jest dodatkowy komputer ASC (Advanced Simulcast Controler), dzięki któremu można sprawdzić moc nadawania, moc odbitą, współczynnik fali stojącej i inne parametry pracy nadajnika. Komputer ten steruje także pracą sieci nadajników, co ma istotne znaczenie, gdy emitowane przez nadajniki sygnały zachodzą na siebie. Muszą być one wtedy przesunięte w fazie. ASC określa, z jakim opóźnieniem sygnał ma być nadany przez konkretny nadajnik i steruje tymi opóźnieniami. Sytuacja nakładania się sygnałów ma np. miejsce przy pracy nadajników w Krakowie i Bielsku Białej. Ponieważ często ASC znajduje się w znacznej odległości od nadajnika, przesyłanie sygnałów pomiędzy tymi urządzeniami odbywa się w paśmie telefonicznym, przy wykorzystaniu specjalnego protokołu transmisji MDC-1200 (Motorola Digital Control), który używa tonów 1200 Hz i 1800 Hz do przesyłania informacji.

Wróg podsłuchuje!

Każda wiadomość przesyłana systemem jest kodowana. Wyklucza to podsłuch informacji przez osoby nieupoważnione lub odbiór informacji przez inny pager. Informacja przesyłana w kodzie POCSAG ma specjalną strukturę. Ponieważ częstotliwość nośna jest nadawana w sposób nieciągły, dlatego każda emisja informacji poprzedzona jest wstępem ciągu naprzemiennego 101010... o długości co najmniej 576 bitów. Dzięki temu odbiorniki rozpoznają, że nadajnik emituje sygnał. Po takim wstępie nadawane są pliki słów kodowych z informacjami. Każdy plik składa się z 544 bitów i zawiera słowa kodowe synchronizacji, adresu, wiadomości oraz, jeżeli informacje nie wypełniają go do końca, zawiera bierne słowa kodowe.

Ponieważ pager pracuje w trybie oszczędzania energii źródła zasilania, adres konkretnego odbiornika musi pojawić się w ramce o numerze odpowiadającym trzem ostatnim bitom adresu odbiornika. Jeżeli sygnał jest normalnie nadawany i nie ma informacji do danego pagera, ten włącza się tylko na czas trwania słowa synchronizacji i swojej ramki. Jeżeli wykryje własny adres w swojej ramce, to pozostaje włączony tak długo, aż napotka nowe słowo adresowe lub słowo bierne. Słowa zawierające wiadomości mogą być nadawane kolejno, jedno za drugim, teoretycznie bez ograniczenia. Natomiast słowa synchronizacji muszą występować w określonych momentach czasowych, bez względu na długość nadawanych informacji.

Słowo kodowe dowolnego typu składa się z 32 bitów. Pierwszy wskazuje na typ słowa: 1-słowo z wiadomością, 0-słowo z adresem. Słowo z adresem na bitach 2-19 zawiera adres odbiornika, ostatnie trzy bity wskazują na ramkę, w której słowo ma być nadane. Bity 20,21 określają typ adresowanego odbiornika, następne 10 bitów to bity nadmiarowe, a bit 32 jest bitem parzystości. Słowo kodowe z wiadomością na bitach 2-20 zawiera przesyłaną informację. W przypadku informacji alfanumerycznych do kodowania liter stosuje się kod CCITT nr 5, w informacjach numerycznych - jedna cyfra kodowana jest przez 4 bity.

Za pasem broń

Stosowany przez TELEPAGE odbiornik Motoroli to typ "ADVISOR". Jest wielkości karty kredytowej, jednak znacznie od niej grubszy (8,58x5,90x1,98 cm), ale lekki (117 g). Konstrukcja obudowy umożliwia przypięcie go do paska lub kieszeni. Odbiornik przyjmowane informacje zapamiętuje i przechowuje w swojej pamięci do 40 informacji o łącznej długości do 6400 znaków (trzy i pół strony maszynopisu). O otrzymanej wiadomości odbiornik informuje sygnałem dźwiękowym (o głośności i długości trwania ustalanej przez użytkownika) lub wibracyjnym. W pagera wbudowany jest zegar z datownikiem, każda informacja zapamiętywana jest wraz z datą i godziną jej otrzymania.

Ekranik odbiornika składa się z czterech wierszy 20-znakowych. Informacje można odczytywać w trybie automatycznego przewijania ekranu lub linia po linii. Wiadomość można skasować lub przed skasowaniem zabezpieczyć. Wszystkie dodatkowe funkcje pagera wybierane są przez wskazanie odpowiedniego symbolu.

