Rządowe Centrum Bezpieczeństwa ma m.in. tworzyć analizy dotyczące infrastruktury krytycznej oraz planować procedury w sytuacjach kryzysowych.

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) wesprze Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów oraz Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego w procesie podejmowania decyzji w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa, poprzez dostarczanie merytorycznych opracowań i analiz. Stanie się zarazem koordynatorem przepływu informacji o zagrożeniach na szczeblu ponadresortowym. Jednocześnie jest gotowe służyć wiedzą i radą wojewodom, starostom i wójtom w tym zakresie, przestrzegając zasady subsydiarności. Oznacza to, że RCB nie zamierza dowodzić akcją ratunkową na terenie powiatu lub województwa np. po przejściu tornado, ale jeśli starosta wyrazi życzenie - wyśle obserwatora i dostarczy stosownych analiz.

Dyrektorem Rządowego Centrum Bezpieczeństwa został dotychczasowy Pełnomocnik Rządu ds. organizacji RCB Antoni Podolski, dotychczasowy wiceminister spraw wewnętrznych i administracji odpowiedzialny m.in. za zarządzania kryzysowe. "Zagrożenia nowoczesnego świata powodują konieczność koordynacji działań na szczeblu rządowym. Podobną strukturę centralną tworzy np. Dania, myśli nad nią Norwegia, tego typu struktury istnieją już w Wielkiej Brytanii" - mówił Podolski, przedstawiając cele i zadania nowego organu. W Centrum ma początkowo pracować ok. 35 osób - ekspertów z zakresu m.in. bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, czy właśnie zarządzania i koordynacji działań w sytuacjach kryzysowych. RCB nie będzie miało też początkowo własnej siedziby, będzie się mieścić w budynku należącym do MSWiA.

Od blackoutu po atak terrorystyczny

Zakłada się, że Rządowe Centrum Bezpieczeństwa pozwoli na usprawnienie i optymalizację procesu zarządzania kryzysowego. Wyodrębniane są cztery fazy tego procesu - zapobieganie, planowanie, reagowanie i usuwanie skutków. Od momentu uzyskania pełnych zdolności operacyjnych stanie się istotnym elementem kierowania systemem bezpieczeństwa narodowego. Będzie centralnym punktem systemu stałych dyżurów na potrzeby gotowości obronnej państwa i zapewni skuteczne wykonywanie zadań osiągania wyższych stanów gotowości obronnej.

Centrum interesuje zarówno awaria sieci elektrycznej, jak i rządowych czy samorządowych systemów teleinformatycznych, a także powódź obejmująca większy obszar Polski czy atak terrorystyczny. Swoje prace zacznie od ustalenia katalogu zagrożeń na podstawie danych pochodzących z ośrodków kryzysowych, a także informacji strategicznych pozyskanych z NATO i z Komisji Europejskiej. Następnie Centrum uruchomi procedury zarządzania kryzysowego na poziomie krajowym. Centrum Bezpieczeństwa będzie reagować na wszelkie sygnały o niebezpieczeństwie. "Trudno określić sytuację kryzysową w wymiarze ilościowym i jakościowym. Dla każdego miasta są to inne parametry" - podkreśla Sławomir Górski z MSWiA.

Według definicji stosowanej przez MSWiA, są to zdarzenia stwarzające zagrożenie dla życia, zdrowia lub środowiska, których charakter nie uzasadnia jednak wprowadzenia stanu nadzwyczajnego. W przypadku wystąpienia kryzysu dla jego zażegnania istotna będzie sprawna współpraca między prywatnymi firmami a administracją rządową.

Ochrona infrastruktury krytycznej

Szczególną wagę Centrum przypisuje ochronie infrastruktury krytycznej, rozumianej jako systemy i instalacje niezbędne do funkcjonowania nowoczesnego społeczeństwa i administracji. Zajmie się tym specjalny wydział. Zdaniem specjalistów od zarządzania kryzysowego, państwo musi mieć prawo ingerencji w sposób zapewnienia ciągłości pracy najważniejszych systemów energetycznych, finansowych, komunikacyjnych i teleinformatycznych oraz ustalać stopień ich zabezpieczenia przed różnego rodzaju niekorzystnymi zdarzeniami.

Notabene, w czerwcu 2008 r. podczas spotkania unijnej Rady ds. Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, ministrowie spraw wewnętrznych UE przyjęli dyrektywę w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony, znanej jako Europejski Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej (EPOIK). Przed RCB stoi zadanie ustalenia i wdrożenia Krajowego Planu Ochrony Infrastruktury Krytycznej (KPOIK), czyli planu stwarzającego spójne ramy do zarządzania jej bezpieczeństwem w Polsce, obejmującym wszystkie istotne dla funkcjonowania państwa, gospodarki i społeczeństwa sektory.

MSWiA zapowiedziało także stworzenie projektu nowej ustawy o powiadamianiu ratunkowym oraz pierwszej ustawy o ochronie ludności, która powoła specjalny departament dla skoordynowania na szczeblu resortu spraw wewnętrznych służby cywilnej i służb ratunkowych.

Zawczasu chcielibyśmy zaprosić na VI konferencję z cyklu "Wolność i bezpieczeństwo", na którą zapraszamy tym razem do Sopotu w kwietniu 2009 r. Będziemy rozważać metody i praktyki jak najlepszej wymiany informacji między organizacjami pozarządowymi (WOPR, TOPR, GOPR, OSP) a administracją w zakresie zarządzania kryzysowego i ochrony infrastruktury krytycznej.