Nie wykorzystujemy funduszy
- Adam Jadczak,
- 30.09.2008
W pierwszym półroczu 2008 r. udało się wykorzystać tylko 3% środków przyznanych Polsce - alarmują przedstawiciele Business Center Club.
W pierwszym półroczu 2008 r. udało się wykorzystać tylko 3% środków przyznanych Polsce - alarmują przedstawiciele Business Center Club.
Dotychczas wykorzystano tylko 0,86% środków przyznanych nam przez Unię Europejską na lata 2007-2013. Najbardziej zaawansowane są programy Pomoc Techniczna i Kapitał Ludzki. Najgorzej udaje się wdrażanie programu Infrastruktura i Środowisko. Z tego ostatniego, największego ze wszystkich programów, do czerwca br. nie wydano ani złotówki.
Znaczące opóźnienia
z działania 1.5., na łączną kwotę dofinansowania ok. 150 mln zł, wpłynęło na dzień 22 września br. do MJWPU.
Stan zaawansowania programów z tzw. starej perspektywy z lat 2004-2006 jest dobry. Choć przyspieszenie na koniec tego roku jest konieczne. Mamy szansę na wykorzystanie funduszy strukturalnych na poziomie 100%. Na tym tle jednak poziom wykorzystania środków unijnych na lata 2007-2013 wygląda bardzo źle. Podpisane umowy stanowią tylko 0,86% dostępnych środków, a wydatki beneficjentów i ich refundacje wynoszą tylko 0,06%. Prognoza wykorzystania funduszy za pierwsze półrocze została więc wykonana w 3%. Autorzy raportu zapomnieli jednak chyba, że część programów - zwłaszcza regionalnych, skierowanych do sektora MSP i przeznaczanych na zwiększenie ich innowacyjności - została uruchomiona dopiero w połowie roku (więcej ramka).
Wśród programów regionalnych prym wiedzie województwo opolskie. Według stanu na koniec czerwca, wstępnymi umowami objęto prawie połowę projektów kluczowych w programach krajowych, ale wartościowo pokrywają one tylko 14% dostępnej kwoty dofinansowania z Unii Europejskiej na te projekty.
Bariery i rekomendacje
Spośród wielu obszarów, gdzie występują bariery, wyodrębniono dziesięć, które w opinii BCC stanowią największe zagrożenie dla pełnego wykorzystania funduszy europejskich na lata 2007-2013 w ramach polityki spójności. Business Center Club rekomenduje następujące działania.
- Zobowiązanie wszystkich instytucji uczestniczących w zarządzaniu funduszami europejskimi do przygotowywania rocznych planów działań. Wprowadzenie zmian w finansach publicznych, które pozwolą na wieloletnie planowanie finansowania projektów.
- Wprowadzenie silnego mechanizmu koordynacji, poprzez powołanie specjalnego komitetu Rady Ministrów ds. wykorzystania funduszy europejskich, pod przewodnictwem premiera i złożonego z szefów właściwych resortów i marszałków województw.
- Przygotowanie kompleksowego systemu szkoleń dla całej administracji publicznej włączonej w proces zarządzania funduszami unijnymi.
- Zakończenie prac nad listą obszarów Natura 2000 oraz dostosowanie polskiego prawa do dyrektyw unijnych w obszarze przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko.
- Zakończenie prac nad przygotowaniem i przyjęcie wszystkich programów pomocowych.
- Pełne dostosowanie polskiego prawa do dyrektyw UE w zakresie zamówień publicznych.
- Rozpoczęcie naboru na konkursy we wszystkich programach operacyjnych. Uproszczenie przepisów prawa budowlanego i zasad planowania przestrzennego. Wzmocnienie jednostek administracyjnych, szczególnie na poziomie regionalnym i lokalnym, zajmujących się procedurami administracyjnymi dla projektów inwestycyjnych. Ciągłe upraszczanie systemu wykorzystania funduszy europejskich na lata 2007-2013. Usunięcie konfliktu interesów wśród ekspertów powoływanych do komisji konkursowych oceniających wnioski aplikacyjne. Uproszczenie ubiegania się o fundusze unijne dla podmiotów starających się o niewielkie kwoty wsparcia, szczególnie dla małych podmiotów. Przygotowanie przewodnika adresowanego do różnych grup beneficjentów, jak można skorzystać z funduszy europejskich.