Możliwe jest użycie ADVISOR-a jako budzika i notatnika dla wybranych przez siebie i przekazanych przez system informacji. Odbiornik pracuje w pasmie częstotliwości 159,500 MHz i zasilany jest baterią alkaliczną 1,5 V typ AAA. Wyczerpywanie się baterii sygnalizowane jest specjalnym komunikatem, a podczas jej wymiany zapisane informacje podtrzymuje wmontowana bateria litowa. Przepełnienie pamięci sygnalizowane jest odpowiednim komunikatem, a wyjście poza zasięg nadajnika - symbolem anten. Korzystając ze specjalnej przystawki można informacje z pagera wydrukować na drukarce wyposażonej w port RS 232.

Kto szybko daje...

Testowany czas przekazania informacji do odbiornika poprzez centralę i operatora systemu trwa od kilku do 40 sekund. Przekazywane bezpośrednio informacje numeryczne (przy wykorzystaniu funkcji tone) docierają praktycznie natychmiast. Obecnie system TELEPAGE ma 3000 abonentów w Warszawie i kilkuset w pozostałych ośrodkach, średnio w ciągu godziny przekazuje 60-80 informacji. Wzrost ilości abonentów powoduje zatrudnienie większej ilości operatorów, czas przekazania informacji nie powinien, wg założeń firmy, przekroczyć 1 minuty od przekazania wiadomości do centrali.

Kupą, mości panowie, kupą!

Konstrukcja systemu umożliwia instytucjom zatrudniającym większą liczbę pracowników zakładanie własnych jakby podsystemów. Operatorzy takich wydzielonych sieci korzystają wówczas z nadajników TELEPAGE i odbiorników Advisor, natomiast sam przekaz informacji odbywa się poprzez łącze modemowe i realizowany jest przez operatora danej instytucji. Taki sposób korzystania z systemu korzystny jest dla zakładów przemysłowych lub instytucji, pragnących wszelkie informacje przekazywać jedynie we własnym gronie - wojsko, policja, ministerstwa. Podsystemów może być wiele, a szybkość przekazywania informacji może być nawet większa, jak przy systemie głównym. Własne podsystemy mają zastosowanie szczególnie przy kilkunastu, kilkudziesięciu lub więcej pagerów w jednej instytucji.

Cenne, czyli informacje cenowe

Najpoważniejszym wydatkiem, z którym musi się liczyć osoba lub instytucja zainteresowana systemem TELEPAGE, jest koszt samego odbiornika. Wynosi on obecnie 4,9 mln zł, a instalacja 2,09 mln zł. W leasingu należy wpłacić depozyt i pierwszą ratę w wys. równowartości po 30 USD, oraz opłatę instalacyjną 2 mln zł. Abonament miesięczny wynosi równowartość 25 USD. Testowany przez naszą redakcję pager poinformował właśnie w specjalnym komunikacie, że w kwietniu abonament wyniesie 415 tys. zł, a w leasingu 500 tys. zł.

Za tę kwotę możemy korzystać z nieograniczonej liczby wysyłanych i przyjmowanych informacji na obszarze całego kraju. Jest to kilkakrotnie taniej, niż koszt telefonii komórkowej, trzeba jednak pamiętać, że pager jest łącznością jednostronną.

Codziennie otrzymujemy w godzinach rannych aktualne kursy walut wg NBP oraz wczesnym popołudniem, rezultaty sesji warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. TELEPAGE zamierza powiększyć ilość emitowanych codziennie informacji o prognozę pogody, informacje o korkach ulicznych itp. Czynny jest specjalny telefon, gdzie można przekazać własne sugestie dotyczące tematyki dodatkowych informacji. Obecnie jeszcze nie wiadomo, jaka dziedzina będzie tematem kolejnego serwisu codziennego.

Wrażenia subiektywne

Nie ukrywam, że wysoko oceniam działanie systemu TELEPAGE. Wiadomości przekazywane były szybko i bezbłędnie, serwis codzienny regularny, konstrukcja łatwa w obsłudze i działanie odbiornika pewne. Korzystanie z pagera możliwe jest bez problemu nawet w nocy, dzięki bardzo estetycznemu podświetleniu ekranu. Natomiast załączona polska instrukcja nie ma na razie europejskiego wyglądu, jest zbyt mało przejrzysta i nie tłumaczy do końca struktury informacji, pojawiających się na ekranie.

Podobnie jak półpancerze praktyczne Mrożka, tak i półtelefony praktyczne - pagery Motoroli każdemu mogą się bardzo przydać.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200