Ochrona systemu IT przed polami elektromagnetycznymi i pożarem

Aby zapobiegać utracie danych przetwarzanych w naszej sieci, stosujemy przede wszystkim oprogramowanie antywirusowe i firewalle, ale czy pamiętamy także o zagrożeniach, takich jak zaburzenia pola elektromagnetycznego czy groźba pożaru?

Aby zapobiegać utracie danych przetwarzanych w naszej sieci, stosujemy przede wszystkim oprogramowanie antywirusowe i firewalle, ale czy pamiętamy także o zagrożeniach, takich jak zaburzenia pola elektromagnetycznego czy groźba pożaru?

Pojęcie kompatybilności można określić jako harmonijne współistnienie połączonych elementów we wspólnym środowisku. Kompatybilność elektromagnetyczna (electromagnetic compatibility - EMC) to zdolność urządzeń elektrycznych i elektronicznych do prawidłowego działania w jednym środowisku elektromagnetycznym. Oznacza to, że nie mogą być one źródłami zaburzeń elektromagnetycznych o poziomach zagrażających prawidłowemu funkcjonowaniu innych urządzeń i systemów, a także muszą zapewnić odpowiedni poziom odporności na występujące w danym środowisku zaburzenia elektromagnetyczne. Przy czym, jako zaburzenie elektromagnetyczne należy rozumieć każde zjawisko elektromagnetyczne, które może skutkować nieprawidłowym funkcjonowaniem urządzenia lub systemu. Może to być zarówno zjawisko pochodzące od któregokolwiek z urządzeń pracujących w tym samym środowisku, jak i niepożądany sygnał spowodowany zjawiskami naturalnymi (np. wyładowanie piorunowe, elektrostatyczne), stany nieustalone w obwodach elektrycznych itp.

Zaburzenia elektromagnetyczne: przewodzone i promieniowane

Ochrona systemu IT przed polami elektromagnetycznymi i pożarem

Różne drogi przedostawania się zaburzeń elektromagnetycznych

Zaburzeniem elektromagnetycznym określa się zjawisko elektromagnetyczne, mogące wpłynąć na działanie urządzenia lub systemu pracującego w danym środowisku, powodując jego nieprawidłową pracę lub uszkodzenie.

Zakłócenia elektromagnetyczne stają się niebezpieczne wówczas, gdy będą się przedostawać do obszaru pracy urządzeń teleinformatycznych i wywoływać niekorzystne oddziaływanie na nie. Poziom zaburzeń elektromagnetycznych określa się poprzez pomiar odpowiednich wielkości elektrycznych, takich jak: prąd, napięcie, moc sygnału lub natężenie pola magnetycznego lub elektrycznego. W zależności od sposobu, w jaki docierają one do urządzeń (systemów), można podzielić je na zaburzenia przewodzone i promieniowane.

Ochrona systemu IT przed polami elektromagnetycznymi i pożarem

Ekranowanie systemów teleinformatycznych

Pierwsze są przenoszone pomiędzy źródłem zakłócenia a urządzeniem zakłócanym przez połączenia galwaniczne lub sprzężenia elektromagnetyczne, np. poprzez wspólną sieć zasilającą, do której są podłączone. Przykładem zaburzeń o charakterze przewodzonym są zakłócenia radioelektryczne, obserwowane w zasilających instalacjach elektroenergetycznych. Podłączone do nich np. urządzenia wyposażone w przetwornice impulsowe (np. UPS) czy sprzęt komputerowy, mogą wpływać na pracę innych urządzeń zasilanych z tej samej sieci elektrycznej. Inny sposób rozprzestrzeniania się zaburzeń przewodzonych może występować w związku z prowadzeniem w tych samych korytkach instalacyjnych przewodów elektroenergetycznych oraz przewodów sygnałowych. W takich przypadkach stany nieustalone i przepięcia w kablach energetycznych, towarzyszące np. włączaniu, wyłączaniu i pracy obciążeń dużej mocy, mogą na skutek sprzężeń indukcyjnych i pojemnościowych powodować zaburzenia w przewodach sygnałowych, które są przenoszone do urządzeń systemu teleinformatycznego. Jeszcze większe problemy występują, gdy na stosunkowo ograniczonym, niewielkim obszarze jest skumulowana duża liczba systemów i instalacji, tak jak to ma miejsce np. w centrum przetwarzania danych o różnym przeznaczeniu, skupiającym systemy teleinformatyczne oraz systemy zasilania gwarantowanego i klimatyzacji. Współpracujące ze sobą systemy mogą się wzajemnie zakłócać, powodując wadliwą pracę całych systemów, np. przetwarzania danych, sterowania procesami technologicznymi, ochrony. Dlatego tak ważne jest stosowanie urządzeń z odpowiednimi certyfikatami kompatybilności elektromagnetycznej oraz przestrzeganie odpowiednich zasad przy budowie systemu.

Zaburzenia promieniowane rozchodzą się jako fala elektromagnetyczna, powodująca wyindukowanie w urządzeniu zakłócenia, które zaburza jego poprawną pracę.