- Przygotowywanie przed końcem roku poprzedniego, rocznych harmonogramów ogłaszania dużych przetargów dla najważniejszych i dużych projektów kluczowych.
- Zapewnienie specjalnego wsparcia doradczego i szkoleniowego dla największych instytucjonalnych beneficjentów funduszy europejskich, których realizacja będzie krytyczna dla wykorzystania funduszy europejskich. Zapewnienie stałego, bezpłatnego i łatwego dostępu do informacji, doradztwa i szkoleń dla beneficjentów funduszy unijnych.
Analiza obecnego stanu realizacji programów operacyjnych prowadzi do wniosku, że aktualnie najważniejsze jest objęcie jak największej ilości środków umowami o dofinansowanie i rozpoczęcie ich realizacji. Konieczna jest więc mobilizacja całej administracji - tak rządowej, jak samorządowej. Obecnie zawodzi planowanie i koordynowanie. Trzeba także w pełni dostosować polskie prawo do unijnego i uprościć procedury. Ze względu zaś na rosnącą siłę złotego, powodującą topnienie unijnych funduszy, trzeba przyspieszyć decyzję o wejściu do strefy euro.
Cały raport dostępny jest w Internecie pod adresemhttp://www.bcc.org.pl .
Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych (MJWPU) jest Instytucją Wdrażającą dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 (RPO WM) oraz dla komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL). MJWPU zajmuje się prowadzeniem działań informacyjno-promocyjnych, naborem wniosków o dofinansowanie, ich oceną formalną i merytoryczną, przygotowaniem umów o dofinansowanie projektów, przekazywaniem płatności na rzecz beneficjentów i kontrolą. Na realizację 16 regionalnych programów operacyjnych w skali kraju w latach 2007-2013 przewidziano kwotę ok. 16 mld euro. Średnio na wsparcie przedsiębiorczości RPO mają przeznaczyć ok. 20-30% środków. Na tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu przeznaczono 430,4 mln zł.
30 czerwca 2008 r. MJWPU uruchomiła pierwsze, pilotażowe konkursy w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, na łączną kwotę 800 mln zł, w tym również konkurs w ramach działania 1.5, którego celem jest podniesienie konkurencyjności mikroprzedsiębiorstw i firm MSP. Termin zakończenia naboru wniosków planowany jest na 6 października br. Na dzień 22 września do MJWPU wpłynęło ok. 250 wniosków z działania 1.5, na łączną kwotę dofinansowania ok. 150 mln zł. Ponadto ok. 1800 wniosków RPO-WM, wśród nich także te z 1.5, znajduje się jeszcze w tzw. przestrzeni roboczej Mazowieckiego Elektronicznego Wniosku Aplikacyjnego. O dużym zainteresowaniu potencjalnych beneficjentów świadczy również ilość osób zgłaszających się na bezpłatne szkolenia z zasad aplikowania o środki w ramach działania 1.5 RPO-WM organizowanych przez MJWPU. Dotychczas zostało przeszkolonych ponad 350 osób.
Złożone wnioski o dofinansowanie podlegają ocenie formalnej (nie dłużej niż 45 dni) oraz merytorycznej i wykonalności (do 60 dni). W przypadku prac związanych z realizacją nowej inwestycji ocena formalna poprzedzona jest testem pomocy publicznej. Test przeprowadzany jest przez MJWPU w celu stwierdzenia występowania przesłanek pomocy publicznej. Wnioskodawca w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku o dofinansowanie otrzyma pisemne potwierdzenie z zastrzeżeniem szczegółowej weryfikacji wniosku, że nowa inwestycja spełnia warunki uzyskania pomocy.