W przypadku zaburzeń promieniowanych wyindukowane w zakłócanym urządzeniu napięcia i prądy są spowodowane ekspozycją na pole elektromagnetyczne, pochodzące od pierwotnego źródła zaburzeń.

Uregulowania prawne dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej

W zakresie kompatybilności elektromagnetycznej obowiązuje obecnie dyrektywa 89/336/ECC wraz z dyrektywami 92/31/ECC, 93/68/ECC oraz 98/13/EC. Dotyczy ona wszystkich sektorów przemysłowych związanych z produkcją i użytkowaniem urządzeń elektrycznych i elektronicznych, a w szczególności - technologii informatycznych oraz urządzeń telekomunikacyjnych. W celu szybkiego jej wdrażania wydano praktyczny przewodnik zastosowania dyrektywy EMC (Guidelines On the Application of Council Directive 89/336/EEC), który jest dostępny na stronie internetowejhttp://ec.europa.eu/enterprise/electr_equipment/emc/guides/emcguide.htm .

Wykaz polskich norm (PN) wprowadzających normy europejskie zharmonizowane z dyrektywą 89/336/EWG jest publikowany i stale uaktualniany na stronie internetowej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego:http://www.pkn.pl/N_Zharm/pliki/D89_336.pdf .

Kompatybilność wewnętrzna i instalacji

Ochrona systemu IT przed polami elektromagnetycznymi i pożarem

Główne przyczyny utraty danych w systemach IT

Kompatybilność elektromagnetyczna wewnętrzna polega na zapewnieniu takiej pracy danego urządzenia, aby ono same nie generowało zjawisk elektromagnetycznych (mogących zakłócić pracę innych urządzeń) oraz było odporne na ich określony poziom. Zapewnienie wewnętrznej kompatybilności EMC spoczywa na producencie urządzenia i jest realizowane na etapie projektowania oraz weryfikowane doświadczalnie po wyprodukowaniu urządzenia. Producent już na etapie opracowywania koncepcji nowego wyrobu powinien uwzględnić to, aby nie był on narażony na zakłócenia w związku z pracą w określonym środowisku. Urządzenie nie może ani stanowić źródła zagrożeń dla innych obiektów, ani być podatne na typowe zaburzenia występujące w tym środowisku zgodnie z wymogami określonymi w zbiorze norm zharmonizowanych z dyrektywą EMC 89/336/EWG.

Połączenie różnych urządzeń samodzielnie spełniających warunki kompatybilności nie oznacza, że zbudowany system będzie kompatybilny elektromagnetycznie. Zaburzenia elektromagnetyczne mogą również pochodzić z zewnątrz, np. od pracujących urządzeń elektroenergetycznych czy w wyniku zjawisk naturalnych. Zapewnienie kompatybilności elektromagnetycznej instalacji może być osiągnięte przez odpowiednie jej zabezpieczenie, np. przez ekranowanie czy odpowiednie wykonanie oprzewodowania łączącego elementy składowe systemu, lub poprzez zastosowanie dodatkowych filtrów.

Stosowanie dyrektywy EMC w odniesieniu do systemów teleinformatycznych i przy instalowaniu urządzeń pracujących w sieci spoczywa na firmie będącej integratorem. Integrator systemu, podłączający do sieci urządzenia, jest zobligowany do sprawdzenia, czy warunki środowiska, w którym dany system ma być zainstalowany, odpowiadają warunkom instalacji określonym przez producentów poszczególnych urządzeń. Przy spełnieniu tego warunku i gdy każde urządzenie jest oznaczone znakiem CE (potwierdzenie spełniania dyrektyw EMC), nie ma potrzeby przeprowadzania oceny zgodności (np. dla systemu komputerowego ze standardowymi urządzeniami peryferyjnymi). Jeżeli warunek ten nie jest spełniony lub system sprzedawany jest jako pojedyncza jednostka handlowa, to pomimo tego, że został złożony wyłącznie z urządzeń oznakowanych CE, powinien zostać poddany procedurze oceny zgodności. Dotyczy to na przykład systemów komputerowych czy sieciowych złożonych z wielu urządzeń zamkniętych we wspólnej obudowie, które są dostarczane jako jednostkowe urządzenie spełniające określoną funkcję. Obowiązek ten spoczywa wówczas na producencie takiego systemu, który powinien zapewnić deklarację zgodności z CE oraz opracować dokumentacje techniczno-ruchową. Należy podkreślić, że to na integratorze systemu spoczywa odpowiedzialność za błędną ocenę lub brak odpowiednich działań, gdyż to on przekazuje system do użytkowania.

Źródła zakłóceń elektromagnetycznych:

  • przewody zasilania;
  • przewody sygnałowe i sterujące;
  • moduły elektryczne i elektroniczne emitujące pola elektromagnetyczne lub mogące być przez nie zakłócane;
  • pracujące systemy i urządzenia;
  • zjawiska naturalne: wyładowania piorunowe, elektrostatyczne, pole magnetyczne Ziemi, promieniowanie kosmiczne itp.
W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200